شرکت های سبد گردان بهتر است یا صندوق های سرمایه گذاری؟

بورس، بازار پول‌های بادآورده نیست! برای حفظ سرمایه خود، ابتدا با بورس و روش‌های سرمایه‌گذاری در آن آشنا شوید. سرمایه‌گذاری در بورس به دو روش مستقیم و غیرمستقیم، امکان‌پذیر است. در روش مستقیم، لازم است ابتدا دانش و مهارت کافی را کسب کرده، سپس خود بطور مستقیم اقدام به معامله نمایید. چنانچه مهارت و زمان کافی جهت سرمایه‌گذاری ندارید، استفاده از روش غیرمستقیم برای شما مناسب خواهد بود. برای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس، می‌توان به دو طریق صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری و شرکت های سبدگردانی اقدام نمود.

بنجامین فرانکلین می‌گوید: «سرمایه‌‌گذاری روی دانش، بهترین بازدهی را خواهد داشت.» این جمله توصیه‌ای کوتاه است، اما پیروی از آن تاثیر بسزایی بر موفقیت در مسیر سرمایه‌گذاری دارد. پیش از اقدام به سرمایه‌گذاری، تحقیقات لازم را انجام داده و بررسی‌های دقیقی در آن زمینه به عمل آورید.

در این مقاله به بررسی ویژگی‌های صندوق‌ها و شرکتهای سبدگردانی می‌پردازیم. مقایسه مزایا و معایب هر کدام به شما در انتخاب بهترین روش سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس کمک خواهد کرد.

صندوق سرمایه ‌گذاری چیست؟

صندوق‌های سرمایه‌گذاری، نهادهای مالی هستند که دارایی سرمایه‌گذاران را تحت فیدبین سازمان بورس و اوراق بهادار بطور حرفه‌ای مدیریت می‌کنند. در صندوق ، مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاران سرمایه خود را تجمیع کرده و یک پرتفوی (سبد سرمایه‌گذاری) تشکیل می‌دهند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری از واحدها (یونیت‌ها) تشکیل می‌شوند. افراد به میزان دارایی خود، صاحب واحدهای صندوق می‌شوند. هنگام تقسیم سود، هر فرد به میزان واحدهای تحت مالکیت خود، بهره می‌برد. حداکثر تعداد واحدی که صندوق‌ها در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهند، 500 هزار واحد است. صندوق‌های کوچک 5 الی 50 هزار واحد و صندوق‌های بزرگتر 50 الی 500 هزار واحد دارند.

در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، با تصمیم مدیریت صندوق، سرمایه صندوق، صرف خرید اوراق مشارکت، سپرده‌های بانکی و اوراق بهادار می‌شود. اساساً بیشتر دارایی صندوق در نهادهای کم ریسک، سرمایه‌گذاری می‌شود؛ به همین علت، سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها برای افرادی که ریسک‌پذیری کمتری دارند، مناسب است.

افرادی که ریسک پذیری پایینی دارند، معمولاً دو دسته هستند:

دسته اول: افرادی که پس‌انداز کردن را به سرمایه گذاری ترجیح می‌دهند.
دسته دوم: افرادی که سرمایه‌گذاری در بانک را امن‌تر می‌دانند. در حالی که در واقع، این افراد با چنین تفکری، خود را بیشتر در معرض ریسک قرار می‌دهند.

با پس‌انداز کردن یا سپرده‌گذاری در بانک، نمی‌توان ارزش پول خود را در مقابل نرخ تورم، حفظ کرد. مدیران صندوق‌ها با دانش و مهارت خود، سرمایه را به مسیری درست هدایت می‌کنند. سرمایه‌گذاری در صندوق در مقایسه با سپرده‌گذاری در بانک، 3% الی 4% سود بیشتر برای شما به همراه دارد.

