etf بیت کوین چیست ؟ آیا سرمایه گذاری در آن سود آور است؟

در سال های اخیر، بیت کوین از یک پروژه فناورانه به یک دارایی مالی جهانی تبدیل شده است. با افزایش پذیرش ارزهای دیجیتال، سرمایه گذاران به دنبال روش های مطمئن تر و ساده تر برای ورود به این بازار هستند. اما خرید و نگهداری مستقیم بیت کوین همچنان با چالش هایی مانند امنیت کیف پول، قوانین نظارتی و نوسانات قیمتی همراه است.

در این میان، ETF بیت کوین به عنوان راهکاری جدید برای سرمایه گذاری مطرح شده است. این صندوق‌ها امکان معامله بیت کوین از طریق بازارهای مالی سنتی را فراهم کرده و سرمایه‌گذاران را از مدیریت مستقیم دارایی دیجیتال بی‌نیاز می‌کنند.

اما ETF بیت کوین دقیقا چیست؟ چگونه کار می‌کند؟ چه تفاوتی با خرید مستقیم بیت کوین دارد؟ و آیا این روش برای سرمایه گذاری مناسب است؟ در این مقاله، به صورت جامع و به روز، همه این سوالات را بررسی خواهیم کرد.

ETF بیت کوین چیست و چگونه کار می‌کند؟

ETF بیت کوین (صندوق قابل معامله در بورس بیت کوین) یک ابزار مالی است که به سرمایه گذاران این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به خرید و مدیریت مستقیم بیت کوین، در این دارایی دیجیتال آینده دار سرمایه گذاری کنند. این صندوق ها در بورس های سنتی معامله می‌شوند و قیمت آن ها معمولا منعکس کننده ارزش بیت کوین در بازار است.

ETF بیت کوین به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:

1. ETF اسپات بیت کوین

2. ETF فیوچرز بیت کوین

سرمایه گذاری در ETF بیت کوین یک روش قانونی، شفاف و نظارت شده برای ورود به بازار بیت کوین بدون نیاز به مدیریت کیف پول دیجیتال یا کلیدهای خصوصی است. به همین دلیل، بسیاری از سرمایه گذاران سنتی ترجیح می‌دهند از این روش برای ورود به بازار ارزهای دیجیتال استفاده کنند.

ETF بیت کوین چگونه به وجود آمد؟

ایده ETF بیت کوین از سال 2013 مطرح شد، اما کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) به دلیل نگرانی های نظارتی و احتمال دستکاری قیمت، درخواست های متعددی را رد کرد. ولی در سال 2021، اولین ETF فیوچرز بیت کوین (ProShares BITO) تأیید شد که بر اساس قراردادهای آتی کار می‌کرد و بیت کوین واقعی را نگهداری نمی‌کرد. این نقطه شروعی برای پذیرش قانونی ETFهای بیت کوین بود.

در ژانویه 2024، SEC برای اولین بار ETF اسپات بیت کوین را تأیید کرد، به این معنی که این صندوق ها مستقیما بیت کوین واقعی خریداری و ذخیره می‌کنند. شرکت های بزرگی مانند BlackRock، Fidelity و Grayscale مجوز این صندوق ها را دریافت کردند.

اهمیت ETF بیت کوین:

• امکان سرمایه گذاری از طریق بورس های سنتی
• کاهش نیاز به مدیریت کیف پول دیجیتال
• افزایش پذیرش عمومی و ورود سرمایه گذاران نهادی
• بهبود نقدینگی و ثبات بازار بیت کوین

نحوه عملکرد صندوق های قابل معامله بیت کوین

ETF بیت کوین مانند سایر صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) عمل می‌کند و به سرمایه گذاران امکان می‌دهد بدون خرید مستقیم بیت کوین، در نوسانات قیمتی آن مشارکت داشته باشند. عملکرد این صندوق ها بسته به نوع آن متفاوت است:

ETF اسپات بیت کوین

1. این صندوق ها مستقیما بیت کوین واقعی خریداری و ذخیره می‌کنند.
2. ارزش سهام این ETFها با قیمت لحظه ای بیت کوین همبستگی دارد.
3. شرکت‌های مدیریت سرمایه مانند BlackRock و Fidelity بیت کوین را در کیف پول های امن نگهداری می‌کنند.

