فارت‌کوین؛ شوخی بازی دیجیتال یا فرصت سرمایه‌گذاری؟ داستان و ریسک‌ها

فارت‌کوین چیست و چه کسی آن را ساخته است؟

فارت‌کوین [FARTCOIN] که در اکتبر ۲۰۲۴ روی بلاکچین سولانا [SOL] راه‌اندازی شد، با نام عجیبش نگاه‌ها را به خود جلب کرد اما داستان ساخت و رشد سریع آن در بازار هم باعث شد بدان توجه ویژه‌ای شود. این توکن که توسط پروژه هوش مصنوعی «Truth Terminal» خلق شده، یک میم‌کوین کلاسیک است؛ یعنی هدف اصلی‌اش شوخی و تفریح، رشد بر موج جوک‌های اینترنتی و حمایت کاربران فضای مجازی است. در ادامه، به نحوه پیدایش عجیب فارت‌کوین، کاربردهای آن، وضعیتش در بازار و شبهات و سوالات رایج پیرامون این توکن می‌پردازیم.

داستان پیدایش فارت‌کوین

فارت‌کوین نه در گاراژی متولد شد و نه در اتاق هیئت مدیره؛ داستان شکل‌گیری آن کمی عجیب‌تر است. شایعات موجود نشان می‌دهد که ایده اولیه توسط هوش مصنوعی «Truth Terminal» که گفته می‌شود ساخته‌ی یک دانشمند مستقل به نام اندی آیری (Andy Ayrey) است، ارائه شده. این هوش مصنوعی فارت‌کوین را به‌عنوان یکی از بهترین میم‌کوین‌ها پیشنهاد کرده و حتی سولانا را به دلیل کارمزد پایین برای راه‌اندازی آن انتخاب کرده بود. با این‌که «Truth Terminal» جرقه اولیه را زد، اما فرد یا تیم ناشناخته‌ای در ۱۸ اکتبر ۲۰۲۴ روی پلتفرم Pump.fun این توکن را ایجاد کرد. طبق عرف میم‌کوین‌ها، بنیان‌گذاران ناشناس مانده‌اند و بعد از راه‌اندازی، عملاً جامعه کاربران هدایت پروژه را بر عهده دارند؛ مخصوصاً پس از آن‌که سازنده اصلی همه توکن‌های خود را تنها به قیمت ۵۰۰ دلار فروخت و کنترل آینده فارت‌کوین را به دستان علاقه‌مندان سپرد.

ویژگی‌ها و عملکرد فارت‌کوین

مطابق الگوی میم‌کوین‌ها، فارت‌کوین بدون هیچ چهره عمومی یا وایت‌پیپر رسمی شروع به فعالیت کرد و ارزش آن عمدتاً توسط شایعات شبکه‌های اجتماعی و امید به رشد قیمت شکل گرفت. با وجود ماهیت طنزآمیز، فارت‌کوین توجه برخی از بازیگران بزرگ بازار را نیز جذب کرد؛ گفته می‌شود یکی از اولین سرمایه‌گذاران نهادی، صندوق Sigil بوده است. پلتفرم PANews نیز گزارش داد که یک شرکت سرمایه‌گذاری جزو خریداران اولیه بوده است. هوش مصنوعی Truth Terminal و خالق آن، اندی آیری، نیز حمایتی نسبتاً پررنگ از توکن کردند و در ابتدای عرضه ۲۰٫۱ میلیون توکن FARTCOIN به این هوش مصنوعی داده شد.

در اصل، فارت‌کوین صرفاً برای تفریح ایجاد شده است. «کار اصلی» این کوین سرگرم کردن است که با قابلیت ویژه «Gas Fee» هم‌خوانی دارد: هر تراکنش بر روی شبکه این توکن با صدای دیجیتال یک باد همراه است. هدف اصلی، ایجاد اجتماع قوی آنلاین، تولید میم، شوخی و فعالیت‌های اینترنتی است. همچنین می‌توان مانند سایر رمزارزها، فارت‌کوین را انتقال داد یا با آن معامله کرد، اما نقطه تمایزش تاکید بر سرگرمی و طنز اینترنتی است. برخی افراد، فارت‌کوین را آزمایشگاهی برای تعامل هوش مصنوعی و بلاکچین می‌دانند؛ چون ایده اولیه آن توسط Truth Terminal ارائه شده است. هرچند هدف اصلی این نیست، اما شاید در آینده با برنامه‌های DeFi یا NFTها نیز ترکیب شود.

