تفاوت شبکه های انتقال ارز دیجیتال در چیست؟

بلاکچین یک دفتر کل (Ledger) توزیع شده (Distributed) و غیر قابل تغییر (Unchangeable) است که به ثبت تراکنش‌ها و مدیریت دارایی‌های ملموس و غیرملموس در یک شبکه سازمانی با قابلیت دسترسی بالا می‌پردازد. عملاً هر آیتم واجد ارزشی می‌تواند در شبکه بلاکچین ثبت گردیده و مورد معامله قرار گیرد. به این ترتیب ریسک و هزینه‌ای که هر یک از افراد متحمل می‌گردند کاهش می‌یابد. اما سؤالی که اینجا مطرح می‌شود این است که این شبکه‌های بلاکچین چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

در مفهوم کلی، شبکه بلاکچین یک زیرساختار فنی است که به اپلیکیشن‌ها امکان دسترسی به دفتر کل و خدمات قرارداد هوشمند را می‌دهد. از قراردادهای هوشمند به طور عمده برای ایجاد تراکنش‌ها استفاده گردیده و این تراکنش‌ها سپس به هر یک از گره‌های همتا (peer) در شبکه منتقل و بدون تغییر بر روی کپی دفتر کل خود ثبت می‌گردند. کاربران نهایی که از اپلیکیشن‌های کلاینت استفاده می‌کنند و یا مدیران شبکه بلاکچین مثال‌هایی از کاربران اپ به حساب می‌آیند.

سفارشات، حساب‌های کاربری، پرداخت‌ها، ماحصل تولید و بسیاری اطلاعات دیگر را می‌توان از طریق شبکه بلاکچین مورد پایش قرار داد. به عبارت دیگر شما می‌توانید تمامی اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها را به طور پیوسته مشاهده نمایید. از آنجایی که اعضا همگی دید مشترکی به این داده‌ها خواهند داشت، این امر اطمینان در عملکرد شما را تقویت بخشیده و متعاقب آن کارایی و فرصت‌های بیشتری را در اختیارتان قرار می‌دهد. اما می‌رسیم به این سؤال که چند شبکه بلاکچین در حال حاضر در دنیای پر رمز و راز کریپتوکارنسی وجود دارد و چگونه می‌توانیم این شبکه‌ها را از یکدیگر افتراق دهیم؟

چندین مؤسسه با ایجاد ائتلافی میان خود، شبکه بلاکچین را برای اکثر موقعیت‌ها پایه ریزی کرده و بر مبنای مجموعه‌ای از سیاست‌های مورد تأیید ائتلاف در زمان شکل گیری شبکه، مجوزهای مرتبط با بلاکچین مربوطه را اداره می‌نمایند. از دیگر انواع شبکه‌های بلاکچین می‌توان بلاکچین‌های عمومی، خصوصی و یا بلاکچین‌های مجوز محور را نام برد.

در این راهنما قصد داریم به شما چهار نوع اصلی شبکه‌های بلاکچین را معرفی نموده و به شرح نقاط قوت و ضعف و کاربردهای این شبکه‌های ارز دیجیتال بپردازیم.

شبکه‌های ارز دیجیتال از فناوری بلاکچین استفاده می‌کنند

بلاکچین یک پایگاه داده فساد ناپذیر است که به طور دائم بلوک‌ها یا تراکنش‌ها را به ترتیب تاریخ ثبت می‌کند. بلاکچین در حقیقت یک DLT یا فناوری دفتر کل توزیع شده است که تراکنش‌های همتا به همتا را بدون نیاز به طرفین متمرکز و به شیوه‌ای ایمن و قابل رسیدگی ممکن می‌سازد. 

هر تراکنش بایستی از طریق فرآیندی که تحت عنوان «اجماع» شناخته می‌شود، مورد اعتبارسنجی قرار گیرد. به همین دلیل است که بلاکچین به مشترکانی چند سیستمی نیاز دارد با به طور مستقل صحت خروجی الگوریتم ایجاد بلوک را اعتبارسنجی نمایند. دقت داشته باشید که زمانی که یک ورودی جدید اعتبارسنجی می‌گردد و یا مورد موافقت قرار گرفته و به بلاکچین راه می‌یابد، به عبارتی «قفل» می‌شود. این بدان معناست که این ورودی را نمی‌توان تغییر داد. افزودن یک ضمیمه یا یک ورودی جدید تنها راه آپدیت کردن آن خواهد بود.

