بررسی تاثیرات تغییر دامنه نوسان
طی جلسه شورای عالی بورس در 18 بهمن ماه، چهار تصمیم جدید اتخاذ شد. مهمترین آنها تغییر دامنه نوسان روزانه است. قانون تغییر دامنه نوسان که از شنبه 25 بهمن ماه اعمال میشود، تاثیراتی به همراه خواهد داشت. پیش از بررسی تأثیرات آن به این موضوع که دامنه نوسان چیست و چه کاربردی دارد، میپردازیم.
دامنه نوسان چیست؟
بورس ، یک بازار رقابتی است که قیمتها در آن، بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین میشوند. نهادهای ناظر بر بازار به منظور کنترل نوسانات بازار، ابزارها و قوانینی را به کار میگیرند. دامنه نوسان یکی از این ابزارها به شمار میرود. دامنه نوسان به حداکثر و حداقل تغییر قیمت سهام در یک روز گفته میشود. برای مثال: فرض کنیم دامنه نوسان سهمی 5% باشد. سقف رشد قیمت آن در یک روز مثبت 5% و حد کف کاهش قیمت آن در یک روز منفی 5% خواهد بود.
وجود دامنه نوسان در بازار از آشفتگیهایی که به دلیل خرید و فروشهای هیجانی ایجاد میشوند، جلوگیری میکند. از طرفی میتواند تا حدودی مانع از بروز دستکاریهای قیمتی و اینگونه تخلفات شود. تا پیش از این، دامنه نوسان در بازارها به شرح زیر بود:
| بازار بورس | مثبت و منفی 5% |
| حق تقدم | مثبت و منفی 10% |
| فرابورس _ زرد | مثبت و منفی 3% در صورت وجود صف در 3 روز متوالی مثبت و منفی 5% |
| فرابورس _ نارنجی | مثبت و منفی 2% در صورت وجود صف در 3 روز متوالی مثبت و منفی 4% |
| فرابورس _ قرمز | مثبت و منفی 1% در صورت وجود صف در 3 روز متوالی مثبت و منفی 3% |
تاثیر تغییرات جدید دامنه نوسان چیست؟
این روزها شاهد روند نزولی شاخص بورس بودهایم و همه نگران آینده دارایی خود در بورس هستیم. خبرهایی مانند تغییر دامنه نوسان قطعاً برای ما با اهمیت تلقی میشوند. برای پی بردن به تاثیراتی که این تغییر در روند بازار ایجاد میکند به بررسی نظر تعدادی از کارشناسان بازار سرمایه میپردازیم.
آیا تغییر دامنه نوسان موجب کاهش صف های فروش میشود؟
اکبر زرگانی نژاد، کارگزار بورس اوراق بهادار درباره اثر تغییر دامنه نوسان بر کاهش صفهای فروش توضیح داد: «اين امر بعيد به نظر میرسد، زيرا اين كاهش تنها بر جريان و رواني معاملات اثر میگذارد. در نتيجه، اين امكان وجود دارد كه صف فروش كاهش نيابد. مگر اينكه نرخها در سهام مختلف در یک حدی قرار بگيرد كه ارزش فروش براي سهم وجود نداشته باشد. در حال حاضر، قيمت اغلب سهام خيلی پايين است؛ در نتيجه صاحبان سهام ترجيح میدهند كه سهامشان را نفروشند، اما در كل به اين دليل كه جلوي روان شدن معاملات گرفته میشود، مقداری بر عرضه و تقاضا اثر خواهد گذاشت.»
اثر منفی تغییر دامنه نوسان از دید اقتصاددانان
علی سعدوندی اقتصاددان میگوید: «بازی با دامنه نوسان و حجم مبنا راهکار درستی نیست؛ زیرا اگر فقط چهار هفته شاخص کف منفی دو درصدی را بزند به 800 هزار میرسد؛ و اگر حجم مبنا کاهش یابد، نقد شوندگی بازار به محاق میرود.»
بطور کلی، اقتصاددانان این دستکاریها را صحیح نمیدانند. به عقیده آنان بهتر است بازار را به حال خود گذاشت، زیرا بازار طبعاً آمیخته با هیجان و منطق حرکت میکند. اقتصاددانان معتقدند اگر بازار دستکاری نشود، سریعتر به تعادل خواهد رسید و اینگونه تصمیمات فقط بازگشت به تعادل را کند مینماید.
دامنه نوسان غیر متقارن
به تعبیر برخی کارشناسان و اقتصاددانان این دامنه نوسان غیر متقارن است. سیاستگذار با این روش قصد دارد نرخ دامنه نوسان را به صورت دستوری افزایش دهد. به نظر آنها سیاستگذار با این تصمیم اعتبار خود را از دست میدهد و موجب بیاعتمادی سرمایهگذاران میشود. برخی نیز معتقدند با اعمال این تغییر، در نهایت معاملهگران سربهسر میشوند؛ زیرا یک صف خرید معادل با سه روز متوالی صف فروش خواهد بود.
اصلاحهای زمانبر و رشد سریع سهم
به نظر بعضی از تحلیلگران بازار سرمایه، تغییر دامنه نوسان فقط دوره ریزش و اصلاح بازار را طولانیتر میکند. به اینصورت که برای 20% منفی با نوسان 5% فقط 4 روز سهم منفی بود اما اکنون به 10 روز منفی افزایش مییابد و این اتفاق ناخوشایندی است. همین امر میتواند سرمایهگذار را به لحاظ روانی تحت فشار قرار داده و موجب خروج بیشتر نقدینگی از بازار شود.
اگر قرار بود سهام یک شرکت طی 30 روز رشد کند، با نوسان 6% طی 20 روز رشد خواهد کرد. شاید در نظر اول، اتفاقی خوشایند تلقی شود. در حقیقت فقط موجب میشود در طول سال بازار مثبتهای کمتری نسبت به منفیها تجربه کند. در چنین شرایطی، شاهد صفهای فروش بیشتری نسبت به صفهای خرید خواهیم بود.
جمعبندی
در شرایط فعلی بازار، که هیجانات منفی در آن گسترش یافته، شاید بد نباشد از چنین طرحهایی حمایت کرد. در مجموع از هر منظری به این تغییر نگاه میکنیم، تعدیل بازار را کُند میکند. بهتر است سیاستگذار در این راهکار یک سری اصلاحات ساختاری تعریف نماید تا کارایی بهتری داشته باشد.
تغییر دامنه نوسان بدون در نظر گرفتن عوامل دیگر، نمیتواند موجب رشد بازار شود. سایر عوامل اساسی مثل: وضعیت بودجه، نرخ دلار، مذاکرات ایران و آمریکا، انتخابات ریاست جمهوری و بطور کلی اوضاع سیاسی و اقتصادی همگی بر رشد بازار اثر خواهند داشت. مواردی که ذکر شد، همه در هالهای از ابهام قرار دارند و بازار سرمایه به این ابهامات منفی، واکنش منفی نشان میدهد.
این تغییر فقط در کوتاه مدت برای نوسان گیران مناسب خواهد بود و اگر نیت سیاستگذاران و سازمان بورس و اوراق بهادار رشد بازار باشد، فقط با بازگشت پولهایی که از آن خارج شد میسر خواهد بود.
شما هم نظر خود را درباره این موضوع،در قسمت دیدگاه ها، با ما به اشتراک بگذارید.