بر خلاف رمزارزهایی با اهداف جدی، فارت‌کوین مدعی حل مشکلات جهانی نیست، بلکه صرفاً وارد حوزه سرگرمی شده تا نیاز جامعه‌ای که به شوخی و تفریح علاقه دارد را پاسخ دهد. با این حال باید توجه داشت که همانند سایر میم‌کوین‌ها، قیمت آن کاملاً بر اساس جو و احساسات جامعه و تِرندهای شبکه‌های اجتماعی نوسان شدیدی دارد. همچنین، باید مراقب پروژه‌های مشابه با همین نام در بلاکچین‌هایی مثل اتریوم و بایننس اسمارت چین بود؛ فارت‌کوینی که موج بازار به راه انداخته، همان نسخه سولانا است.

فارت‌کوین روی بلاکچین سولانا

فارت‌کوین روی شبکه سولانا ساخته شده؛ شبکه‌ای که می‌تواند حجم عظیمی از تراکنش‌ها را با سرعت بالا و هزینه کم پردازش کند. این بلاکچین از ترکیب الگوریتم اثبات سهام (PoS) و اثبات تاریخ (PoH) برای امنیت و کارایی شبکه بهره می‌برد. فارت‌کوین یک توکن SPL محسوب می‌شود و به‌راحتی با سایر برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) سولانا تعامل دارد. با وجود نبود شفافیت کامل درباره کد قرارداد هوشمند فارت‌کوین، حضور آن روی سولانا به معنی پایبندی به استانداردهای این شبکه است. معمولاً قرارداد این توکن‌ها با زبان‌هایی مانند Rust، ++C، یا C نوشته می‌شوند.

توکنومیکس و عرضه

بررسی توکنومیکس فارت‌کوین کمی سردرگم‌کننده است چون پروژه‌های متفاوتی با این نام روی بلاکچین‌های مختلف فعالیت دارند. بر اساس گزارش‌های معتبر در مورد نسخه سولانا (با نماد FARTCOIN که در سایت‌های مرجع ارزدیجیتال دیده می‌شود)، مجموع عرضه آن ۱ میلیارد توکن است. در برخی منابع قدیمی‌تر یا نسخه‌های دیگر با عرضه ۶۹٬۴۲۰٬۰۰۰ توکن مواجه می‌شویم. تقریباً تمامی ۱ میلیارد توکن فارت‌کوین، یعنی حدود ۹۹۹٬۹۹۸٬۲۵۶ توکن، آزاد و در بازار قابل خرید و فروش‌اند. در نسخه‌ای با عرضه ۶۹ میلیون توکن، ۲۰٫۱ میلیون توکن به هوش مصنوعی Truth Terminal تخصیص یافته بود. در پروژه اصلی سولانا تاکید شده که ساختار پروژه غیرمتمرکز است و کنترل هیچ تیم مرکزی روی حجم عمده توکن‌ها وجود ندارد.

هرکسی که به سرمایه‌گذاری در فارت‌کوین علاقه دارد باید دقت کند و تحقیقات کافی درباره پروژه انجام دهد؛ چون نام «Fartcoin» در بلاکچین‌های مختلف و با استانداردهای متفاوت به کار رفته است.

وضعیت بازار فارت‌کوین

پس از عرضه، قیمت فارت‌کوین نوسانات شدیدی را تجربه کرد. تا اواخر ماه مه ۲۰۲۵، هر فارت‌کوین حدود ۱.۱۹ تا ۱.۲۲ دلار معامله می‌شد. گرچه کمی قبل از این تاریخ، قیمت کمی افت کرده بود، اما نسبت به ماه قبل، رشد مناسبی داشت. بالاترین قیمت تاریخ فارت‌کوین حوالی ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵ دیده شد؛ جایی که گفته می‌شود قیمت به حدود ۲.۴۸ تا ۲.۷۴ دلار رسید. از آغاز عرضه تا یک سال بعد، فارت‌کوین رشد چشمگیری نسبت به پایین‌ترین قیمتش داشت. ارزش کل بازار این توکن در اواخر مه ۲۰۲۵، حدود ۱.۱۹ تا ۱.۲۳ میلیارد دلار برآورد شده و در برخی رتبه‌بندی‌ها، فارت‌کوین جزو ۱۰۰ ارز دیجیتال برتر قرار گرفت. روزانه بین ۱۶۷ تا ۲۸۳ میلیون دلار فارت‌کوین در صرافی‌ها معامله می‌شد.