شناخته شده‌ترین کاربرد فناوری بلاکچین تا به امروز پشتیبانی از تراکنش‌های ارزهای دیجیتال در شبکه‌های بیت کوین، اتریوم، ریپل یا لایت کوین است. دقت داشته باشید که بیت کوین را با بلاکچین اشتباه نگیرید؛ چراکه این دو مفاهیمی کاملاً متفاوت هستند. بلاکچین فناوری یا پایگاه داده‌ای است که امکان انجام تراکنش‌های بیت کوین و دیگر شبکه‌های کریپتو را به صورت منحصر به فرد و ایمن فراهم می‌آورد. این در حالی است که بیت کوین به عنوان یک فرم به‌خصوص از ارز دیجیتال شناخته می‌شود. به عبارت ساده‌تر، بیت کوین تنها یکی از کاربردهای بی‌شمار بلاکچین است. 

خصوصیات اصلی فناوری بلاکچین

اساس بلاکچین به جای مالکیت یک فرد، بر پایه شبکه غیرمتمرکزی از کاربران بنا شده و این کاربران به طور عمده به ثبت و اعتبارسنجی تراکنش‌ها اشتغال دارند. از همین رو تراکنش‌های بلاکچین یکپارچه، پرسرعت، ایمن، مقرون به صرفه و غیر قابل تحریف در نظر گرفته می‌شوند. در زیر به توضیح هر یک از این خصوصیات می‌پردازیم:

• سرعت بالا: تراکنش‌ها به طور مستقیم از فرستنده به گیرنده منتقل می‌شوند و به این ترتیب نیازی به وجود واسطه‌ها نخواهد بود.
• یکپارچگی: شبکه‌های بلاکچین در تمامی نقاط جهان و همچنین در ۲۴ ساعت روز و ۷ روز هفته فعالیت دارند. به علاوه، علی رغم پیشرفت‌های روزافزون در زمینه تکنولوژی در سراسر جهان، همچنان بسیاری از افراد یا به مؤسسات مالی مانند بانک‌ها دسترسی ندارند و یا دسترسیشان به این مؤسسات محدود است. شبکه‌های ارز دیجیتال با گسترش تجارت الکترونیک در سراسر جهان درصدد رفع این مشکل برآمده‌اند. با استفاده از رمز ارزها هر فردی می‌تواند تنها با داشتن یک گوشی موبایل اقدام به ارسال یا دریافت وجوه دلخواه خود نماید. این امر به نوبه خود پیشرفت بزرگی محسوب می‌شود؛ چراکه اکنون اکثر افراد دسترسی بیشتری به ابزارهای دیجیتال مانند تلفن‌ همراه، تبلت و لپ تاپ دارند. 
• گران نبودن: شبکه‌های بلاکچین فاقد واسطه‌های متمرکز بوده و عدم وجود این واسطه‌ها که هر یک به دنبال سهم خود از معاملات هستند موجب هزینه‌های عملیاتی پایین‌تر این شبکه‌ها می‌گردد. این در حالی است که سرویس‌های پرداخت آنلاین یا بانک‌ها به ازای هر بار ارسال یا دریافت پرداختی با استفاده از ارزهای معمول، سهمی را دریافت می‌کنند. از سوی دیگر در خصوص رمز ارزها تمامی اعضای شبکه به عنوان واسطه تلقی می‌شوند و این بدان معناست که اگر کارمزدی نیز به این واسطه‌ها تعلق گیرد، بسیار ناچیز خواهد بود.
• امنیت: شبکه توزیع شده گره‌های بلاکچین، محافظتی جمعی را در مقابل حملات و قطعی‌های سیستم ایجاد می‌کند. در شبکه‌های ارز دیجیتال افراد اختیار تام بر روی دارایی‌های خود خواهند داشت. این در حالی است که امکان دخل و تصرف در وجوه نقدی ارزهای فیات صرفاً در اختیار دولت و بانک‌های مرکزی آن‌ها خواهد بود. به همین دلیل دولت‌ها می‌توانند با منجمد ساختن موجودی بانک شما دسترسی‌تان به این اموال را توقیف نمایند. مشکلاتی این چنینی در شبکه‌های ارز دیجیتال وجود نخواهد داشت؛ چراکه دسترسی به وجوه هر فرد در این پلتفرم‌ها تنها توسط خود آن فرد امکان پذیر خواهد بود. 
• تحریف ناپذیری: داده‌های موجود در بلاکچین از شفافیت بالایی برخوردار بوده و به محض اینکه این داده‌ها در دفتر توزیع از نظر زمانی نشانه گذاری می‌گردند، از هرگونه کلاهبرداری یا اقدامات مجرمانه دیگر مصون خواهند بود. به همین ترتیب، تمامی افرادی که به شبکه بلاکچین عمومی دسترسی دارند، می‌توانند تراکنش‌های ایجاد شده را مشاهده نمایند.
• مشمول مالیات شدن: شبکه‌های ارز دیجیتال مشمول قوانین مالیات می‌شوند. در حقیقت رمز ارزها به عنوان منابع دارایی افراد تلقی شده و این بدان معناست که لزوما احتیاجی به گزارش دقیق آن‌ها نخواهد بود؛ چراکه خرید کریپتوکارنسی و سپس هیچ کاری نکردن و صرفاً نگهداری آن منجر به این می‌گردد که رمز ارزها به عنوان سهام یا اوراق قرضه در نظر گرفته شوند. با این حال، ثبت گزارش تراکنش‌هایی که در آن‌ها مبادله یا فروش این ارزهای دیجیتال در ازای خرید اجناس دیگر صورت می‌گیرد، ضرورت خواهد داشت.

