معاملات آتی بورس | آموزش رایگان خرید و فروش در بازار آتی بورس
در هفته‌های اخیر ارزش تقریبی قراردادهای آتی بازار 2,287 میلیارد ریال بوده و نسبتاً حدود 30% رشد داشته است. بازار آتی بورس، مزایای جذابی دارد که استفاده از آنها مستلزم کسب آگاهی کافی می‌باشد. اگر جهت سرمایه‌گذاری قصد انتخاب بازار آتی را دارید، این مطلب برای کسب اطلاعات لازم به شما کمک خواهد کرد.
پیدایش معاملات آتی بورس
استارت معاملات آتی ، سال 1848 میلادی (قرن هجدهم) در شیکاگو زده شد. کشاورزان به بازاری جهت فروش گندم‌های خود احتیاج داشتند. به مرور کشاورزان و خریداران، نوعی تعهد بین خود وضع کردند. این قرارداد بین طرفین، جهت تبادل کالا و وجه نقد در زمانی موکول به آینده بسته می‌شد. در واقع کشاورز موافقت می‌نمود که گندم خود را (پس از برداشت) در تاریخی مقرر، با قیمتی معین، بفروشد.
این معاهده برای هر دو طرف مفید است. کشاورز از قبل محصولش را فروخته و می‌داند وجه خود را دریافت می‌کند. خریدار نیز از قیمت کالایی که قصد خرید آن را دارد مطلع می‌گردد. این نوع قراردادها که زمینه ساز معاملات آتی بودند به سرعت رواج یافتند.
این قراردادها قابلیت دست به دست شدن داشتند؛ اگر خریدار از خرید گندم منصرف می‌شد، قرارداد خود را به فردی که خریدار بود می‌فروخت. کشاورز نیز اگر از فروش محصول خود منصرف می‌گشت، تحویل گندم‌ها را به یک تولیدکننده دیگر واگذار می‌نمود.
به تدریج جذابیتی که معاملات با قراردادهای آتی داشت، باعث ورود کالاهای دیگر به این بازار شد. در همین زمان پایه‌گذاری معاملات آتی شکل گرفت. در پی این اتفاقات، ساختمان تجارت شیکاگو (که یکی از قدیمی‌ترین مراکز معاملات آتی جهان می‌باشد) تاسیس شد.
در ایران اولین معاملات قرارداد آتی سکه تمام بهار آزادی، در بورس کالای ایران، مورخ 1387/09/05 انجام شد. از آن سال به بعد معاملات قرارداد آتی با موضوع کالاهایی مانند: کاتد مس، مفتول مس، سکه و شمش طلا، زیره، کنجاله سویا و... انجام می‌شدند.
معاملات آتی چیست؟
سرمایه‌گذاران همیشه به دنبال راه‌هایی جهت کاهش ریسک خود هستند. مثلاً یک تولید کننده به دنبال راهی است تا مواد اولیه خود را هر بار با یک قیمت متفاوت نخرد. یک کشاورز که ماه‌ها برای تولید محصولش زحمت می‌کشد، بازاری قابل اطمینان برای فروش محصولاتش نیاز دارد. بازاری که در آن هنگام برداشت محصول از نوسانات قیمتی در امان باشد. کشاورز در صورتی که بازار و قیمت فروش محصول خود را بداند، با توجه به آن درباره ترکیب محصولاتش تصمیم می‌گیرد.
بازار آتی ابزاری است که چنین ریسک‌هایی را کاهش می‌دهد. معاملات آتی این گونه هستند که تحویل پول و محصول در آنها به تاریخی معین در آینده موکول می‌شود. این نوع معاملات طی یک قرارداد تحت عنوان قرارداد آتی صورت می‌گیرند.
قرارداد آتی چیست؟
یکی از انواع اوراق بهادار که در بورس معامله می‌شود، قراردادهای آتی هستند. زمانی ما اقدام به خرید یک کالا می‌کنیم اما کالا را در آینده تحویل می‌گیریم. یعنی قصد داریم چند ماه دیگر کالای خود را گرفته و پول آن را پرداخت نماییم. قراردادی با فروشنده منعقد کرده و کالا را با قیمتی مشخص خریداری می‌کنیم؛ اما تحویل کالا و پرداخت هزینه آن در آینده انجام می‌شود. به چنین قراردادی، قرارداد آتی (future Contract) می‌گویند.
