آیا آتش‌بس ایران و اسرائیل جهش جدیدی برای اقتصاد و روپیه هند رقم زد؟

تقویت روپیه هند با کاهش نگرانی‌های ایران و اسرائیل و افت قیمت نفت

روپیه هند برای دومین روز متوالی تقویت شد، به لطف کاهش قیمت نفت خام و تضعیف دلار آمریکا. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، اعلام کرد که میان ایران و اسرائیل آتش‌بس «کامل و فراگیر» برقرار شده است؛ خبری که بازارهای انرژی را آرام کرد.

آژانس S&P Global پیش‌بینی رشد اقتصاد هند برای سال مالی ۲۰۲۵ را به ۶.۵ درصد افزایش داد و انتظار تورم ملایمی را دارد. در این شرایط، جفت ارز دلار/روپیه (USD/INR) روز سه‌شنبه برای سومین روز متوالی کاهش یافت و چشم‌انداز تراز تجاری هند با کاهش قیمت نفت و دلار قوی‌تر شد.

پس از انتشار خبر آتش‌بس، جو اطمینان سرمایه‌گذاران افزایش یافت. ترامپ در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که ایران و اسرائیل با آتش‌بس موافقت کرده‌اند که ابتدا توسط ایران و ۱۲ ساعت بعد توسط اسرائیل اجرا می‌شود. این توافق با میانجی‌گری قطر و مشارکت مقامات آمریکایی به دست آمد. نخست وزیر اسرائیل نیز برنامه را تأیید و تأکید کرد دولتش به آتش‌بس پایبند می‌ماند. وزیر امور خارجه ایران ابتدا مذاکره رسمی را رد کرد اما بعد به کاهش تنش‌ها اشاره و نیروهای مسلح ایران را تحسین نمود. برخی مقامات اسرائیلی ایران را به نقض توافق متهم کردند اما تهران این اظهارات را رد کرد.

این کاهش تنش‌ها باعث کاهش ریسک‌های ژئوپولیتیکی شده اما بازارها همچنان مراقب هرگونه رویداد جدید هستند که می‌تواند نوسانات نفت و ارز را برگرداند. بعد از فشار سنگین بر روپیه به دلیل بحران ایران و اسرائیل، اکنون واحد پولی هند شاهد احیای قوی است؛ عواملی مانند کاهش تنش، افت قیمت نفت و دلار ضعیف در این روند نقش داشته‌اند.

بورس‌های هند تحت تأثیر این شرایط صعودی بودند؛ شاخص BSE Sensex نزدیک یک درصد رشد داشت و بعد قسمتی از افزایش را واگذار کرد و نهایتاً با ۱۵۸ واحد افزایش در ۸۲٬۷۴۴ بسته شد. شاخص NSE Nifty نیز با عبور از محدوده ۲۵٬۲۰۰ واحد، در بالای ۲۵٬۰۰۰ واحد تثبیت شد. امید به آتش‌بس پایدار و دلار ضعیف باعث افزایش خرید در اکثر بخش‌ها شد، هرچند سهام انرژی به دلیل کاهش قیمت نفت عقب ماند.

سرمایه‌گذاران خارجی روز سه‌شنبه حدود ۵٬۲۶۶ کرور روپیه از سهام هند فروختند. قیمت نفت نیز پس از فروش سنگین روز دوشنبه، کاهش بیشتری پیدا کرد؛ نفت برنت برای اولین بار در هفته‌های اخیر کمتر از ۷۰ دلار معامله شد، هرچند بعد دوباره مقداری رشد کرد و در زمان نگارش در نزدیکی ۶۸٫۶۶ دلار بر بشکه بود. این بازار انرژی آرام به کاهش هزینه‌های هند و حمایت از روپیه انجامیده، اما معامله‌گران همچنان درباره شکنندگی آتش‌بس محتاط هستند.

ذخایر ارزی هند نیز با افزایش ۲.۲۹ میلیارد دلاری به ۶۹۸.۹۵ میلیارد دلار رسیده است. یکی از اعضای کمیته سیاست‌گذاری بانک مرکزی هند اعلام کرد که این ذخیره قوی می‌تواند ریسک‌های تورمی ناشی از نفت و کودهای شیمیایی را پوشش دهد، اما خروج ۵ میلیارد دلاری اوراق قرضه و عدم اطمینان‌های ژئوپولیتیک فشار‌هایی بر روپیه خواهد داشت.

