ارزهای دیجیتال بانک مرکزی: نسخه گران‌قیمت پول فیات بدون موفقیت
مفاهیم کلیدی- ارزهای دیجیتال بانک مرکزی تاکنون ارزش افزوده‌ای نسبت به فیات سنتی نداشته‌اند
- سهم یوان دیجیتال چین در پرداخت‌ها اندک و پذیرفته‌شدگی پایین است
- پروژه‌های یورو و روبل دیجیتال با چالش‌های فنی و پذیرش مواجه‌اند
ارزهای دیجیتال بانک مرکزی: نسخه گران‌قیمت پول فیات بدون موفقیت
رد ایالات متحده در قبال ارز دیجیتال بانک مرکزی مانع پیشرفت CBDCها در جهان نشده است، اما طبق گفتهٔ اولگا گونچارووا، مدیرعامل شرکت مشاوره Rizz Go و مدیر روابط دولتی سابق بایننس در کشورهای مشترک‌المنافع، موفقیت آنها تاکنون قابل‌تردید بوده است.
«ارزهای دیجیتال بانک مرکزی قرار بود یک دستاورد فناورانه باشند، اما تا کنون به‌نظر می‌رسد نسخه‌های پرهزینه‌ای از پول فیات سنتی هستند که شهروندان و کسب‌وکارها هم‌اکنون از طریق بانکداری آنلاین و اپلیکیشن‌های پرداخت استفاده می‌کنند»، گونچارووا در گفتگو با کوین‌تلگراف در چارچوب فروم بلاک‌چین در مسکو بیان کرد.
با اینکه برخی ایده‌های شبیه به CBDCها به دههٔ ۱۹۹۰ بازمی‌گردد، طرح‌های مدرن هنوز ارزش واقعی افزوده‌ای نسبت به کانال‌های پرداخت سنتی برای کاربران ارائه نکرده‌اند.
گونچارووا افزود: «امروز مشخص شده انتظارات از CBDCها بیش از حد بزرگ‌نمایی شده بود و هیچ یک از حوزه‌های قضایی در جهان نتوانسته‌اند پذیرش انبوه خرده‌فروشی این ارزها را محقق کنند.»
حتی در چین که پروژهٔ یوان دیجیتال از سال ۲۰۱۴ زودتر و فعال‌تر از دیگران پیش رفته، سهم آن در سیستم پرداخت اندک باقی مانده است.
پژوهش‌های اولیه چین دربارهٔ CBDC از سال ۲۰۱۴ آغاز شد و یوان دیجیتال به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های CBDC شناخته می‌شود که نسخهٔ الکترونیکی یوان را برای تراکنش‌های آنلاین و آفلاین ارائه می‌کند.
با اینکه دولت چین به‌شدت یوان دیجیتال را ترویج می‌کند، گزارش‌هایی در اواخر ۲۰۲۴ آن را ناکام قلمداد کرده و از سقوط شغلی یائو چیان، نخستین مدیر توسعهٔ CBDC در بانک مرکزی چین خبر داده‌اند که به‌گفتهٔ برخی رسانه‌ها از مقام خود برکنار شده است.
هر کشور دلایل خاص خود را برای دنبال کردن CBDC دارد. در اتحادیهٔ اروپا، پروژهٔ یورو دیجیتال بیشتر به‌عنوان ابزاری برای خودمختاری استراتژیک از جمله کاهش اتکا به شرکت‌های بزرگ پرداخت مانند ویزا و مسترکارد دیده می‌شود.
با این حال، تلاش‌ها برای ایجاد یک سیستم پرداخت فرااروپایی با چالش‌هایی مانند نگرانی بانک‌ها از کاهش سهم بازار و دشواری در پذیرش روبه‌رو شده است.
گونچارووا گفت: «بانک مرکزی اروپا هنوز تصمیم نگرفته یورو دیجیتال روی بلاک‌چین کار کند، چرا که موارد قانع‌کننده برای برنامه‌نویسی ندارد و به ریسک‌های فناوری اشاره می‌کند.»
روسیه به یکی از فعال‌ترین حوزه‌ها در رقابت جهانی CBDC تبدیل شده اما هنوز روبل دیجیتال را عرضه نکرده است. این پروژه از اوایل ۲۰۲۲ چندین‌بار مورد آزمایش قرار گرفته اما مکرراً به تعویق افتاده است.
اواخر فوریه، الویرا نابیولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه اعلام کرد پذیرش انبوه روبل دیجیتال دیرتر از برنامهٔ اولیه انجام خواهد شد. در مقابل، آنتون سیلوانوف، وزیر امور مالی روسیه، اخیراً گفته عرضهٔ روبل دیجیتال به بانک‌های تجاری در نیمهٔ دوم ۲۰۲۵ برنامه‌ریزی شده است.
گونچارووا در پایان اشاره کرد: «در روسیه لازم نیست به سرعت وابستگی به سیستم‌های پرداخت خارجی کاهش یابد. روبل دیجیتال بیشتر به‌عنوان ابزاری برای افزایش کارایی تسویه‌های داخلی دیده می‌شود و توسعهٔ آن بستگی دارد به اینکه چه وظایفی روشن‌تر تعریف شوند و آیا برای کاربران و اقتصاد سود عملی داشته باشد.»
در همین حال، برخی مسئولان از دولت خواسته‌اند استیبل‌کوین‌های با پشتوانهٔ روبل ایجاد کند که مشابه تلاش‌های ایالات متحده در این زمینه است. چندین استیبل‌کوین روبل تاکنون معرفی شده اما هنوز مشخص نیست آیا قادر به رقابت با غول‌هایی مانند تتر (USDT) خواهند بود یا خیر.