مثلاً ما فکر می‌کنیم قیمت زعفران در دو ماه آینده از گرمی 13,000 تومان به 20,000 هزار تومان خواهد رسید. دو راه پیش رو داریم:
1- زعفران را بخریم و دو ماه صبر کنیم تا به 20,000 تومان برسد.
2- با انجام یک قرارداد آتی کالای مورد نظر خود را خریداری کرده و دو ماه دیگر آن را تحویل بگیریم.
تفاوت این دو راهکار چیست؟ پیش‌خرید کردن کالا با قرارداد آتی دو مزیت عمده برای فرد دارد. اول این که لازم نیست کل مبلغ را پرداخت نماید و فقط مبلغی را برای ضمانت عمل به تعهد خود می‌پردازد. دوم این که فرد با احتمال افزایش قیمت کالای مورد نظر خود، آن را پیش‌خرید کرده و خود را در مقابل نوسانات قیمتی بیمه می‌کند.
براساس این قرارداد هر دو طرف تعهداتی دارند. یکی از طرفین متعهد به پرداخت وجه و دیگری متعهد به تحویل کالا می‌باشد. برای تحویل کالا و پرداخت وجه نیز زمان مشخصی در قرارداد تعیین می‌شود. هر دو طرف مبلغی را جهت ضمانت عمل به تعهدات خود، نزد فردی امین قرار می‌دهند.
قرارداد آتی در بورس
قراردادی است که طبق آن طرفین معامله متعهد می‌شوند در یک سررسید معین، و با قیمت مشخص خرید یا فروش دارایی را انجام دهند. برای ضمانت عمل به تعهدات نیز هر دو طرف معامله مبلغی را نزد اتاق پایاپای (سازمان بورس کالا) قرار می‌دهند.
قراردادهای آتی در دو گروه دسته بندی می‌شوند:
- قراردادهای آتی کالا: دارایی پایه موضوع این قراردادها محصولات کشاورزی، فلزات و مواد نفتی است.
- قراردادهای آتی مالی: این قراردادها مبنی بر سهام، اوراق قرضه و ارز می‌باشد.
قراردادهای آتی ابتدا بر پایه محصولات کشاورزی و سپس بر پایه منابع طبیعی مثل نفت معامله می‌شدند. قراردادهای آتی مالی نیز در سال 1972 میلادی روی کار آمدند. به تدریج قراردادها بر پایه ارز، نرخ بهره و شاخص‌های بازار ایجاد شدند که در کنترل ریسک نقش بسزایی دارند.
کالایی که موضوع قرارداد است باید استاندادهای کمی و کیفی داشته به علاوه زمان و مکان تحویل آن دقیقاً مشخص باشد. تنها موردی که در معاملات آتی متغیر است قیمت می‌باشد. قیمت کالا در مرحله معامله کشف می‌شود.
ویژگی های قرارداد آتی ( بازار آتی )
هر قرارداد آتی ویژگی‌هایی دارد که در ادامه هریک را به طور مفصل شرح خواهیم داد:
استانداردهای قرارداد
یکی از محدودیت‌های این قراردادها عدم پاسخگویی شرایط استاندارد آنها به نیازهای همه مشارکت‌کنندگان می‌باشد. از جمله استانداردهای قراردادهای آتی اندازه دارایی، نرخ و سررسید مشخص است.
شفافیت
معاملات آتی در بورس انجام می‌شوند که دارای سامانه الکترونیکی استاندارد بوده و این معاملات برای همه در بازار به صورت عادلانه عرضه می‌شود. سفارشات مشتریان توسط کارگزاران بورس و با روش‌های تعیین شده توسط بورس در سامانه معاملات آتی قرار می‌گیرد. سفارشات ثبت شده در سامانه، براساس اولویت قیمتی و در صورت تساوی قیمت‌ها براساس اولویت زمان ارسال سفارشات، انجام می‌شود.
بورس‌ها حق معامله ندارند و مسئولیت آنها ایجاد یک بازار منسجم و شفاف می‌باشد. بازاری که در آن کشف قیمت‌ها و انجام معاملات، عادلانه انجام شوند. ناظر بازار بر بورس‌ها فیدبین داشته و در صورت نقض قوانین جریمه خواهند شد.