هم‌اکنون، فارت‌کوین در صرافی‌های معتبری مانند Gate.io، MEXC Global، KuCoin، Bitget، Kraken و Crypto.com قابل خرید و فروش است و می‌توان آن را به ارزهای سنتی یا رمزارزهای باثبات دیگر تبدیل کرد. جو پیرامون فارت‌کوین ترکیبی از سرگرمی و اشتیاق کاربران برای کسب سود از نوسانات قیمت است. ابتدای سال ۲۰۲۵، تجزیه و تحلیل‌های سایت‌هایی مانند LunarCrush (از آن طریق کوین‌بیس) نشان داد حال عمومی کاربران توئیتر هنگام صحبت درباره فارت‌کوین مثبت است. فارت‌کوین حضور پررنگی در شبکه‌های اجتماعی داشته و مرتباً نام آن دیده و تعاملات زیادی ثبت می‌شود. با این حال، در ردیت دیدگاه‌ها متنوع است؛ برخی امیدوار و برخی نسبت به آینده کوین شک دارند. دیسکورد و تلگرام رسمی پروژه، محل تجمع اصلی جامعه فارت‌کوین است.

ابهامات، چالش‌ها و ریسک‌های فارت‌کوین

همانطور که انتظار می‌رود، فارت‌کوین با انتقادات و چالش‌های خاصی مواجه است که بسیاری از آن‌ها به‌طور کلی به میم‌کوین‌ها مربوط می‌شود. نخستین انتقاد این است که فارت‌کوین کاربرد مشخص و مفیدی ورای سرگرمی و معاملات سفته‌بازانه ندارد. قیمت بسیار متغیر و نوسانات شدید، سرمایه‌گذاری در آن را بسیار پرریسک می‌کند. همچنین، ناشناس بودن سازندگان و جذابیت سفته‌بازانه آن باعث ایجاد نگرانی درباره طرح‌های پامپ و دامپ (بالا بردن مصنوعی قیمت و فروش ناگهانی توسط افراد مطلع) شده است.

یکی از اتفاقات مهم منفی پیرامون فارت‌کوین، مرتبط با Truth Terminal بود؛ گفته شد فردی مرتبط با این پلتفرم هوش مصنوعی حجم قابل توجهی از توکن‌ها را فروخت و این موضوع به افت ناگهانی قیمت و کاهش اعتماد کاربران منجر شد، چراکه معلوم شد حقیقتاً این هوش مصنوعی آن‌طور که مطرح شده خودگردان نیست. همچنین، ابهام دائمی درباره وضعیت نظارتی بر فارت‌کوین وجود دارد؛ اگرچه بیانیه‌ای از بخش CorpFin کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) در اوایل ۲۰۲۵ نشان داد ممکن است میم‌کوین‌هایی مثل فارت‌کوین به‌عنوان اوراق بهادار طبقه‌بندی نشوند، اما قوانین کریپتو دائماً در حال تغییر است و این یک ریسک همیشگی باقی می‌ماند.

یافتن اطلاعات دقیق درباره امنیت قرارداد هوشمند فارت‌کوین و ممیزی‌های مستقل هم دشوار است؛ اطلاعات مختلف و حتی متناقضی منتشر شده است. برخی منابع از ممیزی توسط شرکت‌هایی مانند CertiK و TokenInsight با رتبه‌بندی‌ها و هشدارهای مربوطه خبر می‌دهند، برخی دیگر اشاره دارند که این ممیزی‌ها کامل نشده و یا فقط نسخه‌های غیرسولانایی بررسی شده‌اند. هیچ برنامه رسمی کشف باگ و ارائه جایزه توسط تیم فارت‌کوین اعلام نشده و عمده کاربران به امنیت ذاتی سولانا و صرافی‌ها اتکا می‌کنند.

تأثیر فارت‌کوین بر صنعت کریپتو

میم‌کوین‌هایی مانند فارت‌کوین برای صنعت رمزارز هم می‌توانند فرصت باشند و هم تهدید؛ جنبه طنز و اجتماع‌محورشان باعث شده‌اند ورود تازه‌واردها به کریپتو آسان‌تر شود و جذابیت سرگرمی افزایش یابد. اما وجود ریسک بالا و امکان سوءاستفاده می‌تواند بر وجهه کلی این حوزه تأثیر منفی بگذارد و حساسیت مردم و نهادهای نظارتی را بیشتر کند. ارزش بازار بزرگ فارت‌کوین باوجود نبود کاربرد جدی، از نگاه برخی نشانه داغی و حتی حبابی بودن بازار است. داستان فارت‌کوین نشان می‌دهد قدرت اجتماع کاربران و بازاریابی ویروسی تا چه حد می‌تواند پروژه‌ای را مطرح کند.

در نهایت، هر فرد علاقه‌مند به فعالیت یا سرمایه‌گذاری در فارت‌کوین باید نسبت به ریسک‌های شدید ناشی از جو هیجانی آن هوشیار باشد. بقای این پروژه به توان آن برای حفظ روحیه جامعه کاربران، مقابله با تلاطم‌های بازار و شاید تحقق کاربردهای جدید مانند FartDAO بستگی دارد. همانند همه پروژه‌های کریپتو، انجام تحقیقات گسترده و احتیاط کامل کلید موفقیت است.