رمز ارزها جزئی از درآمد شما تلقی می‌گردند و به همان تناسب نیز به آن‌ها مالیات تعلق می‌گیرد. اگر کارفرمایی هستید که از توکن‌های ارز دیجیتال برای پرداخت حقوق کارمندان خود استفاده می‌کنید، باید از محاسبه آن در W-2 خود اطمینان کسب کنید. ارزش رمز ارز به واحد دلار در زمان انجام تراکنش نیز بایستی به دقت ثبت گردد.

افرادی که به استخراج رمز ارزها اشتغال دارند نیز بایستی سکه‌های استخراج شده خود را به عنوان بخشی از درآمد ناخالص خود در W-2 لحاظ نمایند. همچنین بایستی افراد همانطور که در پرداخت‌های رمز ارز این نکته را مد نظر قرار می‌دهند، در این مورد نیز گزارش شفافی از ارزش سکه‌ها در زمان دریافت آن‌ها ثبت نمایند.

کاربردهای شبکه‌های ارز دیجیتال در خرید کالا و خدمات

خرید و سفارش کالا و خدمات و سرمایه گذاری در امور مختلف، همگی از طریق شبکه‌های کریپتوکارنسی امکان پذیر خواهند بود. از این جهت ارزهای دیجیتال مشابه ارزهای فیزیکی در نظر گرفته می‌شوند. با این حال باید دقت داشت که رمز ارزها فاقد فرم فیزیکی بوده و برخلاف پول فیات، از سوی تمامی دولت‌ها به عنوان ارز رایج مورد قبول نیستند. اکثر شبکه‌های ارز دیجیتال نیز توسط اشخاص حقوقی یا دولت‌ها پشتیبانی نمی‌شوند.

بانک‌های مرکزی عرضه ارزهای دیجیتال را تعیین نمی‌کنند. این بدان معناست که کاربران می‌توانند به طور مستقیم و بدون نیاز به هیچ گونه واسطه‌ای در تراکنش‌ها مشارکت ورزند. این در حالی است که در خصوص پول معمولی (فیات)، واسطه اغلب یک بانک خواهد بود.

بسیاری از کشورها استفاده از شبکه‌های ارز دیجیتال را جزو تراکنش‌های قانونی برمی‌شمارند. با این حال لازم به ذکر است که برخی دیگر، تراکنش‌هایی که حول محور کریپتوکارنسی می‌چرخند را محدود ساخته و گروهی نیز به کلی این رمز ارزها را غیرقانونی می‌دانند. در واقع اگر فردی در یکی از کشورهایی که در آن ارزهای دیجیتال غیرقانونی‌اند اقدام به خرید و فروش رمز ارز نمایند، به مجازات زندان محکوم خواهد شد. کشورهای مکزیک، زامبیا، مصر، عربستان سعودی و چین استفاده از کریپتوکارنسی را محدود ساخته اند. از سوی دیگر نپال، اکوادور، بولیوی، الجزیره، مراکش، ویتنام و بنگلادش خرید و فروش در شبکه ارزهای دیجیتال را به عنوان فعالیت غیرقانونی به شمار می‌آورند.