ETF فیوچرز بیت کوین

1. این صندوق ها به جای خرید بیت کوین واقعی، در قراردادهای آتی بیت کوین سرمایه گذاری می‌کنند.
   
2. قیمت این نوع ETF ها به بازار مشتقات بیت کوین و قراردادهای فیوچرز وابسته است.
3. عملکرد آن ها ممکن است با قیمت لحظه ای بیت کوین تفاوت داشته باشد.

تفاوت ETF بیت کوین و خرید مستقیم بیت کوین

ETF بیت کوین و خرید مستقیم بیت کوین دو روش متفاوت برای سرمایه گذاری در این دارایی دیجیتال هستند. در حالی که هر دو روش امکان کسب سود از نوسانات قیمت بیت کوین را فراهم می‌کنند، تفاوت های کلیدی بین آن ها وجود دارد:

مالکیت مستقیم در مقابل مالکیت غیر مستقیم بیت کوین

یکی از مهم ترین تفاوت های بین خرید مستقیم بیت کوین و سرمایه گذاری در ETF بیت کوین، نحوه مالکیت دارایی است. سرمایه گذاران باید بدانند که آیا ترجیح می دهند کنترل کاملی بر بیت کوین های خود داشته باشند یا از یک واسطه برای مدیریت دارایی استفاده کنند.

مالکیت مستقیم بیت کوین (خرید مستقیم)

• در مالکیت مستقیم بیت کوین، فرد بیت کوین را خریداری کرده و آن را در کیف پول دیجیتال خود ذخیره می‌کند. در این روش، کاربر کاملا کنترل دارایی خود را در اختیار دارد و تنها اوست که می‌تواند بیت کوین هایش را خرید و فروش کند. هیچ واسطه ای در این میان وجود ندارد و تا زمانی که رمز خصوصی (Private Key) در اختیار مالک باشد، هیچ نهادی نمی‌تواند دارایی او را کنترل یا محدود کند. اما این استقلال بهای خود را دارد؛ مدیریت امنیتی بر عهده خود کاربر است و اگر رمز خصوصی (Private Key) خود را از دست بدهد، بیت کوین‌ها برای همیشه از دست خواهند رفت. همچنین، خطر هک شدن کیف پول های دیجیتال یا اشتباهات کاربری وجود دارد که می‌تواند سرمایه را به خطر بیندازد.

مالکیت غیر مستقیم بیت کوین (ETF بیت کوین)

• در این روش، سرمایه گذار سهام یک صندوق قابل معامله در بورس را خریداری می‌کند که خود این صندوق، بیت کوین را نگهداری یا در قراردادهای آتی آن سرمایه گذاری می‌کند. در نتیجه، فرد در نوسانات قیمت بیت کوین سهیم می‌شود، اما هیچ کنترلی بر خود بیت کوین ندارد. تمامی فرآیندهای امنیتی، نگهداری و حتی خرید و فروش بیت کوین، توسط شرکت مدیریت صندوق انجام می‌شود. این روش برای کسانی که نمی خواهند درگیر مسائل فنی و امنیتی باشند مناسب است، اما این سادگی هزینه دارد؛ سرمایه گذار باید کارمزد مدیریت صندوق را پرداخت کند، و در برخی موارد، دسترسی او به دارایی ها می‌تواند به دلیل سیاست های قانونی یا شرایط بازار محدود شود.