اتاق پایاپای
اتاق پایاپای بورس، تضمین عملکرد مالی قراردادهای آتی را بر عهده دارد. وجود مکانیسم وجه تضمین در اتاق پایاپای بورس و کاهش ریسک اعتباری، پشتوانه‌ای مطمئن برای طرفین قرارداد به شمار می‌رود.
نقدشوندگی
قراردادهای آتی توسط دارندگان آنها قابل فروش می‌باشند. در واقع می‌توان یک قرارداد آتی را در بازار پیش‌فروش نمود. در صورت نیاز به تحویل کالا نیز می‌توان آن کالا را از بازار فیزیکی تهیه نمود. این امر نقدشوندگی معاملات آتی را بسیار بالا می‌برد.
عدم انعطاف‌پذیری
در واقع استانداردهایی که در قراداد آتی اعمال می‌شوند انعطاف‌پذیری آن بر مبنای نیاز افراد را پایین می‌آورد.
کنترل ریسک سرمایه‌گذاری
مهم‌ترین مزیت این قراردادها، ویژگی پوشش ریسک می‌باشد. در واقع ریسک ناشی از نوسانات بازار و تغییر قیمت را به حداقل می‌رساند.
کارمزدها و هزینه‌های پایین
معاملات آتی نسبت به سایر معاملات، هزینه معاملاتی پایین‌تری دارند.
اهرم مالی
استفاده از اهرم مالی معاملات آتی به افراد فرصت کسب سود زیادی را می‌دهد. در واقع معامله‌گر با یک مبلغ اندک که سپرده اولیه‌اش است، می‌تواند معادل کل ارزش دارایی که در قرارداد تعهد شده، سود یا زیان بدست آورد. مثلاً با استفاده از اهرم مالی می‌توان با مبلغ مورد نیاز سرمایه‌گذاری روی 10 کیلوگرم پسته، روی 100 کیلوگرم پسته سرمایه‌گذاری کرد. در حقیقت سود و زیان حاصل از معامله نیز 10 برابر می‌شود.
استفاده از اهرم مالی معاملات قراردادهای آتی دربرگیرنده ریسک بالایی بوده و به معامله گران فرصت به دست آوردن سود زیادی را می‌دهد به طوری که معامله‌گر با یک سپرده اولیه اندک می‌تواند معادل کل ارزش دارایی تعهد شده، کسب سود یا زیان نماید.
ریسک مالی بالقوه
پیش از انجام معاملات آتی باید از دستورالعمل‌های مربوط به آن آگاهی کسب کرد. این معاملات ریسک‌های مالی بالقوه داشته و شاید برای برخی افراد مناسب نباشد. سود و زیان طرفین در این معاملات متقارن است. یعنی اگر طرف متعهد به فروش، ضرر کند حتماً طرف متعهد به خرید سود می‌کند.
مزایای قرارداد آتی
- فروشنده قیمت کالای خود را در برابر نوسانات قیمتی بیمه می‌کند.
- مصرف‌کننده طبق این قرارداد از میزان کالایی که نیاز دارد و قیمتی که موافق است کالا را با آن قیمت خریداری نماید، مطمئن می‌شود.
- معامله‌گران نیز می‌توانند از تغییرات قیمت قراردادهای آتی نوسان گرفته و سود بدست آورند. مثلاً: به هنگام افزایش قیمت کالاها، قرارداد آتی را با قیمت پایین می‌خرند. هنگام کاهش قیمت‌ها قرارداد آتی را می‌فروشند و این‌گونه از نوسان قیمتی سود بدست می‌آورند.
نقش اتاق پایاپای در معاملات قراردادهای آتی
انجام معامله دارایی در آینده ریسک‌هایی به همراه خواهد داشت. به طور مثال شاید یکی از طرفین از معامله پشیمان شده و از انجام آن خودداری نماید. حتی ممکن است یکی از طرفین امکان عمل به تعهدات خود را نداشته باشد. همین مسائل نقش بورس در ساماندهی معاملات آتی و الزام طرفین به اجرای تعهدات را پر رنگ می‌کند. بورس این وظیفه را به وسیله «حساب ودیعه» انجام می‌دهد.
معامله گرانی که خرید و فروش قرارادادهای آتی را دارند، در اولین گام باید ودیعه‌ای نزد کارگزار بورس قرار دهند که حساب ودیعه نام دارد. میزان مبلغی که باید به عنوان ودیعه سپرده شود، توسط بورس تعیین می‌گردد. هر دو طرف قرارداد باید برای ضمانت عمل به تعهدات خود، درصدی از ارزش روز کالا را نزد کارگزار در وجه اتاق پایاپای سپرده نمایند.