انواع مختلف شبکه‌های بلاکچین

یک شبکه بلاکچین را می‌توان به روش‌های گوناگونی پایه ریزی کرد. این شبکه‌ها می‌توانند عمومی، خصوصی یا مجوز محور بوده و یا توسط گروهی از افراد که به آن‌ها نام کنسرسیوم (ائتلاف) اطلاق می‌شود، تعریف گردند.

در ادامه به توضیح هر یک از این شبکه‌های بلاکچین می‌پردازیم.

شبکه بلاکچین عمومی

ویژگی بلاکچین عمومی این است که در آن تمامی افراد می‌توانند تراکنش‌ها را مشاهده و ارسال نموده و در فرآیند اجماع (consensus) مشارکت ورزند. در حالت معمول انتظار می‌رود که این تراکنش‌ها در صورت اعتبارسنجی به بلاکچین اضافه گردند. فرآیند اجماع نشان دهنده بلوک‌هایی است که به زنجیره اضافه گردیده و وضعیت کلی بلاکچین را تعیین می‌کند.

اقتصاد کریپتو (Cryptoeconomics) که تحت عنوان ترکیبی از مقاصد اقتصادی و اعتبارسنجی رمز ارزها با استفاده از گواهی اثبات کار (برای بیت کوین) یا گواهی اثبات سهام (در اتریوم) تعریف می‌شود، امنیت بلاکچین‌های عمومی مانند اتریوم را تأمین می‌کند. این بلاکچین‌ها به طور کلی تحت عنوان بلاکچین‌های «کاملاً غیرمتمرکز» شناخته می‌شوند.

بلاکچین‌های عمومی از مکانیسمی برای حفاظت از کاربران اپلیکیشن در برابر توسعه دهندگان بهره می‌جویند که در آن برخی از اعمال چه بسا از حوزه اختیارات توسعه دهندگان اپ نیز خارج بوده و بنابراین حد و مرز مشخصی بین کاربران و به اصطلاح «دولوپرها (developers)» حفظ می‌گردد. از آنجایی که بلاکچین‌های عمومی کاملاً باز هستند، مؤسسات مختلف می‌توانند بدون نیاز به اعتبارسنجی طرف ثالث، این بلاکچین‌ها را به خدمت خود درآورند.

ناشناس بودن در بلاکچین عمومی نیز علت دیگری است که موجب گرایش بسیاری از هواداران به این نوع بلاکچین گردیده است. بلاکچین عمومی یک پلتفرم امن و مطمئن است که در آن می‌توانید به نحو کارآمد و مناسب حرفه خود را دنبال نمایید. علاوه بر آن برای فعالیت در فضای این بلاکچین نیازی نیست که هویت یا نام واقعی خود را فاش کنید. محفوظ بودن اطلاعات هویتی شما موجب می‌گردد که امکان ردیابی فعالیت شما بر روی شبکه وجود نداشته باشد.

با وجود این، در بلاکچین عمومی نیاز به توان پردازشی بالایی خواهید داشت و حریم خصوصی ناچیزی برای تراکنش‌ها در این شبکه تعریف می‌شود. همچنین سطح امنیت کاربران نیز در این شبکه جای سؤال دارد. این‌ها نکات بسیار مهمی هستند که در هنگام بکارگیری بلاکچین در صنایع مختلف بایستی مد نظر قرار گیرند. 

شبکه بلاکچین خصوصی

بلاکچین‌های خصوصی یا مدیریت شده (managed) بلاکچین‌های مجوز محوری هستند که توسط یک فرد یا سازمان واحد اداره می‌شوند. مقام یا اتوریته مرکزی در بلاکچین خصوصی تعیین می‌کند که چه فردی می‌تواند نقش گره (node) را ایفا کند. 