تفاوت در نقدشوندگی و امنیت سرمایه گذاری

یکی دیگر از تفاوت های بین خرید مستقیم بیت کوین و ETF بیت کوین، میزان نقدشوندگی و سطح امنیت سرمایه گذاری است.

نقدشوندگی:

• خرید مستقیم بیت کوین: به صورت 24/7 در صرافی های ارز دیجیتال معامله می‌شود، یعنی سرمایه گذاران در هر لحظه امکان خرید و فروش دارند.
• ETF بیت کوین: فقط در ساعات کاری بازار بورس معامله می‌شود، بنابراین امکان نقدشوندگی فوری در تعطیلات و آخر هفته ها وجود ندارد.

 امنیت سرمایه گذاری:

• خرید مستقیم بیت کوین: سرمایه گذار کنترل کامل بر دارایی خود دارد، اما امنیت آن کاملا به مدیریت کیف پول و حفاظت از رمز خصوصی بستگی دارد. در صورت هک شدن یا فراموش کردن رمز خصوصی، دارایی از بین می‌رود.
• ETF بیت کوین: تحت نظارت قانونی است و شرکت های مدیریت دارایی مسئول نگهداری بیت کوین هستند، بنابراین خطر گم شدن یا هک کیف پول وجود ندارد، اما سرمایه گذاران کنترل مستقیمی بر دارایی های خود ندارند.

مزایا و معایب خرید مستقیم بیت کوین نسبت به ETF

✅ مزایا:

1. کنترل کامل بر دارایی و امکان نگهداری در کیف پول شخصی.
2. نقدشوندگی بالا و امکان معامله 24/7 در صرافی‌های ارز دیجیتال.
3. استفاده مستقیم از بیت کوین برای تراکنش‌ها و سرمایه‌گذاری در DeFi.
4. کارمزد کمتر در بلندمدت نسبت به ETF.

⚠ معایب:

1. مسئولیت کامل امنیت و خطر گم شدن رمز خصوصی به عهده خودتان است.
2. ریسک هک و سرقت در صورت عدم رعایت اصول امنیتی.
3. نیاز به دانش فنی برای مدیریت کیف پول و تراکنش ها.
4. نوسانات شدید قیمتی که می‌تواند باعث ضرر شود.

در نهایت، اگر کنترل کامل بر بیت کوین، امکان انجام تراکنش های مستقیم و نقدشوندگی سریع برای شما مهم است، مالکیت مستقیم گزینه بهتری خواهد بود. اما اگر به دنبال یک روش امن تر، تحت نظارت قانونی و ساده تر برای سرمایه گذاری هستید و نیازی به مدیریت مستقیم بیت کوین ندارید، مالکیت غیرمستقیم از طریق ETF می‌تواند انتخاب مناسب تری باشد، هرچند که نقدشوندگی آن به ساعات کاری بازار بورس محدود است.

مزایا و معایب سرمایه گذاری در ETF بیت کوین

 این روش، به دلیل نظارت قانونی و کاهش ریسک های امنیتی، برای بسیاری از سرمایه گذاران جذاب است. اما مانند هر ابزار مالی دیگری، این روش نیز دارای مزایا و معایب خاص خود است که باید پیش از سرمایه گذاری در نظر گرفته شود.

حالا بیایید نگاهی دقیق‌تر به مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در ETF بیت کوین بیندازیم.

مزایای سرمایه گذاری در ETF بیت کوین

1. دسترسی آسان: خرید و فروش از طریق بورس بدون نیاز به کیف پول.
2. نظارت قانونی: امنیت بالاتر و حمایت توسط نهادهای مالی.
3. کاهش ریسک نگهداری: عدم نیاز به مدیریت رمز خصوصی.
4. ورود سرمایه گذاران نهادی: افزایش نقدینگی و پذیرش بیت کوین.

