اشتباه کارمزد ۶۰ هزار دلاری بیت کوین: چگونه قربانی بعدی نباشیم؟

چگونه یک کاربر

در حدود ساعت ۰۰:۳۰ به وقت جهانی در ۸ آوریل ۲۰۲۵، یک کاربر بیت کوین تلاش کرد تا با استفاده از ویژگی جایگزینی کارمزد (RBF)، یک تراکنش معطل را سرعت ببخشد. اما به جای افزودن یک کارمزد معقول، کیف پول او به اشتباه ۰.۷۵ بیت کوین (تقریباً ۶۰٬۰۰۰ تا ۷۰٬۰۰۰ دلار) فقط بابت کارمزد خرج کرد. این اشتباه چگونه رخ داد؟ و مهم‌تر از آن، چگونه می‌توانید اطمینان حاصل کنید که شما دچار چنین اشتباهی نمی‌شوید؟ بیایید موضوع را بررسی کنیم.

کاربر قصد داشت ۰.۴۸ بیت کوین (حدود ۳۷٬۷۷۰ دلار در آن زمان) را با استفاده از قابلیت RBF بیت کوین ارسال کند. این ویژگی به شما اجازه می‌دهد تا اگر تراکنشی در ممپول (محل صف تراکنش‌های تأییدنشده) گیر کرده است، آن را با کارمزد بالاتر مجدداً ارسال کنید.

نتیجه چه شد؟ آن ۰.۷۵ بیت کوین به عنوان کارمزد به ماینرها تعلق گرفت. آنمول جین، معاون بخش تحقیقات در شرکت تحلیل رمزارز AMLBot، به کوین‌تلگراف گفت که کاربر احتمالاً ابتدا با یک کارمزد "پیش‌فرض یا محافظه‌کارانه" شروع کرده بود که موضوعی رایج است. سپس اشتباه رخ داد: سردرگمی در نحوه اندازه‌گیری کارمزد.

بسیاری از کیف پول‌های بیت کوین به شما اجازه می‌دهند کارمزد را به دو روش تعیین کنید. در اینجا جایی است که به گفته جین، کار اشتباه شد: «سیستم کارمزد را به عنوان ۳۰ ساتوشی کل می‌خواند، که بسیار کم است، پس کاربر عدد ۳۰۵۰۰۰ را وارد می‌کند چون فکر می‌کند منظورش ۳۰.۵ سات/بایت است، اما کیف پول عدد ۳۰۵,۰۰۰ سات در هر بایت را اعمال می‌کند که بسیار زیاد و غیرعادی است.»

به زبان ساده، ممکن است کاربر هشدار دیده باشد که کارمزد فعلی فقط ۳۰ ساتوتشی است و برای پردازش سریع کافی نیست. پس برای رفع این مشکل، عدد ۳۰۵۰۰۰ را وارد می‌کند و فکر می‌کند این یعنی ۳۰.۵ سات در هر بایت. اما به جای تنظیم کارمزد به طور متوسط، کیف پول آن را به عنوان ۳۰۵۰۰۰ سات در هر بایت می‌شناسد و در نتیجه کارمزد عجیب و غریب و زیانی بیش از ۶۰ هزار دلار رقم می‌خورد.

این اتفاق نشان می‌دهد که سردرگمی کوچک درباره‌ی واحدهای کارمزد، می‌تواند منجر به ضررهای بزرگ شود، به‌ویژه زمانی که اعداد را به سرعت و به صورت دستی در تنظیمات پیشرفته کیف پول وارد می‌کنید. بنابراین، اگر قصد تنظیم دستی کارمزد بیت کوین را دارید، حتماً واحد موردنظر را دوباره بررسی کنید. تفاوت بین "کل ساتوشی" یا "ساتوشی بر بایت"، در این‌گونه اشتباهات هزینه‌های هنگفتی به دنبال دارد.

تراکنش‌های بیت کوین تا زمانی که در یک بلوک ثبت نشوند نهایی نیستند. اگر تراکنش گیر کند، می‌توانید با استفاده از RBF آن را با کارمزد بالاتر مجدداً ارسال کنید تا ماینرها سریع‌تر آن را پردازش کنند. این قابلیت در ابتدا توسط ساتوشی ناکاموتو معرفی و سپس توسط پیتر تاد با عنوان "RBF اختیاری" رسمی شد.

اما یک نکته مهم وجود دارد: اگر ورودی و خروجی‌ها به‌ویژه آدرس تغییر (change) را اشتباه وارد کنید، ممکن است ضرر بزرگی را متحمل شوید. توجه داشته باشید که RBF با روش child-pays-for-parent (CPFP) متفاوت است. در RBF، تراکنش اصلی با نسخه جدید و دارای کارمزد بیشتر جایگزین می‌شود و تنها فرستنده تراکنش می‌تواند آن را انجام دهد، اما در CPFP یک تراکنش فرزند با کارمزد بالا اضافه می‌شود تا تأیید تراکنش والد را افزایش دهد و این کار می‌تواند توسط فرستنده یا گیرنده انجام شود.

در این مورد چند نظریه درباره علت پرداخت این کارمزد غیرعادی مطرح است:

ویژگی RBF سال‌هاست باعث بحث و جدل در جامعه رمز ارز شده است. اگرچه این ویژگی برای رفع مشکل تراکنش‌های گیر کرده بسیار مفید است، اما منتقدانی مانند مایک هرن (توسعه‌دهنده سابق بیت کوین) در مدیوم عنوان کردند که این ویژگی:
برای رفع این مشکل، بیت کوین کش (BCH) برای مثال، پشتیبانی از RBF را حذف کرده و توضیح می‌دهد که تراکنش‌های تأیید نشده نهایی هستند. هرچند، به دلیل ساختار ممپول‌ها، جایگزینی شبیه RBF هنوز حتی در BCH نیز امکان‌پذیر است.

نیازی نیست که از RBF بترسید، اما باید به آن احترام بگذارید. برای اینکه قربانی بعدی کارمزدهای عجیب نباشید، این نکات را به یاد داشته باشید:
- حتماً واحد کارمزد را به دقت بررسی کنید.
- از وارد کردن دستی اعداد بزرگ یا عجله در تنظیمات پیشرفته خودداری کنید.
- در صورت عدم اطمینان، از مشاوره یا راهنمایی کیف پول استفاده کنید.
در صورت نادیده گرفتن این توصیه‌ها، ممکن است صدها یا حتی هزاران دلار کارمزد اضافی بپردازید و راهی برای بازگرداندن آن وجود نداشته باشد. در بیت کوین، کوچک‌ترین اشتباه می‌تواند درس گرانی برای شما باشد.