به علاوه، اتوریته مرکزی همواره به تمامی گره‌ها حقوق یکسانی برای اجرای عملکردهای خود اعطا نمی‌کند. با این حال، از آنجایی که دسترسی عمومی به بلاکچین‌های خصوصی محدود است، این بلاکچین‌ها را تنها می‌توان تا درجاتی غیرمتمرکز در نظر گرفت.

شبکه ریپل (XRP) که یک شبکه صرافی ارز دیجیتال تجارت به تجارت (Business to Business) یا بی تو بی (B2B) است و هایپرلجر (Hyperledger) که یک پروژه پر شاخ و برگ برای اپلیکیشن‌های متن باز بلاکچین است را می‌توان دو مثال از بلاکچین‌های خصوصی در نظر آورد.

به جهت ملاحظات مربوط به محرمانگی داده‌ها، به اشتراک گذاری شبکه در سطح سازمانی غالباً مستلزم سطح بالاتری از حفظ حریم خصوصی خواهد بود. اگر این مسئله برایتان حائز اهمیت است، بلاکچین خصوصی بهترین گزینه برای شما محسوب می‌گردد. بلاشک بلاکچین‌های خصوصی شبکه‌های باثبات‌تری هستند؛ چراکه در این بلاکچین‌ها تنها برخی کاربران به تراکنش‌های معین دسترسی خواهند داشت.

به علاوه، در هر صنعتی، رویه‌ها (Compliance) حرف اول را می‌زنند. اگر یک تکنولوژی نتواند به این قواعد سفت و سخت پایبند بماند، محکوم به شکست در آینده خواهد بود. برای اینکه تراکنش‌ها بی نقص و بدون شائبه انجام شوند لازم است که بلاکچین‌های خصوصی قوانین Compliance را در اکوسیستم خود گنجانده و از این قوانین پیروی نمایند.

بلاکچین‌های عمومی و خصوصی هر دو نقاط ضعفی دارند: برای مثال بلاکچین‌های عمومی در مقایسه با بلاکچین‌های خصوصی به زمان بیشتری برای اعتبارسنجی داده‌های جدید نیاز دارند. از سوی دیگر بلاکچین‌های خصوصی نیز بیشتر در خطر کلاهبرداری و اعمال مجرمانه فریبکاران قرار دارند. همچنین رویکرد متمرکز اغلب اوقات موجب اعتماد بیش از حد به ابزارهای مدیریتی طرف ثالث گردیده و به نفع برخی شرکای خاص صنایع تمام خواهد شد. بلاکچین‌های کنسرسیوم برای فائق آمدن بر این نقایص روی کار آمده‌اند.

شبکه بلاکچین کنسرسیوم

بلاکچین‌های کنسرسیوم برخلاف بلاکچین‌های خصوصی، توسط ائتلافی از سازمان‌ها و نه یک مؤسسه به‌خصوص اداره می‌شوند. در نتیجه، این بلاکچین‌ها نسبت به بلاکچین‌های خصوصی غیرمتمرکز تر بوده و از امنیت بالاتری برخوردارند.

از سوی دیگر، شکل‌گیری این ائتلاف‌ها ممکن است کار دشواری باشد؛ چراکه نیازمند همکاری بین چندین کسب و کار بوده و مشکلات راهبردی یا لجستیکی متعدد و همچنین خطر نقص قوانین ضد تراست (Antitrust) را در بر دارد.

به علاوه، برخی اعضای زنجیره عرضه نیز ممکن است فاقد تکنولوژی یا زیرساختار لازم برای به کارگیری فناوری‌های بلاکچین بوده و درنتیجه هزینه‌های اولیه دیجیتالیزه کردن داده‌ها و پیوند با دیگر اعضای زنجیره عرضه را فراتر از توان مالی خود ارزیابی کنند.

توسعه دهنده سازمانی نرم افزار R3 مجموعه‌ای از راهکارهای محبوب مرتبط با بلاکچین کنسرسیوم را برای صنعت خدمات مالی و فراتر از آن ارائه داده‌ است. در این زمینه CargoSmart توانسته است به خودی خود بلاکچین کنسرسیوم Global Shipping Business Network Collaboration را پایه ریزی نماید. این بلاکچین با هدف دیجیتالیزه کردن صنعت ترابری و فراهم آوردن امکان مشارکت مؤثر اپراتورهای صنعت کشتیرانی طراحی شده است.

