کاردانو که در سال 2017 راه‌اندازی شد، پس از بیت کوین و اتریوم که بلاک چین نسل اول و دوم بودند، به‌عنوان یک بلاک چین نسل سوم معرفی شد. کاردانو قصد دارد به طور مستقیم با اتریوم و دیگر پلتفرم‌های کاربردی غیرمتمرکز رقابت کند و می‌گوید که جایگزینی مقیاس‌پذیر، امن و کارآمدتر است.
برنامه‌های غیرمتمرکز یا dapp ها شبیه برنامه‌های کاربردی در گوشی‌های هوشمند هستند. تفاوت اصلی آن‌ها این است که dapp ها به‌طور مستقل بدون اینکه شخص ثالثی در پس‌زمینه کار کند اجرا می‌شود. آن‌ها با استفاده از قراردادهای هوشمند به حالت خودمختاری می‌رسند و به‌طورکلی شبیه به برنامه‌های کامپیوتری هستند که به طور اختصاصی برای انجام کاری خاص در یک شرایط مشخص و از پیش تعیین‌شده طراحی‌شده‌اند.
به‌عنوان‌مثال، شما می‌توانید یک برنامه پرداخت وام درست کنید که در صورت واریز مقدار مشخصی پول به‌عنوان وثیقه در کیف پول مشخص، مبلغی را به‌عنوان وام به فرد موردنظر پرداخت کند. قرارداد هوشمند، در این مثال، به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌شود که بلافاصله پس از دریافت مقدار وجه مشخص در کیف پول وثیقه، یک تراکنش (وام) به وام‌گیرنده ارسال شود.
اگر وام‌گیرنده نتواند به‌موقع بازپرداخت را انجام دهد، قرارداد هوشمند به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی‌شده است که می‌تواند وثیقه (وجه مسدود شده) را تبدیل به پول نقد کند. کاردانو همچنین خود را به‌عنوان تنها پلتفرم بلاک چین با بازبینی گسترده در این سیستم معرفی کرده و به‌طورمعمول مقالات تحقیقاتی دانشگاهی را در وب‌سایت خود منتشر می‌کند.
قیمت ADA (کاردانو)
ارز دیجیتال بومی کاردانو یعنی ADA، پس از فروش عمومی 25.9 میلیارد توکن ADA در سپتامبر سال 2015 ، در سال 2017 راه‌اندازی و کار خود را آغاز کرد. 5.2 میلیارد توکن دیگر صادر شد و بین سه نهاد مجزا که پروتکل کاردانو را بازاریابی و توسعه می‌دهند به اشتراک گذاشته شد. این نهاد شرکت Emurgo، Input Output Global (IOG) و بنیاد کاردانو هستند. برای شرکت IOG حدود 2.46 میلیارد توکن، شرکت Emurgo تعداد 2.06 میلیارد و بنیاد کاردانو 648 میلیون توکن صادر شد.
زمانی که توکن به‌صورت عمومی قابل معامله شد، قیمت ADA حدوداً 0.02 دلار بود. طی 96 روز، قیمت‌ها به بالاترین قیمت قبلی خود یعنی 1.31 دلار رسید که با بقیه بازار ارزهای دیجیتال در طول دوره صعودی در سال 2017 هماهنگ بود. مانند قیمت اکثر دارایی‌های ارز دیجیتال در سال 2018، قیمت ADA در آن سال به‌شدت کاهش یافت. تا نوامبر 2018، به 0.02 دلار بازگشت.
بیش از دو سال طول کشید تا ADA به قیمتی بالای 1.31 دلار بازگردد. ADA هم‌زمان با تحریک چرخه صعودی در اوایل سال 2021 به صعود خود ادامه داد و در اواسط مه 2021 به 2.46 دلار رسید. یک اصلاح قیمتی مختصر بین ماه مه و جولای قبل از افزایش قیمت‌ها رخ داد. این بار، ADA در اوایل سپتامبر 2021 به بالاترین حد خود یعنی 3.10 دلار رسید.
کاردانو چگونه کار می‌کند؟
بلاک چین بومی کاردانو به دولایه مجزا برای انجام وظایف مختلف و بهبود کارایی کلی تقسیم‌شده است. آن‌ها عبارت‌اند از:
- لایه تسویه کاردانو (CSL): برای تسهیل تراکنش‌های همتا به همتا توکن های بومی ADA استفاده می‌شود.