معیاب سرمایه گذاری در ETF بیت کوین

1. عدم مالکیت واقعی: کنترل بیت کوین در اختیار شرکت مدیریت صندوق است.
2. کارمزدهای مدیریتی: هزینه های اضافی برای سرمایه گذار.
3. محدودیت در معاملات: خرید و فروش تنها در ساعات کاری بورس.
4. وابستگی به واسطه ها: برخلاف روش مستقیم بیت کوین که غیرمتمرکز است.

نحوه خرید ETF بیت کوین

1. ثبت نام در یک کارگزاری بورس بین المللی که از ETF های کریپتو پشتیبانی می‌کند (مثل eToro، Interactive Brokers، Fidelity، TD Ameritrade، Schwab). 
2. احراز هویت و واریز وجه به حساب کارگزاری.  
3. جستجوی نماد ETF بیت کوین (مثل BITO، GBTC، IBIT، BTCC).  
4. ثبت سفارش خرید و نگه داری مثل سهام عادی. 

روش جایگزین برای کاربران ایرانی

اگر به کارگزاری های خارجی دسترسی ندارید، برخی از صرافی های OTC داخلی می‌توانند به عنوان واسطه عمل کنند. این صرافی ها امکان خرید ETF های بیت کوین را از بازارهای بین المللی فراهم کرده و آن را برای کاربران نگهداری می‌کنند. البته، قبل از استفاده از این روش، بررسی اعتبار و شرایط خدمات این صرافی ها ضروری است، چرا که مدیریت دارایی توسط یک واسطه همیشه با ریسک های خاص خود همراه است.

بهترین بروکر ها برای خرید ETF بیت کوین

در لیست زیر برخی از برترین بروکرهایی که از ETF های بیت کوین پشتیبانی می‌کنند معرفی شده‌اند:

IG
Interactive Brokers
Saxo Bank
CMC Markets
FOREX.com
TD Ameritrade 
City Index

لیست ETF های تایید شده بیت کوین در سال 2024

در سال 2024، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) برای اولین بار مجوز معاملات ETFهای اسپات بیت کوین را صادر کرد. این اقدام، نقطه عطفی در پذیرش بیت کوین به عنوان یک دارایی مالی در بازارهای سنتی محسوب می‌شود. تاکنون 11 صندوق سرمایه گذاری قابل معامله در بورس (ETF) بیت کوین موفق به دریافت تأییدیه شده‌اند و در بازار بورس نیویورک (NYSE) معامله می‌شوند.

برخی از مهم ترین ETFهای تایید شده عبارت‌اند از:

• Hashdex Bitcoin ETF (DEFI)
• Grayscale Bitcoin Trust (GBTC)
• Franklin Bitcoin ETF (EZBC)
• ARK 21Shares Bitcoin ETF (ARKB)
• Bitwise Bitcoin ETF (BITB)
• Fidelity Wise Origin Bitcoin Fund (FBTC)
• WisdomTree Bitcoin Fund (BTCW)
• VanEck Bitcoin Trust (HODL)
• Invesco Galaxy Bitcoin ETF (BTCO)
• iShares Bitcoin Trust (IBIT)
• Valkyrie Bitcoin Fund (BRRR)
  با تأیید این ETF ها، سرمایه گذاران می‌توانند از طریق بازارهای سنتی بورس، بدون نیاز به مدیریت کیف پول یا رمز خصوصی، در بیت کوین سرمایه گذاری کنند. این صندوق ها فرصتی را برای ورود سرمایه گذاران نهادی و کاهش نوسانات بازار فراهم کرده‌اند.

آیا ایرانیان ها هم می توانند در ETF بیت کوین سرمایه گذاری کنند؟

در حال حاضر، هیچ بروکری به طور مستقیم خدمات خرید ETF بیت کوین را ارائه دهد، برای کاربران ایرانی در دسترس نیست. دلیل اصلی این محدودیت این است که ETF های بیت کوین عمدتا در بورس های آمریکا معامله می‌شوند و تحت مقررات مالی ایالات متحده قرار دارند. این یعنی حتی بسیاری از سرمایه گذاران بین المللی نیز برای دسترسی به این صندوق ها نیاز به تأییدات و مجوزهای خاص دارند. از آنجایی که ایران تحت تحریم های مالی آمریکا قرار دارد، بروکرهای ارائه دهنده این خدمات مجاز به همکاری با کاربران ایرانی نیستند.