آشنایی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نحوه عملکرد و نظرات مشتریان آنها

مزایای صندوق‌‌ های سرمایه ‌گذاری

1. مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها
2. کاهش ریسک سرمایه‌گذاری‌
3. نقدشوندگی بالا
4. صرفه‌جویی در زمان
5. فیدبین و شفافیت اطلاعاتی
6. صرفه‌جویی نسبت به مقیاس

معایب صندوق‌ های سرمایه ‌گذاری

1. نداشتن حق رای در مجامع شرکتها 
2. کسر هزینه اداره صندوق‌
3. عدم تسلط افراد بر نحوه مدیریت سرمایه  
4. ناشناخته بودن صندوق‌ها در بین بازارهای مالی
5. محدودیت در تعداد واحدهای قابل صدور
6. عدم قیمت‌گذاری لحظه‌ای واحدهای سرمایه‌گذاری
7. کمبود سامانه جامعی از اطلاعات صندوق‌ها

سبدگردانی چیست؟

علاوه بر صندوق‌های سرمایه‌گذاری، نهادهایی تحت عنوان شرکتهای سبدگردانی نیز مدیریت حرفه‌ای سرمایه را انجام می‌دهند. سبدگردان، یک شخصیت حقوقی است که با تجربه و مهارت خود، مدیریت پرتفوی افراد را بر عهده می‌گیرند. شرکتهای سبدگردان خرید و فروش سهام را به نام خود افراد و به نمایندگی از آنها انجام می‌دهند. بنابراین، در صورتی که قادر به انجام معاملات به شیوه صحیح نباشیم و یا زمان کافی برای تحلیل و بررسی بازار نداشته باشیم، سرمایه‌گذاری به واسطه سبدگردان‌ها و صندوق‌ها گزینه مناسبی است.

سبدگردانی اختصاصی چیست؟

طبق بند ۴ ماده ۱ دستورالعمل تاسیس و فعالیت سبدگردان، سبدگردانی اختصاصی تصمیـم به فروش، خرید یا نگهداری اوراق بهادار به‌ نام سرمایه‌‌گذار معیـن، توسط سبدگردان، در قالب قراردادی مشخص، به ‌منظور کسب انتفاع برای سرمایه‌‎‌گذار است. این تعریف شاید کمی گنگ و نامفهوم باشد. به عبارتی، سبدگردانی اختصاصی به این معنی است که طی قراردادی شما اختیار خرید و فروش سهام خود را به سبدگردان بسپارید. برای درک مفهوم سبدگردانی اختصاصی به مثال زیر توجه کنید:

فرض کنید شما صد میلیون سرمایه دارید که با توجه به تورم، هر روز از ارزش آن کم می‌شود. قصد دارید دارایی خود را در بازار یا صنعتی سرمایه‌گذاری نمایید. عدم آگاهی کافی راجع به بازارهای گوناگون و ریسک موجود در هر کدام، موجب سردرگمی شما می‌شود. فرد قابل اعتمادی به شما پیشنهاد می‌دهد با دانش و تجربه خود، سرمایه شما را به بهترین شکل مدیریت نماید. او به ازای این خدمت در سود شما شریک می‌شود. این همان خدمتی است که سبدگردان اختصاصی ارائه می‌دهد.

مهمترین مسئله این است که از کجا شخصی ماهر و با تجربه پیدا کنیم یا چطور به کسی اعتماد کرده و دارایی خود را به او بسپاریم؟

پاسخ: شرکتهای سبدگردان، نهادهای مالی هستند که زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند. کلیه فعالیت‌های این شرکتها با قراردادهای رسمی و فیدبین مستقیم سازمان بورس صورت می‌گیرد.

مزایای سبدگردانی

1. انعطاف‌پذیری نسبت به ریسک سرمایه‌گذار
2. عدم نیاز به دانش خاص
3. عدم نیاز به صرف زمان
4. مدیریت حرفه ای پرتفوی
5. عدم وجود تضاد منافع سرمایه‌گذار و سبدگردان
6. معافیت مالیاتی

معایب سبدگردانی

1. حداقل سرمایه لازم 50 الی 100 میلیون به بالا
2. انتخاب یک سبدگردان معتبر با بازده بالا

تفاوت صندوق‌ های سرمایه ‌گذاری و سبدگردانی

صندوق‌ها و سبدگردان‌ها هر دو از روش‌های سرمایه‌گذاری غیرمستقیم هستند که استفاده از آنها برای افرادی با دانش و زمان محدود، مطلوب خواهد بود. برخی شرایط موجود در هر کدام، آنها را از یکدیگر متمایز می‌نماید. در ادامه به بررسی این تفاوت‌ها می‌پردازیم.