فیدبین بر روی بلاکچین کنسرسیوم تنها توسط یک فرد یا سازمان واحد صورت می‌گیرد. با این وجود تا جای ممکن از بروز سلطه‌گری در این بستر جلوگیری به عمل آمده است. در واقع، فرد ناظر قادر به اجرای قواعد و اعمال تغییرات در موجودی‌ها بوده و تراکنش‌هایی که به طور مستند پر از ایراد باشند را به محض اینکه هر یک از اعضا موافقت نمایند، مختوم می‌کند. به جز آن، ناظر با انجام وظایف متعدد دیگر اقدام به برقراری همکاری نتیجه محور با دیگر کسب و کارهای واجد اهداف مشترک می‌نماید.

اطلاعات موجود در بلوک‌ها از دید عموم مخفی می‌گردند؛ در نتیجه بلاکچین کنسرسیوم از سطح بالایی از حفظ حریم خصوصی برخوردار است. با این حال، هر فردی که عضو این بلاکچین باشد، می‌تواند به اطلاعات دسترسی پیدا کند. بلاکچین کنسرسیوم برخلاف بلاکچین خصوصی هیچگونه هزینه‌ای را به عنوان کارمزد تراکنش دریافت نمی‌کند.

عنصر دیگری که موجب تمایز بلاکچین کنسرسیوم از بلاکچین خصوصی می‌گردد، قابلیت انعطاف آن است. اعتبار سنجان با فعالیت حداکثری ممکن است با موافقت دوطرفه و همگام سازی در بلاکچین خصوصی زاویه داشته باشند. این اختلاف عقیده‌ها موجب شکل گیری انشعاب یا فورک در بلاکچین می‌گردد. در حالی که در شبکه‌های کنسرسیوم این انشعاب مطرح نخواهد بود.

صرفنظر از مزایای بی شمار بلاکچین کنسرسیوم، نقاط ضعفی نیز برای آن برشمرده می‌شود. یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف این بلاکچین متمرکز بودن آن است که موجب می‌گردد که این بلاکچین در برابر فعالیت مهره‌های نابکار آسیب پذیر گردد. هنگامی که تعداد مشترکان محدود گردد، می‌توان فرض نمود که یکی از آن‌ها مقصر شرایط پیش آمده بوده و بنابراین می‌توان اقدامات مقتضی را برای حل مشکل از سر گرفت.

راه اندازی بلاکچین کنسرسیوم فرآیند حساسی است. تمامی اعضا بایستی از پروتکل ارائه شده برای برقراری ارتباط بین اعضا حمایت نمایند. با این حال، از آنجایی که انعطاف پذیری یک تشکیلات اقتصادی بزرگ در مقایسه با کسب و کارهای کوچک کمتر است، راه اندازی یک شبکه عمومی که این کسب و کارها را به هم متصل کند کار زمان بری خواهد بود.

شبکه بلاکچین مجوز محور

شبکه بلاکچین مجوز محور عموماً توسط کسب و کارهایی که یک بلاکچین خصوصی را تشکیل می‌دهند، بر پا می‌گردد. شایان ذکر است که شبکه‌های بلاکچین عمومی نیز می‌توانند مجوز محور باشند. به این ترتیب دایره افرادی که اجازه دارند در شبکه مشارکت داشته باشند و همچنین اهداف تراکنش‌ها محدود می‌گردد. در واقع، شرکت کنندگان بایستی ابتدا دعوتنامه یا مجوز خود را برای مشارکت ارائه دهند.

شبکه‌های بلاکچین مجوز محور پلتفرمی غیرمتمرکز را فراهم آورده و این امر حاکی از آن است که داده‌ها در یک انبار مرکزی ذخیره نمی‌شوند و هر فردی می‌تواند در هر زمان و مکان به آن دسترسی پیدا کنند. همچنین غیرمتمرکز بودن بلاکچین مجوز محور متضمن آن است که تمامی گزارشات از امضاهای غیر قابل تغییر برخوردار باشند. این سیستم کاملاً امن بوده و داده‌ها در آن محفوظند؛ چراکه تمامی تبادل اطلاعات و تراکنش‌ها رمزنگاری شده خواهند بود.