- لایه محاسباتی کاردانو (CCL): برای اجرای قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود.
بلاک چین کاردانو با استفاده از مکانیسم اجماع اثبات سهام (PoS) برای کشف بلاک‌های جدید و افزودن داده‌های تراکنش به بلاک چین به نام "اوروبوروس" عمل می‌کند. این سیستم PoS شامل دارندگان ADA می‌شود که کوین‌های خود را در استخرهایی که توسط سایر شرکت‌کنندگان اداره می‌شوند قفل می‌کنند یا در حالت "استیکینگ" قرار داده یا نهایتاً خودشان "اپراتورهای استیکینگ" می‌شوند.
به‌منظور ایجاد بلاک‌های جدید، اوروبوروس از یک سیستم دوره زمانی به نام Epochs استفاده می‌کند، که در آن هر دوره پنج روز طول می‌کشد. در داخل هر دوره، 21600 واحد زمان کوچک‌تر به نام شکاف وجود دارد یا به زمان ساده‌تر هر 20 ثانیه یک شکاف یا اسلات می‌شود.
استخرهای استیکینگ به طور تصادفی به هر شکاف عنوان "رهبر اسلات" را اختصاص می‌دهند و وظیفه آن‌ها ایجاد یک بلاک جدید برای آن شکاف را دارد. درحالی‌که هرکسی می‌تواند استخر استیکینگ خود را راه‌اندازی کند، برای انجام موفقیت‌آمیز آن به سطحی از تخصص فنی نیاز دارد.
جوایز برای افزودن بلاک‌های جدید به بلاک چین، پس از پایان هر دوره (پنج روز) بین اپراتور استخرهای استیکینگ و دارندگان آن توزیع و تقسیم می‌شود. پاداش‌ها متناسب با تعداد کوین‌هایی بوده که توسط هر فرد در استخر گذاشته‌شده است.
هرچه تعداد کوین‌های بیشتری در یک استخر استیکینگ نگهداری شود،فرد شانس بیشتری برای انتخاب شدن به‌صورت تصادفی به‌عنوان رهبری اسلات و همچنین افزودن بلاک بعدی در زنجیره خواهد داشت. شما می‌توانید به کوین‌های استیکینگ مثل بلیت‌های لاتاری نگاه کنید.
درحالی‌که داشتن بلیت بیشتر شانس برنده شدن شما را بیشتر می‌کند ولی تضمینی برای برنده شدن شما نیست. برای جلوگیری سلطه‌ی از استخرهای بزرگ روی سیستم، هر استخر استیکینگ توسط یک پارامتر اشباع کنترل می‌شود، که اساساً وقتی‌که استخرهای استیکینگ به ظرفیت نهایی و معین خود برسند، دیگر پاداش‌های کمتری دریافت می‌کنند. این موضوع به سهامداران ADA انگیزه‌ای می‌دهد تا کوین‌های خود را به استخرهای کوچک‌تر منتقل کنند.
این سیستم اجماع اوروبوروس کاملاً با سیستم اثبات کار (PoW) بیت کوین تفاوت دارد زیرا سیستم اثبات کار بیت کوین کاربران را مجبور می‌کند تا برای رقابت سیستم‌ها و تجهیزات کامپیوتری پیشرفته‌تری خریداری کنند تا بتوانند بلاک جدیدی کشف کنند و جالب اینکه هیچ ویژگی داخلی منحصربه‌فردی درون آن وجود ندارد تا عملیات استخراج را متوقف کند. نکته آخر اینکه ارزش بیت کوین در این است که به هیچ‌چیز و هیچ فردی متکی نیست.
توسعه کاردانو
پلتفرم بلاک چین کاردانو هنوز درحال‌توسعه است و قصد دارد در طی پنج مرحله جداگانه راه‌اندازی شود:
- بایرون (Byron): او "مرحله بنیادین" بود و شاهد راه‌اندازی ارز دیجیتال ADA نیز بود. کیف پول‌های بومی آن یعنی Yoroi و Daedalus نیز در این مرحله راه‌اندازی شد.
- شِلی (Shelley): مرحله تمرکززدایی که استیکینگ واگذارشده را معرفی کرد و مشوق رشد اپراتورهای استخر استیکینگ بود.