متغیرهاصندوق‌های سرمایه‌گذاریسبدگردانی اختصاصیمالکیت سهامسرمایه‌گذار، مستقیماً مالک سهام و دارایی خود بوده و سبدگذار تنها به نیابت از او اقدام به خرید و فروش می‌نماید.سرمایه‌گذار به صورت غیرمستقیم مالک سهام خریداری شده توسط صندوق سرمایه گذاری است.فیدبین بر معاملاتسرمایه‌گذار در جریان استراتژی معاملات خواهد بود. او به صورت روزانه از معاملات انجام شده آگاهی می‌یابد.سرمایه‌گذار قادر به بررسی عملکرد صندوق به صورت روزانه نخواهد بود. او از میزان و نوع سهام خریداری شده توسط صندوق اطلاع نمی‌یابد.اختصاصی بودن سرمایه‌گذاریمدیر پرتفوی، خرید و فروش را با توجه به ریسک‌پذیری سرمایه‌‌گذار (که مختص خود او می‌باشد) انجام می‌دهد.مدیر صندوق، خرید و فروش را با توجه به سود و زیان و ریسک‌پذیری کل سرمایه‌‌گذاران صندوق انجام می‌دهد. در صندوق‌ها، مدیر صندوق معمولاً با پایین‌ترین میزان ریسک، خرید را انجام می‌دهد.هزینه‌هاهزینه‌های پرداختی در این خدمات نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیشتر است، زیرا خدمات در سبدگردانی به صورت اختصاصی ارائه می‌شوند.در صندوق‌ها خدمات به صورت جمعی ارائه می‌شوند، در نتیجه هزینه‌ها کمتر خواهد بود.حداقل میزان سرمایه‌گذاریسرمایه مورد نیاز برای استفاده از خدمات سبدگردانی معمولا 50 الی 100 میلیون به بالا می‌بلشد.در صندوق‌ها، کافیست حداقل یک واحد از صندوق را خریداری کنید.

سبدگردانی بهتر است یا صندوق سرمایه‌ گذاری؟

همانگونه که گفتیم، در صورتی که دانش، مهارت، تجربه و از همه مهمتر زمان کافی جهت انجام معاملات در بورس را نداشته باشیم، هر دو روش می‌توانند گزینه مطلوب ما جهت سرمایه‌گذاری باشند. به این وسیله ما بدون نیاز به صرف وقت، یک منبع درآمد برای خود ایجاد می‌نماییم. منبع درآمدی که ریسک و دغدغه کمی برای ما به همراه خواهد داشت.

اینکه کدام یکی از این دو روش برای ما بهتر است به دیدگاه و استراتژی ما در سرمایه گذاری بستگی دارد. صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیشتر مناسب افرادی با ریسک‌پذیری کمتر می‌باشند. در سبدگردانی شما ریسک بیشتری متحمل می‌شوید، اما اغلب سود بیشتری نیز کسب می‌کنید.

گاهی فکر می‌کنیم سوددهی در سرمایه‌گذاری، مهمترین اصل است؛ دقیق‌تر که نگاه کنیم، سوددهی، خود تابع میزان ریسک‌پذیری ما می‌باشد. اگر اهل ریسک هستید به سه دلیل انتخاب سبدگردان اختصاصی را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

1- سرمایه گذاری اختصاصی

در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، مدیر صندوق یک سبد یا پرتفوی برای کلیه سرمایه‌گذاران تشکیل می‌دهد. در واقع، درجه ریسک‌پذیری افراد در نظر گرفته نمی‌شود. در خدمات سبدگردانی اختصاصی، ابتدا سطح ریسک‌پذیری افراد مشخص می‌شود. سپس طبق اهداف مالی سرمایه‌گذار، سبد متنوعی از اوراق بهادار برای او تشکیل داده می‌شود، به نحوی که موجب تحقق اهداف سرمایه‌گذار شود. در سبدگردانی اختصاصی، هیچگاه یک جوان پر ریسک با توانایی مالی متوسط و یک فرد مسن و توانمند از نظر مالی، پرتفوی یکسانی نخواهند داشت.

