چرا رعایت حقوق بشر در دنیای کریپتو یک ضرورت حیاتی است؟
مفاهیم کلیدی- حقوق بشر باید از ابتدا در طراحی ارزهای دیجیتال و ابزارهای غیرمتمرکز لحاظ شود.
- ترکیب حریم خصوصی، خودنگهداری و هویت انسانی، مانع بازتولید قدرت متمرکز می‌شود.
- فناوری وب۳ تنها با رعایت اصول اخلاقی می‌تواند واقعاً به مردم خدمت کند، نه به صاحبان قدرت.
گنجاندن حقوق بشر در ارز دیجیتال؛ ضرورتی اساسی نه انتخابی
فراتر از هیاهوی دنیای رمزارز و طرفداران فناوری، بحران اعتماد آرامی در فناوری های نوظهور در حال شکل گیری است. رمز ارزها و راه حل های هویت غیرمتمرکز هنوز ظرفیت عظیمی برای توانمندسازی افراد و پخش قدرت دارند. با این حال، بسیاری از توسعه دهندگان و کاربران اکنون زنگ خطر را به صدا درآورده اند. دلسردی آن ها ناشی از نگرانی های واقعی مانند نظارت بیش از حد، تمرکزگرایی در لباس نوآوری و ابزارهایی است که به جای مردم، در خدمت قدرتمندان هستند.
این بحث دیگر در حد نظری باقی نمانده است. از کلاهبرداری‌های دیپ فیک و جعل هویت توسط هوش مصنوعی گرفته تا طرح های هویت بیومتریک دولتی و قانون هوش مصنوعی اتحادیه اروپا - حقوق دیجیتال هر روز و اغلب بدون رضایت عمومی تعریف می شود. در این شرایط، پرسش اصلی این نیست که آیا باید حقوق بشر را در سیستم های کریپتو قرار دهیم، بلکه این است که چقدر سریع باید این کار را انجام دهیم.
مشکل، فناوری نیست؛ ارزش ها هستند
ریشه ی مشکل در خود فناوری ها نیست، بلکه در ارزش هایی است که در طراحی آن ها قرار می گیرد. اعتبار آینده کریپتو به این بستگی دارد که چقدر حقوق بشر در معماری آن تعبیه شود. اصولی مانند خودنگهداری دارایی، هویت انسانی جهانی و حفظ حریم خصوصی به طور پیش فرض، نباید ویژگی هایی انتخابی باشند. آن ها باید پیش نیاز هر سیستمی باشند که ادعای گسترش آزادی انسان را دارد.
اگر اکنون اصول اخلاقی را در پروتکل ها پیاده سازی نکنیم، خطر بازتولید همان الگوهای قدرتی که وب۳ قرار بود از میان ببرد، وجود دارد.
چالش های خودنگهداری و ضرورت طراحی انسانی
خودنگهداری یا خود حراستی سال هاست سنگ بنای کریپتو است. اما شکست صرافی های متمرکز — مانند آن چه منجر به سقوط FTX شد — و مشکل استفاده از ابزارهای فعلی نشان داده بیشتر راه حل های خودنگهداری برای افراد عادی کاربردی نیستند و فقط مناسب کاربران حرفه ای‌اند. در نسخه های آینده، مدیریت دارایی هم باید ساده و هم ایمن باشد تا واقعا مردم را قدرت ببخشد؛ گم شدن کلیدها یا رابط های کاربری دشوار و بکاپ ضعیف قابل قبول نیستند.
تأیید هویت انسانی در دنیای هوش مصنوعی محور
با گسترش ربات ها و تعاملات جعلی اینترنتی، اثبات انسان بودن پیچیده تر و حیاتی تر از همیشه شده است. راهکارهایی لازم داریم که انسان بودن را بدون آسیب به حریم خصوصی و استقلال افراد ممکن کنند. سیستم های هویت بیومتریک دولتی و اعتباربخشی خصوصی ریسک های جدی دارند. بهترین راه، استفاده از سیستم های غیرمتمرکز و مقاوم در برابر سانسور است که مردم بتوانند انسان بودن خود را بدون واگذاری تمام اطلاعات، اثبات کنند.
حریم خصوصی از پایه باید رعایت شود
حریم خصوصی باید محور طراحی سیستم ها باشد، نه یک ویژگی قابل انتخاب. این یعنی جمع‌آوری حداقل داده، رمزنگاری در سطح طراحی و نگهداری داده‌ها به طور مستقل توسط کاربر. شفافیت اولیه و محافظت از کاربر باید از اصول بنیادی هر سیستم باشد.
مخالفان و راه حل های مسئولانه
برخی منتقدان معتقدند گنجاندن ارزش ها در ساختارهای فناورانه می‌تواند نتیجه عکس دهد و چارچوب های اخلاقی سیاسی شوند. این نگرانی واقعی است اما بهانه ای برای بی تحرکی نمی شود. طراحی شفاف، حاکمیت باز و سازوکار هم‌سویی متکثر می تواند این ریسک را کاهش داده و اطمینان دهد که پروتکل ها جوابگوی کاربران باقی می مانند.
وب۳، فرصت بزرگ با مسئولیت بزرگ‌تر
وب۳ ابزارهایی فراهم می‌کند که در صورت استفاده مسئولانه، می‌تواند کنترل را غیرمتمرکز کند، قدرت را به جوامع بدهد و از سوء استفاده‌ها جلوگیری کند. این پتانسیل فقط وقتی محقق می‌شود که اصول حقوق بشری و اخلاقی از ابتدا در لایه پروتکل ها گنجانده شود نه این که بعدا سعی به اصلاح آن کنیم.
ما اکنون در نقطه عطفی هستیم. حقوق بشر نمی‌تواند یک محدودیت بیرونی باشد؛ باید به عنوان اصل داخلی زیرساخت های دیجیتال درآید. این یک تجمل فلسفی نیست، بلکه ضرورتی در طراحی است. پنجره تغییر باز است اما در حال بسته شدن. اگر آینده دیجیتالی می خواهیم که در خدمت انسان باشد، زمان کدگذاری ارزش های انسانی اکنون است.