ضوابط قراردادهای آتی در اتاق پایاپای
مبلغی که در ابتدای عقد قرارداد به عنوان ودیعه می‌پردازند، «ودیعه اولیه» نام دارد. پایان هر روز معاملاتی، حساب ودیعه به منظور محاسبه سود و زیان سرمایه‌گذار تعدیل می‌گردد. در معاملات قرارداد آتی ، محاسبه روزانه سود و زیان را «تعدیل حساب ودیعه» و یا «تسویه حساب ودیعه» می‌گویند. حساب ودیعه هرگز نباید منفی شود، به همین منظور مبلغ حداقلی ( که مقدار آن کمتر از ودیعه اولیه است) باید در حساب نگه داشته شود. این مبلغ را «حداقل ودیعه ثابت» می‌نامند.
از تاثیرات تعدیل حساب ودیعه، تسویه قرارداد آتی به صورت روزانه می‌باشد. در پایان هر جلسه، سود یا زیان سرمایه‌گذار به حساب ودیعه افزوده یا از آن کم می‌شود. در واقع قراردادهای آتی در هر جلسه معاملاتی بسته شده و جلسه بعد با یک قیمت جدید منعقد می‌گردد.
در صورت کسری حساب ودیعه، به سرمایه‌گذار اخطاری جهت افزایش ودیعه داده می‌شود. سرمایه‌گذار پس از دریافت اخطار، یک روز مهلت دارد افزایش حساب ودیعه را انجام دهد. مبلغ مازادی که سپرده‌گذاری می‌شود تا حساب ودیعه به سطح اولیه برسد، «ودیعه متغیر» نام دارد. در صورت عدم پرداخت مبلغ توسط معامله‌گر، بورس معاملات وی را مسدود می‌کند.
مشخصات قراردادهای آتی
هر قرارداد آتی شامل موراد زیر می‌باشد:
| 1- دارایی پایه | 13- واحد قیمت |
| 2- قرارداد آتی پذیرش شده | 14- کارمزدها |
| 3- اندازه قرارداد آتی | 15- نماد معاملاتی |
| 4- استاندارد تحویل | 16- ساعات معاملات |
| 5- ماه/روز قرارداد | 17- مهلت ارائه گواهی آمادگی تحویل |
| 6- حد نوسان قیمت روزانه | 18- پیش‌پرداخت تحویل |
| 7- دوره معاملات(اولین و آخرین روز معامله) | 19- سقف مجاز موقعیت‌های تعهدی باز و معاملات |
| 8- مکان و دوره تحویل | 20- جریمه‌ها |
| 9- دوره و نحوه انتقال موقعیت‌های تعهدی باز | 21- حجم معاملات مبنای محاسبه قیمت تسویه روزانه |
| 10- حداقل تغییر قیمت سفارش | 22- نحوه محاسبه قیمت تسویه نهایی |
| 11- نحوه محاسبه تضامین | 23- نحوه محاسبه قیمت تسویه لحظه‌ای |
| 12-حداکثر هر سفارش | 24- سایر موارد... |
مراحل معاملات آتی
هر جلسه معاملاتی قرارداد آتی از 5 مرحله تشکیل می‌شود. مراحل انجام معاملات آتی و امکان ورود، ویرایش و حذف سفارشات در هر مرحله به شرح زیر است:
| مرحله | ورود سفارش | ویرایش و حذف سفارش | انجام معامله |
| پیش‌گشایش |  | |  |
| حراج تک‌قیمتی | | | |
| حراج پیوسته | |  | |
| پایان معاملات | | | |
| بسته شدن جلسه معاملاتی | | | |
همگرایی قیمت آتی با قیمت نقدی
اغلب هر قدر به زمان سررسید قرارداد آتی نزدیک می‌شویم، قیمت آتی مایل به قیمت نقدی می‌شود. در زمان سررسید قرارداد، قیمت آتی و قیمت نقدی مساوی یا خیلی نزدیک به هم می‌شوند. برای درک این موضوع، وضعیت را در دو شرایط قیمتی بررسی می‌کنیم:
1- فرض کنید در شرایطی هستیم که قیمت آتی از قیمت نقدی در زمان تحویل کالا بیشتر است. در چنین شرایطی معامله‌گران از سه طریق فرصت کسب سود، برابر با اختلاف قیمت آتی و قیمت نقدی خواهند داشت:
- فروش قرارداد آتی
- خرید کالا(دارایی)
- تحویل کالا(دارایی)
2- در وضعیت دیگر فرض کنید قیمت آتی از قیمت نقدی در زمان تحویل کالا پایین‌تر است. در چنین شرایطی شرکت‌هایی که قصد خرید کالا(دارایی) مورد نظر را دارند، آن دارایی را با قرارداد آتی ، پیش‌خرید می‌کنند. پس از سررسید تحویل دارایی، معادل اختلاف قیمت آتی و قیمت نقدی سود می‌کنند. سفته بازی‌هایی که در بازار صورت می‌گیرد باعث می‌شود قیمت آتی و نقدی دارایی، تقریباً باهم برابر شوند.