افراد با درجه ریسک متفاوت، انتظارات متفاوتی از بازدهی سرمایه‌گذاری خود دارند؛ بنابراین، سبد دارایی مناسب برای هرکدام نیز با یکدیگر تفاوت دارد.

2- ارائه مشاوره و پنل اختصاصی

برای موفقیت در معاملات خود، لازم است به بازار سرمایه کاملاً مسلط بوده و روند آن را بشناسیم. بررسی همه جانبه بازار و جزئیات آن کاری سخت و زمان‌بر می‌باشد. شرکتهای سبدگردانی اختصاصی از تیمی متخصص برای انجام این بررسی‌ها استفاده می‌کنند و یک مشاور به هر سرمایه‌گذار اختصاص می‌دهند. این مشاوران در مسیر سرمایه‌گذاری در کنار سرمایه گذار بوده و ابهامات و نگرانی‌های آنها را برطرف می‌سازند.

در سرویس سبدگردانی اختصاصی به هر سرمایه گذار یک پنل اختصاص داده می‌‌شود که از طریق آن بتواند به صورت آنلاین معاملات پرتفوی خود را مشاهده نماید. چنین امکانی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود ندارد.

3- پرتفوی مدرن و تنوع دارایی ‌ها

یکی از مفاهیم اساسی در تشکیل پرتفوی مدرن، تنوع دارایی است. همه ما اصطلاح «تخم‌مرغ‌هاتو تو یه سبد نچین» را شنیده‌ایم. پرتفوی مدرن نیز مصداق همین اصطلاح است. در واقع، ما تمام سرمایه خود را تنها در یک شرکت، سرمایه‌گذاری نمی‌کنیم. این امر نشان دهنده برتری خدمات سبدگردانی نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌بلشد.

در صندوق‌ها بیشتر سرمایه، صرف خرید طلا، سهام، اوراق با درآمد ثابت و یا ترکیبی از اینها می‌شود. 70% پرتفوی صندوق را باید صندوق طلا یا سهام تشکیل دهد. از اوایل مهر سال 1397 تا مهر ماه سال 1398 طلا حدود 8% بازده منفی داشته است. همانگونه که آشکار است، یک صندوق برای همه سرمایه‌گذاران مناسب نیست. رفع این محدودیت به دو طریق امکان‌پذیر می‌باشد:

1- افراد دانش و آگاهی کافی برای سرمایه‌گذاری همزمان در چند صندوق را داشته و بتوانند ترکیبی صحیحی از دارایی‌ها ایجاد کنند.

2- پرتفوی خود را به سبدگردان اختصاصی بسپارید.

از نویسنده

یکی از سرمایه‌گذاران بزرگ جهان به نام سث کلارمن می‌گوید: «سرمایه‌گذاران، همیشه باید در ذهن داشته باشند که مهمترین معیار این نیست که چقدر بازدهی بدست آورده‌اند؛ بلکه بازدهی در مقابل ریسکِ متحمل شده مهم است. در نهایت، هیچ ‌چیز برای سرمایه‌گذار نباید مهمتر از توانایی آسوده خوابیدن در شب باشد.» به تعبیری، مهم این است چقدر ریسک کرده‌اید و برای چه مقدار بازدهی؟! بسیاری از سرمایه‌گذاران هنوز به درجه ریسک‌پذیری خود آگاه نیستند؛ تصور آنها این است که از میزان ریسک‌پذیری خود آگاهی دارند تا زمانی که با یک موقعیت واقعی مواجه شوند.

ابزارهای مالی مانند صندوق‌ها یا شرکتهای سبدگردانی با هدف کاهش ریسک سرمایه‌گذار ایجاد شده‌اند. اگر با اصول معامله و موفقیت در بورس آشنا نیستید، سرمایه خود را از طریق صندوق‌ها و سبدها مدیریت کنید. اینکه سبدگردانی بهتر است یا صندوق ، در نهایت به شما و استراتژی‌هایتان بستگی دارد. 

در صورتی که در این زمینه تجربه‌ای داشته و یا سوالی ذهن شما را مشغول ساخته است، با ما به اشتراک بگذارید.