آیا Zisk مسیر zkEVM پالیگان را متحول می‌کند؟ پروژه جدید بایلینا آغاز شد

جوردی بایلینا مؤسس

جوردی بایلینا، یکی از مؤسسان پالیگان، پروژه جدیدی به نام Zisk را راه‌اندازی کرده تا تکنولوژی zkVM را پس از تصمیم فاندیشن پالیگان برای توقف این پروژه پرهزینه، به مسیر خود ادامه دهد. بایلینا عنوان بنیان‌گذار خود را حفظ کرده اما اکنون تیم و کدبیس او کاملاً مستقل هستند.

در روز ۱۸ ژوئن، بایلینا در شبکه اجتماعی X اعلام کرد که خود و تیم اصلی توسعه zkEVM از پالیگان جدا شده و پروژه‌ای مستقل به نام Zisk را آغاز کرده‌اند که تمرکز آن بر بهبود ماشین مجازی صفر دانشی (zkVM) با تأخیر پایین و منبع‌باز است. تمامی حقوق معنوی مربوط به این پروژه، از جمله کدهای توسعه‌یافته زیر چتر پالیگان، به یک شرکت سوئیسی به نام SilentSig GmbH که متعلق به بایلینا است، منتقل شده است.

طبق اطلاعات سایت Zisk، این تیم از ماه مه ۲۰۲۴ روی پروژه در قالب یک تیم داخلی پالیگان کار می‌کرد و در ۱۳ ژوئن رسماً از پالیگان جدا شد. این جدایی دقیقاً یک هفته پس از تغییرات عمده مدیریتی در پالیگان و آغاز به کار مستقیم ساندیپ نایل‌وال، یکی دیگر از بنیان‌گذاران، در فاندیشن پالیگان رخ داد. پس از انتصاب نایل‌وال، او به سرعت نقشه راه جدیدی ارائه داد که توسعه zkEVM را کنار گذاشت و تمرکز را بر پروتکل PoS پالیگان و راهکار ارتباطی AggLayer معطوف کرد. این تصمیم عملاً پروژه‌ای را متوقف کرد که سالانه بیش از یک میلیون دلار هزینه داشت.

یک محقق بلاکچین به نام لورنز لمن در شبکه اجتماعی X عنوان کرد که پالیگان به طور بی‌سروصدا توسعه zkEVM را رها کرده، در حالی که بیش از ۹ رقم برای آن هزینه کرده بود. برای بایلینا و تیمش، ادامه دادن در این مسیر معنایی نداشت و ترجیح دادند راه متفاوتی را در پیش بگیرند.

بایلینا هدف اصلی خود از راه‌اندازی Zisk را حذف ساختارهای دست‌و‌پاگیر معماری‌های قدیمی و تمرکز بر تحقق وعده‌های zkEVM عنوان کرده است؛ وعده‌هایی که تا کنون به صورت کامل محقق نشدند. در حالی که zkVMهای فعلی مانند zkEVM پالیگان بر سازگاری با EVM تأکید دارند، معماری Zisk بیشتر به تأخیر پایین در تولید اثبات‌ها توجه می‌کند؛ نیازی کلیدی برای برخی کاربردهای واقعی مانند صرافی‌های غیرمتمرکز و بازی‌های بلاکچینی.

آمارهای اولیه نشان می‌دهند که رویکرد Zisk می‌تواند زمان‌های تأیید را نسبت به راهکارهای فعلی ۴۰ تا ۶۰ درصد کاهش دهد، هر چند نیاز است نتایج توسط حسابرسان مستقل تأیید شود. همچنین، Zisk مواریث منبع‌باز zkEVM پالیگان را نیز به ارث برده و بایلینا متعهد شده که کدبیس این پروژه همچنان بدون نیاز به مجوز باقی بماند.