سفته‌بازان چطور باعث همگرایی قیمت آتی و نقدی یک دارایی می‌شوند؟ همان‌گونه که در دو وضعیت بالا خواندیم؛ در حالت نخست، فروش قرارداد آتی موجب کاهش قیمت آن و در حالت دوم، خرید قرارداد آتی سبب افزایش قیمت آنها شد. در واقع سفته‌بازان با استفاده از فرصت‌ها برای کسب سود، اختلاف بین قیمت آتی و نقدی یک داراریی در زمان تحویل را از بین می‌برند.
موقعیت های معاملاتی در قراردادهای آتی
تا زمانی که معامله‌گر هیچ معامله‌ای انجام نداده در واقع هیچ موقعیت یا پوزیشنی نداشته و هیچ‌گونه تعهدی ندارد. معاملات آتی می‌توانند در دو موقعیت یا به اصطلاح پوزیشن کلی قرار گیرند که عبارتند از:
- long position
- Short Position
long Position به چه معناست؟
با انجام اولین معامله، معامله‌گر پوزیشن یا موضع long کسب می‌کند. long معادل معنای مالکیت است. در بورس واژه long برای موقعیت معاملاتی افرادی به کار می‌رود که دارایی را خریداری کرده و قصد نگهداری آن تا زمان رشد قیمتش را دارند. در بازار آتی خریداران قرارداد آتی که متعهد به تحویل دارایی در سررسید مقرر هستند، دارای پوزیشن long می‌باشند.
در بازار آتی ایران، خریدار قرارداد آتی اصطلاحاً موقعیت تعهدی خرید، اتخاذ می‌نماید. در صورت نگهداری قرارداد تا مهلت انقضای آن، موظف به خرید دارایی مورد نظر خواهد بود.
Short Position به چه معناست؟
معامله‌گری که موضع فروش قرارداد آتی را دارد، اصطلاحاً در پوزیشن short قرار دارد. فردی پوزیشن short دارد که تعدادی قرارداد آتی فروخته ولی هنوز به واسطه خرید یک قرارداد آتی (موقعیت جبرانی) پوزیشن خود در بازار را نبسته است.
در بازار آتی ایران، فروشنده قرارداد آتی اصطلاحاً موقعیت تعهدی فروش، اتخاذ می‌کند. در صورت نگهداری قرارداد تا سررسید آن، موظف به تحویل دارایی خواهد بود.
موقعیت تعهدی باز به چه معناست؟
موقعیت تعهدی باز به شرایطی گفته می‌شود که تعهدات مالک قرارداد به هیچ یک از روش‌های زیر زایل نشده باشد.
- معامله معکوس یا بستن پوزیشن معاملاتی
- تعویض فیزیکی
- تسویه نقدی
- تحویل دارایی
بستن پوزیشن معاملاتی در قراردادهای آتی(off set)
دو راهکارها جهت خروج از یک قرارداد آتی وجود دارد:
- پیش از سررسید قرارداد: به این معنا که پوزیشن معاملاتی خود را از طریق موقعیت معکوس ببندیم. پوزیشن یا معامله معکوس یعنی معامله‌گر یک سفارش فروش در همان سررسید ثبت نماید. و در مقابل، پوزیشن معکوس برای موقعیت فروش، ثبت سفارش خرید در همان سر رسید می‌باشد.
