ریال سقوط می کند؛ آیا BTC می تواند تیر نجات ایران باشد؟

غروب تهران و فروپاشی ریال

وقتی خورشید در سی ام دسامبر بر تهران غروب کرد، سرما تنها چیزی نبود که فضا را پر می کرد. کرکره ها در سراسر بازار بزرگ با صدای محکم بسته شد؛ نتیجه ریزش سریع ریال. با سقوط بی‌سابقه ارز تا ۱.۴۲ میلیون ریال برای هر دلار آمریکا، خشم به خیابان ها کشیده شد. در حالی که معترضان با گاز اشک آور درگیر شدند، این لحظه حقیقت تلخی را نشان داد: وقتی یک پول تحت کنترل دولت فرو می پاشد، مردم عادی بهای آن را می پردازند.

نگاه بازارها به بلاک چین

در حالی که تهران به دنبال راه حل های سیاسی می گردد، تحلیلگران جهانی به بلاک چین چشم دوخته اند. هانتر هورسلی، مدیر عامل بیت وایز، در واکنش به این بحران گفت که آشوب در ایران یادآور دلایل خلق بیت کوین است: «خطای مدیریت اقتصادی — داستان گذشته، حال و آینده. بیت کوین راه جدیدی است که مردم بتوانند از خود محافظت کنند.»

ریشه بحران؛ چهار دهه ریزش

سقوط ریال ناگهانی نیست؛ نتیجه چهار دهه ریزش پیوسته است. تنها از زمان درگیری کوتاه با اسرائیل در ژوئن ۲۰۲۵، ریال بیش از ۴۰ درصد از ارزش خود را از دست داده است. امروز با نرخ حدود ۱.۴ میلیون برای هر دلار، پول ملی برای میلیون ها نفری که پس اندازشان در حال نابودی است، تقریباً بی معنا شده است.

انتقال بحران به نظام بانکی

این بحران حالا به سیستم بانکی سرایت کرده است. در اکتبر، بانک ملی که در حال جذب یک بانک ورشکسته بود، علائم بی ثباتی را نشان داد. با تکیه ۴۲ میلیون ایرانی به آن، خطر عظیم است. به جای رفع مشکل، بانک مرکزی در طول سال صرفاً هشدارهایی به سایر بانک های درگیر صادر کرد. وضعیت آنقدر وخیم شد که رئیس بانک مرکزی این هفته درست وقتی ریال به پایین ترین حد رسید، استعفا داد.

تنگ کردن راه های خروج و تضاد ایران

در حالی که دولت در تأمین یک پول با ثبات ناکام مانده است، همزمان اقدام به بستن راه های فرار کرده است. ایران یک پارادوکس منحصر به فرد دارد: برق از ارزان ترین ها در جهان است و این باعث شده هزینه استخراج یک بیت کوین حدود ۱۳۰۰ دلار باشد. با قیمت کنونی بیت کوین حدود ۸۷۶۰۰ دلار، حاشیه سود حیرت انگیز است و می تواند برای شهروندان تیر نجاتی باشد تا ارزش «سخت» و جهانی تولید کنند. با این حال رژیم این تاکتیک بقا را جرم اعلام کرده است.

چشم انداز جهانی و سال ۲۰۲۶

خیابان های تهران یادآور شکنندگی نظام مالی متمرکز است، در حالی که بازار جهانی نگاهش را به سال ۲۰۲۶ معطوف کرده است. سال ۲۰۲۵ برای بیت کوین سالی سرخ و عبرت آموز بود، اولین سال قرمز از زمان ریزش ۲۰۲۲ که با «جنگ فلزها» با چین، تنش های تعرفه ای آمریکا و یک کمبود شدید نقدینگی همراه شد. اما در ۲۰۲۶، کاهش عرضه بیت کوین قرار است با دیواری از تقاضای سازمانی از سوی صندوق های قابل معامله و ذخایر دولتی روبرو شود.

معنی برای ایرانیان و سرمایه گذاران جهانی

برای مردم ایران، بیت کوین فرار فوری و ناامیدانه ای از یک سیستم بانکی ورشکسته است. اما برای سرمایه گذار جهانی این یک پوشش استراتژیک در برابر چرخه تکرار شونده کاهش ارزش پول های فیات. اینکه آیا بیت کوین به محدوده پیش بینی شده ۱۷۰۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰۰ دلار در ۲۰۲۶ خواهد رسید، بستگی به این دارد که آیا این عوامل کلان پشتیبان ثابت بمانند یا نه.

برای معامله گران: این خبر مهم است چون نشان می دهد تقاضای داخلی برای بیت کوین در کشورهایی با بی ثباتی پولی می تواند فشار تقاضا را افزایش دهد و نقش بیت کوین را به عنوان یک دارایی پناهگاهی تقویت کند. سطوح قیمتی کلیدی برای دنبال کردن عبارتند از قیمت فعلی نزدیک ۸۷۶۰۰ دلار، محدوده هدف ۱۷۰۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰۰ دلار و هر نشانه ای از تغییر در سیاست های استخراج یا ممنوعیت ها در ایران. رویدادهای مهمی که باید رصد شوند شامل تصمیمات مربوط به ETF ها، اعلامیه های ذخایر دولتی، تحولات ژئوپلیتیکی و آمارهای تورم جهانی است.