بحران کارمزد بیت کوین و امید BTCfi برای حفظ امنیت شبکه

بحران کارمزد

طبق گزارشی از گالکسی دیجیتال، کارمزدهای روزانه تراکنش در شبکه بیت کوین از آوریل بیش از ۸۰٪ کاهش یافته است. تا آگوست ۲۰۲۵، نزدیک به ۱۵٪ بلوک‌ها «رایگان» هستند، یعنی با کارمزد بسیار کم یا هیچ کارمزدی — تنها یک ساتوشی به ازای هر ویرچوال بایت یا کمتر — استخراج می‌شوند.

کارمزدهای پایین بیت کوین برای کاربران مفید است اما درآمد ماینرها را کاهش می‌دهد و نگرانی‌هایی درباره پایداری مدل امنیت بلندمدت شبکه ایجاد می‌کند. ساختار انگیزشی بیت کوین متکی است بر اینکه ماینرها از طریق پاداش بلوک و کارمزد تراکنش‌ها جبران شوند. اما با هاوینگ آوریل ۲۰۲۴ که پاداش را به ۳.۱۲۵ بیت کوین در هر بلوک کاهش داد، ماینرها بیش از پیش متکی به بازار کارمزد شده‌اند و این بازار رو به خشک شدن است.

پیِر ساماتیس (Pierre Samaties)، مدیر ارشد کسب‌وکار بنیاد دفینیتی (Dfinity Foundation)، به کوین‌تلگراف گفت: «با کم‌شدن پاداش بلوک، بار بیشتری روی کارمزد تراکنش‌ها می‌افتد. اگر استفاده رشد نکند، آن پایه نازک می‌شود و تضمین‌ها ضعیف‌تر می‌شوند. توان عملیاتی پایدار برای دفاع سیستم ضروری است.»

فعالیت درون‌زنجیره‌ای بیت کوین از زمان افت روندهای غیرپولی مانند Ordinals و Runes به طور قابل‌توجهی کند شده است. گزارش گالکسی اشاره می‌کند که تراکنش‌های OP_RETURN که در دوران اوج Ordinals در سال ۲۰۲۴ به شدت استفاده می‌شدند، اکنون تنها حدود ۲۰٪ از حجم روزانه را تشکیل می‌دهند در حالی که در اوج خود بیش از ۶۰٪ بودند. در همین حال، لایه‌های اول جایگزین مانند سولانا برای استفاده‌های با فرکانس بالا مانند میم‌کوین‌ها و NFTها جذابیت بیشتری پیدا کرده‌اند.

علاوه بر این، افزایش ETFهای اسپات بیت کوین که اکنون بیش از ۱.۳ میلیون BTC نگهداری می‌کنند، باعث شده حجم زیادی از بیت کوین به صورت آفلاین جابجا شود و حرکت‌هایی که معمولاً کارمزد تولید می‌کردند کاهش یابند.

بازار کارمزد بیت کوین به طور ذاتی الاستیک است؛ یعنی وقتی تقاضا زیاد می‌شود کارمزد بالا می‌رود و وقتی فعالیت کم می‌شود کارمزد پایین می‌آید. با این حال، اگر تقاضا همچنان کاهش یابد، ممکن است انگیزه کافی برای ماینرها باقی نماند تا شبکه را ایمن نگه دارند. گالکسی اشاره کرده که نزدیک به ۵۰٪ بلوک‌های اخیر پر نبوده‌اند و فعالیت ممپول همچنان کند است.

در چنین زمینه‌ای، امید جدیدی به‌صورت BTCfi، یعنی دیفای بومی بیت کوین، پدیدار شده است. برخلاف دیفای روی اتریوم یا سولانا که از قراردادهای هوشمند آن زنجیره‌ها استفاده می‌کنند، BTCfi از بیت کوین به‌عنوان دارایی پایه استفاده می‌کند در حالی که برنامه‌های مالی مثل وام‌دهی، معامله و تولید بازده را روی لایه‌ها یا پروتکل‌هایی می‌سازد که مستقیماً با شبکه بیت کوین تعامل دارند.

ساماتیس توضیح داد: «هر عمل BTCfi نیازمند جابجایی بیت کوین است. جابجایی، محاسبات را به حرکت درمی‌آورد، محاسبات فضای بلوک را مصرف می‌کند و فضا هزینه دارد.» به عبارت دیگر، اگر BTCfi رشد کند، فعالیت درون‌زنجیره‌ای و درآمد کارمزدی نیز افزایش می‌یابد.

ساماتیس همچنین گفت بیت کوین مدت‌ها به‌عنوان «طلای دیجیتال» دیده شده است، یعنی بیشتر به‌عنوان محل ذخیره ارزش تا دارایی قابل استفاده. اما او آن را در حال تحول به چیزی بنیادین‌تر می‌بیند: یک «پرایمیتیو مالی». «یک پرایمیتیو مالی بلوک ساختی است که توسعه‌دهندگان می‌توانند برای طراحی جریان‌ها، ابزارها و منطق از آن استفاده کنند. در آن نقش، بیت کوین بیش از یک دارایی برای نگه‌داشتن می‌شود و به یک مولفه برنامه‌پذیر در سیستم‌های مالی وسیع‌تر تبدیل می‌گردد.»

جولیان مزگر (Julian Mezger)، مدیر بازاریابی Liquidium، نیز گفته که بهبودهای زیرساختی زمینه را برای تغییر فراهم کرده‌اند. او گفت: «پنج سال گذشته زیرساخت بیت کوین را از یک لایه تسویه ساده به یک اکوسیستم چندلایه تبدیل کرده است. اکنون شاهد پی‌ریزی‌های لازم برای شکل‌گیری دیفای واقعاً بومیِ بیت کوین هستیم.»