- در زمان سررسید: در صورت نگهداری قرارداد تا موعد سررسید آن، یا باید تحویل کالا صورت گیرد و یا تسویه نقدی کنند. تسویه نقدی قراردادهای آتی مشمول جریمه می‌باشد.
آیا کد معاملاتی آتی همان کد بورسی است؟
کد معاملات آتی با کد بورسی عادی فرق دارد. در واقع افراد با کد بورسی نمی‌توانند در بازار آتی معامله نمایند. همان‌گونه که با حساب قرض‌الحسنه در یک بانک نمی‌توان دسته چک دریافت کرد و حتماً باید حساب جاری داشته باشیم.
شرایط دریافت کد معاملاتی برخط قراردادهای آتی
انجام معاملات برخط قراردادهای آتی مستلزم دو شرط می‌باشد که عبارتند از:
- رده سنی 18 سال به بالا
- مدرک تحصیلی دیپلم به بالا
- افتتاح دو حساب بانکی توسط متقاضی( یکی به عنوان حساب عملیاتی و دیگری به عنوان حساب مکمل)
دریافت کد معاملاتی قراردادهای آتی
برای اخذ کد معاملاتی برخط قراردادهای آتی پشت سر گذاشتن مراحل زیر الزامی است.
- مراجعه به یک کارگزار بورس دارای مجوز معاملات آتی در بورس
- ارائه مدارک هویتی به همراه آخرین مدرک تحصیلی و تکمیل فرم‌های مربوط به معاملات آتی
- مصاحبه شفاهی یا آزمون کتبی جهت ارزیابی حرفه‌ای متقاضی (که توسط مدیر معاملات برخط کارگزاری صورت می‌گیرد.)
- عقد قرارداد بین مشتری و کارگزاری به جهت استفاده از خدمات معاملات برخط کالا و اوراق بهادار
- دریافت نام کاربری و رمز عبور ورود به سامانه معاملات برخط قراردادهای آتی از کارگزاری
کالاهای مورد معامله در بازار آتی
در بورس کالای ایران، محصولات کشاورزی، زعفران و زیره دارای قرارداد آتی هستند. اندازه قرارداد آتی زعفران معادل 100 گرم و زیره 100 کیلوگرم است. دامنه نوسان روزانه قراردادهای آتی مثبت و منفی 5% قیمت تسویه جلسه معاملاتی قبل می‌باشد.
نماد معاملاتی قراردادهای آتی در بورس کالا
تاریخ سررسید معاملات آتی کالا توسط بورس مشخص می‌شود. هر قرارداد طبق سررسید خود با نمادی مشخص در بازار آتی معامله می‌شود. نماد معاملاتی قراردادهای آتی از نام کالا، ماه و سال سررسید قرارداد تشکیل می‌شود.
کارمزد معاملات آتی
کارمزد معاملات آتی معادل با 0.00068 ارزش قرارداد می‌باشد. در واقع کارمزد، درصدی از ارزش قرارداد است؛ بنابراین برای محاسبه کارمزد، ارزش قرارداد را تعیین کرده در 0.00068 ضرب می‌کنیم. کارمزدها بر اساس دستورالعمل بورس کالا، بین بورس کالا، سازمان بورس و کارگزار تقسیم می‌شود.