با این حال، برخی سرمایه گذاران ایرانی از روش های جایگزین استفاده می‌کنند، از جمله ثبت نام با هویت خارجی. اگر فردی پاسپورت یا مدارک اقامتی یک کشور دیگر را داشته باشد، می‌تواند با استفاده از اطلاعات آن، در برخی از بروکرهای بین المللی حساب باز کند. البته، این روش نیز با ریسک های قانونی و مالی همراه است و ممکن است در آینده با محدودیت‌هایی مواجه شود.

بنابراین، تا زمانی که ETF های بیت کوین در بازارهای بین المللی دیگر عرضه نشوند یا شرایط قانونی تغییر نکند، کاربران ایرانی به صورت مستقیم به این ابزار مالی دسترسی نخواهند داشت.

آیا ETF بیت کوین تاثیری بر قیمت بیت کوین دارد؟

بله، ETF بیت کوین تأثیر قابل توجهی بر قیمت این ارز دارد. با ورود سرمایه گذاران نهادی و افزایش تقاضا، خرید بیت کوین از طریق این صندوق ها بیشتر می‌شود که باعث افزایش قیمت آن خواهد شد. علاوه بر این، نقدینگی بیشتر و پذیرش گسترده تر بیت کوین در بازارهای مالی نیز می‌تواند در تثبیت و رشد قیمت آن نقش داشته باشد.

رابطه بین ETF و تقاضای بازار بیت کوین

ETF بیت کوین باعث افزایش تقاضا در بازار می‌شود، زیرا سرمایه گذاران سنتی و نهادی را به این حوزه جذب می‌کند. با امکان خرید بیت کوین از طریق بورس، موانع ورود برای بسیاری از سرمایه گذاران برداشته شده و این امر باعث رشد تقاضای پایدار می‌شود. هرچه تقاضا برای خرید سهام ETF بیشتر شود، صندوق ها مجبور به خرید بیت کوین واقعی خواهند شد، که این روند باعث افزایش فشار خرید در بازار می‌شود.

چگونه ETF می تواند باعث رشد قیمت بیت کوین شود؟

همانطور که قبلا بررسی کردیم، ETF بیت کوین باعث افزایش سرمایه گذاری، نقدینگی و اعتبار بیت کوین در بازارهای جهانی می‌شود. این روند در بلند مدت می‌تواند به رشد پایدار قیمت و تبدیل بیت کوین به یک دارایی مطمئن و پرطرفدار کمک کند.

نتیجه گیری : ایا سرمایه گذاری در ETF بیت کوین مناسب است؟

سرمایه گذاری در ETF بیت کوین گزینه ای مناسب برای کسانی است که به دنبال راهی ساده، قانونی و کم ریسک برای ورود به بازار بیت کوین هستند. این روش، بدون نیاز به مدیریت کیف پول دیجیتال یا نگهداری رمز خصوصی، امکان سرمایه گذاری را از طریق بورس های سنتی فراهم می‌کند.

اما همانطور که در بخش های قبلی توضیح دادیم، کاربران ایرانی به دلیل تحریم های مالی، محدودیت های بین المللی و قوانین بورس آمریکا، نمی‌توانند مستقیما در این ETF ها سرمایه گذاری کنند. نه تنها دسترسی به این بازار محدود است، بلکه برای خرید ETF های بیت کوین، احراز هویت در کارگزاری های آمریکایی الزامی است. روش های جایگزینی مانند استفاده از صرافی های OTC داخلی وجود دارد، اما این روش ها ریسک های خاص خود را دارند.