به علاوه، هویت ماینرها و افراد سهیم در شبکه ناشناس باقی می‌ماند.

مزیت دیگر بلاکچین مجوز محور شفافیت آن است. به طوری که همه می‌توانند داده‌ها و اطلاعات مربوط به این بلاکچین را مشاهده کنند. با این حال، این مزیت تا حد زیادی نتیجه عکس داده و نگرانی‌هایی را از بابت امنیت داده‌ها در این بلاکچین مجوز محور ایجاد کرده است.

در شبکه بلاکچین مجوز محور نیازی به تأیید هویت خود ندارید. برای پیوستن به این شبکه، تنها لازم است که توان پردازشی در اختیار خود را به این بلاکچین اختصاص دهید. هر ماینری که عدد نانس (Nonce Value) را تعیین نموده و معمای ریاضی پیچیده آن را حل نماید، می‌تواند به این سیستم بپیوندد.

برای بسیاری از کسب و کارها، محدودیت‌های سیستم بلاکچین بدون مجوز آن را به مدل کسب و کار پرریسکی مبدل ساخته است. این امر از این اعتقاد ناشی می‌شود که بسیاری از تجار استفاده از بلاکچین بدون مجوز را برای راهکارهای فروش کسب و کار خود نامناسب می‌دانند. این نقاط ضعف موجب شده است که اتریوم که یک بلاکچین بدون مجوز است، الگوریتم اجماع خود را از گواهی اثبات کار به گواهی اثبات سهام تغییر دهد.

اگرچه ناشناس ماندن هویت افراد ذی نفع در معامله یک ویژگی مثبت تلقی می‌شود، این مسئله دردسرهایی را نیز در بر دارد. به عنوان مثال، در کلاهبرداری‌ها و زمانی که فردی قصد ردیابی طرفین تراکنش‌ها را دارد، بلاکچین بدون مجوز این امر را غیرممکن می‌سازد. در نتیجه، به علت این ویژگی‌، بسیاری از افراد از این بلاکچین‌ها برای فعالیت‌های غیرقانونی خود استفاده می‌کنند. 

صنایعی که از انواع شبکه‌های بلاکچین بهره می‌برند

فناوری بلاکچین در حیطه‌های متعددی از جمله در زنجیره عرضه، حوزه مالی، مسکن و شرط بندی کاربرد دارد. شرکت‌ها و اشخاص می‌توانند با استفاده از قراردادهای هوشمند از هزینه‌ها و ابهامات ناشی از تعامل با طرف ثالث برای انجام فعالیت‌های تجاری معمول اجتناب نمایند. قراردادهای هوشمند کدهایی خود اجرا شونده (Self-executing) بوده که بر روی یک بلاکچین تغییرناپذیر ذخیره می‌گردند و در مواقع لزوم می‌توان به آن‌ها دسترسی یافت.

بیت کوین (BTC)، بیت کوین کش (BCH)، لایت کوین (LTC) و تعداد کثیری از دیگر ارزهای دیجیتال متمرکز بر پرداخت را می‌توان به عنوان نشانگری از کاربرد تکنولوژی بلاکچین در نظر آورد.

سرویس‌های پرداخت به کمک اشخاص ثالث از جهات بسیاری در مقایسه با بلاکچین کارایی کمتری داشته و در سطح جهانی دسترسی کمتری به آن‌ها وجود دارد.

به علاوه، کمپانی‌های تولید انرژی مانند شرکت‌های تأمین‌ برق و گاز می‌تواند به روش‌های گوناگون از بلاکچین سودآوری داشته باشند. یکی از این کاربردها شبکه هوشمند برق (Smart Grid) است که نیاز به یک بازار محلی برای عرضه و تقاضای انرژی را یادآور می‌شود. کاربرد دیگر بلاکچین در به اشتراک گذاری داده‌ها به صورت امن در کنتورهای هوشمند (Smart meters) منازل مطرح است.

علاوه بر آن، صنایعی که به سازوکارهای مدیریت و مالکیت داده‌ها به شیوه ایمن و کارآمد تکیه دارند، همانند حوزه مراقبت سلامت و احراز هویت دیجیتال در حال کشف راهکارهای جدید و پیشرو با استفاده از پروتکل‌های شبکه بلاکچین هستند. بلاکچین‌ها به کاربران این امکان را می‌دهند که با استفاده از رمزنگاری کلید خصوصی هویت خود را مخفی نگه داشته و با امنیت بالا اقدام به تبادل داده نمایند. این بلاکچین‌ها یک کلید عمومی برای دریافت تراکنش‌ها و یک کلید خصوصی برای ارسال این تراکنش‌ها در اختیار اشخاص قرار می‌دهند.