- گوگن (Goguen): این مرحله راه‌اندازی قراردادهای هوشمند کاردانو و توکن های قابل تعویض و غیرقابل تعویض سفارشی را معرفی کرد.
- باشو (Basho): مرحله مقیاس‌پذیری که شاهد راه‌اندازی چین های موازی با بلاک چین اصلی کاردانو خواهد بود.
- وُلتر (Voltaire): مرحله حکمرانی که در آن سیستم رأی‌گیری و خزانه‌داری جدید اجرا می‌شود و کاردانو به یک پروژه اجتماعی که به‌خوبی می‌تواند از خود حمایت کند، تبدیل می‌شود.
زمانی که کاردانو به طور کامل اجرایی شد، به توسعه دهنگان خارجی اجازه می‌دهد تا توکن های سفارشی خود را مشابه توکن های ERC-20 در اتریوم ایجاد کنند. همچنین این قراردادهای هوشمند با یک زبان برنامه‌نویسی با نام "Plutus" که کاملاً جدید و سطح بالا بوده و بر اساس یک زبان برنامه‌نویسی سطح بالای دیگر به نام "Haskell" نوشته می‌شود.
متخصصان مالی که تجربه‌ی خاصی در برنامه‌نویسی ندارند می‌توانند با استفاده از "مارلو" که یک زبان برنامه‌نویسی معروف بوده که به زبان مخصوص دامنه (DSL) نیز مشهور است، قراردادهای هوشمند خود را ایجاد کنند.
برای بهبود مقیاس‌پذیری، کاردانو زنجیره‌های جانبی را معرفی کرده است. این‌ها بلاک چین های جداگانه‌ای هستند که به‌موازات بلاک چین اصلی اجرا می‌شوند و می‌توانند برای انجام وظایف خاصی مانند پردازش ریز تراکنش‌ها، ذخیره داده‌های کیف پول و مستقر کردن dapps ها مورداستفاده قرار گیرند.
ایده‌ی اصلی این است که زنجیره‌های جانبی مقدار کاری که باید روی چین اصلی انجام شود را کاهش می‌دهد و به جلوگیری از تراکم کمک می‌کند،که درنهایت باید امکان تراکنش‌های سریع‌تر را فراهم سازد.
مدیریت غیرمتمرکز بخش دیگری از توسعه برنامه‌ریزی‌شده است که درنهایت کاردانو را به یک پروژه کاملاً جامعه‌محور تبدیل می‌کند. این به سیستمی اشاره دارد که در آن دارندگان ADA کوین‌های خود را به‌منظور رأی دادن در مورد پیشنهادهای جدید برای توسعه یا پیشرفت پروژه به اشتراک می‌گذارند.
این یک سیستم قوی است که به‌موجب آن هر چه کوین‌های بیشتری در اختیار داشته باشید، قدرت رأی شما نیز بیشتر خواهد بود.
رویدادهای کلیدی و مدیریت
سه نهاد مجزا بر توسعه کاردانو نظارت می‌کنند و کاردانو به سمت تبدیل‌شدن به یک پروژه کاملاً غیرمتمرکز در حال حرکت است.
- نهاد IOG (Input Output Global): این نهاد قبلاً با نام IOHK (Input Output Hong Kong) فعالیت داشت و در حال حاضر مسئول توسعه فناوری پلتفرم کاردانو است. چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson) که یکی از بنیان‌گذاران اتریوم بود، به‌عنوان مدیرعامل و یکی از بنیان‌گذاران این شرکت فعالیت دارد.
- نهاد کاردانو: وظیفه بازاریابی، ایجاد مشارکت و گسترش حضور جهانی این پلتفرم را بر عهده دارد.
- نهاد Emurgo: به توسعه‌دهندگان، شرکت‌ها و استارت آپ هایی که به دنبال کمک به اکوسیستم کاردانو هستند کمک می‌کند.
در سپتامبر سال 2021، پروتکل کاردانو ارتقاء hard fork Alonzo را راه‌اندازی کرد- نوعی تغییر پروتکل غیر سازگار که همه شرکت‌کنندگان را ملزم به ارتقا به آخرین نسخه می‌کند. چیزی که باعث تمایز Alonzo می‌شود این است که برای اولین بار قابلیت قرارداد هوشمند را در بلاک چین کاردانو معرفی کرد و درها را به روی dapps های بومی کاردانو و سایر ویژگی‌ها باز کرد.