رئیس بانک مرکزی هند تأکید کرده که شرایط بازار را همچنان رصد خواهند کرد و اقدامات لازم را انجام می‌دهند. بانک مرکزی بازگشت مازاد نقدینگی را با برگزاری مزایده ۷ روزه رئیس معکوس انجام می‌دهد، در حالی که نقدینگی سیستم بانکی ۲.۴۳ لاک کرور روپیه گزارش شد.

آژانس S&P پیش‌بینی رشد تولید ناخالص داخلی هند را برای سال جاری به ۶.۵ درصد افزایش داد و این رشد را به دلایلی مانند کاهش قیمت نفت، چشم‌انداز تسهیل پولی و بارش موسمی عادی نسبت داد. همچنین اشاره شده که تنش‌های ژئوپولیتیکی احتمالاً فشار قابل توجهی بر روپیه یا تورم وارد نمی‌کند.

به گفته اقتصاددان S&P، قیمت نفت نسبت به سال گذشته پایین‌تر است و این موضوع به کنترل خروج ارز و قیمت انرژی داخلی کمک خواهد کرد. او افزود اگرچه ممکن است قیمت انرژی کمی رشد کند، اما قیمت مواد غذایی تأثیر بیشتری بر تورم خواهد داشت. S&P انتظار افزایش فشار بر روپیه یا تورم را ندارد. پیش‌بینی رشد سال مالی ۲۰۲۶ نیز هماهنگ با بانک مرکزی هند و در سطح ۶.۵ درصد است. S&P همچنین انتظار دارد تا سال ۲۰۲۵، تورم به طور متوسط به ۴ درصد کاهش یابد که از ۴.۶ درصد در ۲۰۲۴ کمتر است.

بر اساس گزارش جدید مؤسسه Equirus، هند از نظر رشد اقتصادی پیشتاز اقتصادهای G7 خواهد بود. سهم هند از رشد جهانی اکنون بیشتر از ژاپن و آلمان است. مدیرعامل این شرکت گفته: «هند دیگر فقط روی کاغذ سریع‌ترین اقتصاد در حال رشد جهان نیست و از بسیاری از کشورهای جی۷ جایگاه بهتری دارد.»

در همین حال، جروم پاول رئیس فدرال رزرو آمریکا، در اظهارات روز سه‌شنبه تأکید کرد که بانک مرکزی باید مطمئن شود تورم به‌طور پایدار به سمت هدف ۲ درصد در حرکت است تا نرخ بهره را کاهش دهد. او اشاره کرد که بسته به شرایط، امکان کاهش نرخ در آینده نزدیک وجود دارد؛ بازارها احتمال این کاهش را در نشست انتهای جولای ۲۳ درصد ارزیابی کرده‌اند و احتمال بیشتر اجرای آن در سپتامبر است.

بررسی تکنیکال دلار/روپیه

از منظر تکنیکال، جفت USD/INR اوایل ژوئن خط روند مقاومتی خود را شکست و تمایل به صعود نشان داد، اما نزدیک سطح ۸۶.۸۰–۸۷.۰۰ با فشار فروش روبه‌رو شد. این افت باعث عقب‌نشینی ملایم طی سه روز اخیر شده و اکنون جفت ارز در نزدیکی میانگین متحرک نمایی ۲۱ روزه (EMA) و سطح حمایتی ۸۵.۹۰ قرار دارد. حفظ این سطح می‌تواند باعث تلاش دوباره معامله‌گران برای رسیدن به بالاترین سطح اخیر شود، در حالی که افت به زیر این ناحیه حمایت بعدی را در محدوده ۸۵.۵۰ فعال خواهد کرد. شاخص RSI نیز افت مومنتوم صعودی را نشان می‌دهد؛ با این حال اگر حمایت EMA حفظ شود، روند صعودی ضعیف امکان ادامه دارد، اما کاهش پایدار زیر ۸۵.۹۰ می‌تواند باعث بازگشت جفت به محدوده تثبیت قبلی شود.