آیا هویت ZK اتریوم آینده حریم خصوصی دیجیتال را دگرگون می‌کند؟

هویت مبتنی بر ZK

آنچه نهادها را به فضای بلاکچین جذب می‌کند، فقط غیرمتمرکز بودن آن نیست، بلکه معماری پشت آن است. با این حال، یک عامل اساسی سبب تصمیم‌گیری نهایی می‌شود: حریم خصوصی. اتریوم، که مدت‌ها محور نوآوری وب۳ بوده، اکنون بیشتر روی اثبات‌های دانش صفر (Zero-Knowledge یا ZK) سرمایه‌گذاری می‌کند تا این نیاز را برآورده کند. اما اگر هر شناسه دیجیتال فقط به یک فرد اختصاص یابد، آیا ریسک‌های جدیدی مانند ردیابی، نظارت یا سوءاستفاده از هویت ایجاد نخواهد شد؟

اثبات‌های ZK اتریوم و دگرگونی هویت دیجیتال

اتریوم با بهره‌گیری از فناوری اثبات‌های دانش صفر (ZK proof) در حال بازتعریف هویت دیجیتال است؛ فناوری‌ای که به کاربران اجازه می‌دهد هویت واقعی و یکتای خود را بدون فاش کردن اطلاعات شخصی اثبات کنند. به جای ورود به برنامه‌ها با ایمیل یا حساب شبکه اجتماعی و به اشتراک گذاشتن داده‌، کاربران می‌توانند شناسه‌های اختصاصی و خصوصی برای هر اپلیکیشن ایجاد کنند که امکان اتصال آن‌ها به یکدیگر وجود ندارد. این ویژگی دستاورد بزرگی برای حریم خصوصی بوده و یکی از دلایل رشد فزاینده هویت ZK است.

اما این فناوری بدون تبادل نیست. اجرای سختگیرانه مدل "یک شناسه برای هر فرد" می‌تواند آزادی‌هایی را که استفاده از نام مستعار در فضای آنلاین، به‌ویژه برای هنرمندان، توسعه‌دهندگان و فعالان در اکوسیستم اتریوم فراهم می‌کند، محدود نماید. افزون بر این، نگرانی‌های عدالت اجتماعی مطرح است؛ زیرا سیستم‌های هویتی مبتنی بر اسناد دولتی یا داده‌های بیومتریک، ممکن است افرادی را که مدارک رسمی ندارند یا چند هویت معتبر دارند، کنار بگذارد.

دوراهی فلسفی اتریوم: هویت یا مالکیت سرمایه؟

در نهایت، اتریوم فقط به سراغ هویت ZK نرفته، بلکه جایگاه ویژه‌ای برای شکل‌دهی به آینده این فناوری قدرتمند دارد. اتریوم اکنون بر سر یک دوراهی فلسفی قرار گرفته است. برخی معتقدند استفاده از هویت باید کنار گذاشته شود و به جای آن از "اثبات سرمایه" مانند استیک کردن توکن‌ها یا مالکیت دارایی برای جلوگیری از اسپم و کاربران جعلی بهره گرفته شود. اما این نگاه ممکن است به سیستمی بینجامد که در آن ثروت معادل قدرت خواهد بود؛ به‌ویژه در حوزه‌هایی مثل رأی‌گیری و تصمیم‌گیری، که این موضوع با ارزش‌های اصلی اتریوم در تضاد است و اصول غیرمتمرکز بودن شبکه را زیر سؤال می‌برد.

راهکار چندگانه؛ هویت پلورالیستی برای آینده اتریوم

راه‌حلی که بیشتر با فلسفه اتریوم مطابقت دارد، هویت پلورالیستی (چندگانه) است؛ یعنی افراد بتوانند چند هویت آنلاین داشته باشند اما به شکلی که سوءاستفاده و ایجاد هویت جعلی بسیار دشوار یا پرهزینه شود. برای نمونه، فرد می‌تواند برای کار، فعالیت‌های اجتماعی یا پروژه‌های خلاقانه‌اش شناسه‌های مختلفی داشته باشد؛ اما ساخت و سوءاستفاده از هویت جعلی، پرهزینه یا سخت بوده و اسپم و دستکاری را کاهش دهد.

در این راستا، اتریوم تنها مصرف‌کننده هویت ZK نیست، بلکه مسیر توسعه و تعریف آینده هویت دیجیتال را نیز شکل می‌دهد. هدف، رسیدن به یک شناسه کامل و بی‌نقص نیست؛ بلکه خلق سیستم‌هایی است که همزمان از حریم خصوصی، آزادی فردی و ارزش‌های بلاکچین محافظت کنند.