| شرح | کارمزد خرید | کارمزد فروش | مجموع خرید و فروش |
| سهم کارگزار | ۰.۰۰۰۴ ارزش هر قرارداد | ۰.۰۰۰۴ ارزش هر قرارداد | ۰.۰۰۰۸ ارزش هر قرارداد |
| شرکت بورس | ۰.۰۰۰۲ ارزش هر قرارداد | ۰.۰۰۰۲ ارزش هر قرارداد | ۰.۰۰۰۴ ارزش هر قرارداد |
| سهم سازمان بورس و اوراق بهادار | ۰.۰۰۰۰۸ ارزش هر قرارداد | ۰.۰۰۰۰۸ ارزش هر قرارداد | ۰.۰۰۰۱۶ ارزش هر قرارداد |
مقایسه معاملات آتی کالا و آتی سبد سهام
قراردادهای آتی کالا و آتی سبد سهام یا آتی شاخص، شباهت‌های زیادی دارند. این دو نوع قرارداد آتی از نظر مشخصات قرارداد و بستر معاملات، تفاوت‌هایی نیز دارند. در ادامه به شرح تفاوت‌های این دو می‌پردازیم:
معاملات آتی کالا
- بستر معاملاتی: ابزار مشتقه
- جلسه معاملاتی: پیش‌گشایش: 10:30 - 10:002
معامله: شنبه تا چهارشنبه، 16:55 - 10:303
دوره پایانی پنجشنبه‌ها: معامله - 15:55 - 10:30 و دوره پایانی - 16:55 - 17:00 - نرم‌افزار معاملاتی: نرم افزار معاملات آتی آسا و نرم افزار معاملات آتی صحرا (مخصوص آتی کالا)
- کد معاملاتی: کد معاملات آتی جهت دسترسی به نرم‌افزارهای معاملات آتی
- حساب بانکی: معرفی 2 حساب بانکی
- برداشت وجه: درخواست تلفنی از کارگزاری، دریافت تایید از بورس، واریز
- نماد معاملاتی: سال قرارداد/ماه + نام کالا به صورت اختصاری
- اندازه قرارداد: طبق استاندارد بورس برای هر نوع قرارداد
- حداکثر حجم سفارش: 25 قرارداد
- کارمزد معاملات: 0.00068 یا 0.068% ارزش هر قرارداد
- حداقل تغییر قیمت: 100 ریال
- وجه تضمین: تقریباً 20% ارزش هر قرارداد
- حداقل وجه تضمین: 70% تضمین اولیه
- دارایی پایه: یک کالا با استانداردهای مشخص
- قیمت مبنای نقدی: قیمت نقدی کالا در بازار
- دامنه نوسان: ±۵
معاملات آتی سبد سهام
- بستر معاملاتی: بورس اوراق بهادار
- جلسه معاملاتی: پیش‌گشایش: روزهای شنبه تا چهارشنبه 9:00 - 8:30
حراج پیوسته: 9:00 - 12:30
روزهای پنجشنبه: تعطیل - نرم‌افزار معاملاتی: نرم‌افزار معاملات آتی صحرا(مخصوص آتی سبدسهام)
- کد معاملاتی: همان کد بورسی عادی
- حساب بانکی: معرفی یک حساب بانکی با هر نوعی که خود مشتری بخواهد.
- برداشت وجه: ثبت درخواست در سامانه معاملاتی آنلاین، واریز وجه در تاریخ تعیین شده
- نماد معاملاتی: ج + شناسه دارایی پایه + تاریخ سررسید
- اندازه قرارداد: بر حسب مشخصات قرارداد سهام پایه
- حداکثر حجم سفارش: 100 قرارداد
- کارمزد معاملات: 0.001 یا 0.1% ارزش هر قرارداد(بدون حق فیدبین سازمان)
- حداقل تغییر قیمت: 1 ریال
- وجه تضمین: دقیقاً 20% ارزش معامله
- حداقل وجه تضمین: 70% تضمین لازم
- دارایی پایه: سبدی از سهام مختلف
- قیمت مبنای نقدی: برابر با شاخص متناظر
- دامنه نوسان: ±۵
توصیه
قراردادهای آتی نسبت به سایر اوراق بهادار بورسی، نوسانات بیشتری دارند؛ به همین دلیل برای سرمایه‌گذاران تازه وارد و غیرحرفه‌ای مناسب نیستند. جالب است بدانید اکثر قراردادهای آتی به تحویل کالا ختم نمی‌شوند. بیشتر سرمایه‌گذاران پیش از سررسید قرارداد، پوزیشن معاملاتی خود را می‌بندند.
قراردادهای آتی دو مزیت مهم دارند که می‌توانند در جهت افزایش سرمایه ما مفید باشند.
1- وجود اهرم در معاملات که این امکان را به ما می‌دهد که با چندین برابر پول خود در بازار آتی معامله کنیم.
2- دو طرفه بودن بازار که امکان کسب سود هم از بالا رفتن قیمت‌ها و هم از افت قیمت‌ها را فراهم می‌کند.
در هر صورت بازار آتی نیز یکی از انواع بازارهای مالی بوده و همانند سایر بازارها، سرمایه‌گذاری در این بازار نیز مستلزم دانش و مهارت کافی می‌باشد.
تیم فیدبین از نظرات شما همراهان عزیز برای بهبود عملکرد خود استقبال کرده و آماده پاسخگویی به سوالاتتان می‌باشد.