برای بسیاری از دولت‌ها و ارگان‌ها در سراسر جهان، بلاکچین به عنوان یک ابزار قدرتمند برای ایمن سازی تراکنش‌ها و بهبود اعتماد شهروندان در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال دولت‌ها می‌توانند از بلاکچین‌ها برای محافظت از اطلاعات حساسی چون تاریخ تولد، شماره ملی، آدرس و شماره گواهینامه شهروندان استفاده نمایند. مزیت بالقوه دیگر بلاکچین برای دولت‌ها درز گرفتن از هزینه‌ها و کاهش ناکارآمدی در سیستم خواهد بود. تکنولوژی بلاکچین قادر به حذف این افزونگی‌ها و ساده سازی فرآیندها بوده و یکپارچگی داده‌ها را تضمین می‌کند.

بیت کوین؛ نخستین شبکه ارز دیجیتال که توانست به شهرت جهانی دست یابد

پس از جهش تکنولوژی در دهه ۱۹۹۰ تلاش‌های بی شماری برای معرفی ارزهای دیجیتال به بازار سرمایه صورت گرفت. بیت کوین نخستین رمز ارزی بود که توانست اقبال عمومی را به خود جلب کند. شبکه ارز دیجیتال بیت کوین صدور و تراکنش توکن BTC را مدیریت نموده و از فناوری متن باز همتا به همتا (P2P) تبعیت می‌کند. به عبارت دیگر، شبکه بلاکچین بیت کوین افراد واسطه را از معادله حذف می‌کند.

شخص یا گروهی از برنامه نویسان ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو این شبکه کریپتو را به بازار معرفی نمودند. این رمز ارز از زمان عرضه عمومی خود در سال ۲۰۰۹ توانست به طور پیوسته مقام نخست را در بازار رمز ارزها به خود اختصاص دهد. دقت داشته باشید که ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین عمدتاً در مقایسه با ارزهای سنتی فیات از نوسانات قیمت بیشتری برخوردارند. علت این امر آن است که برخلاف ارزهای فیات، کریپتوکارنسی‌ها فرم فیزیکی نداشته و تنها از سوی دولت‌ها به عنوان یک پول رایج قانونی شناخته می‌شوند.  

دیگر شبکه‌های ارز دیجیتال

تا اینجا در مورد تقسیم‌ بندی کلی شبکه‌های بلاکچین سخن گفتیم. اگرچه بیت کوین تا حد زیادی بازار ارزهای دیجیتال را قبضه کرده است، اما اگر واقعاً به شبکه‌های ارز دیجیتال علاقه مند هستید، توصیه می‌کنیم که حتماً نیم نگاهی به دیگر رمز ارزهای اصلی محبوب داشته باشید. این توکن‌ها با نام آلت کوین یا کوین آلترناتیو شناخته می‌شوند. علت این نامگذاری آن است که این ارزهای دیجیتال پس از موفقیت بیت کوین روی کار آمده اند.

در زیر به معرفی برخی از مهم‌ترین آلت کوین‌های موجود در بازار می‌پردازیم:

• اتریوم: از لحاظ ارزش بازار (Market Cap)، اتریوم در حال حاضر جایگاه دوم را بعد از بیت کوین داراست. اتر رمز ارز مخصوص این شبکه به حساب می‌آید. تفاوت شبکه این رمز ارز با بیت کوین در این است که برخلاف بیت کوین، اتریوم بر آن است که با کارکرد خود به عنوان یک ارز در گردش، در ذخیره آنلاین داده‌ها مداخله نماید. این برخلاف بیت کوین است که بانکداری را هدف قرار داده است. بلاکچین اتریوم به ذخیره قراردادهای هوشمند شهرت یافته است.
• ریپل: شبکه این ارز دیجیتال و توکن آن یعنی XRP با هدف کمک به موسسات مالی روی کار آمده است. این هدف در تقابل با اهداف بیت کوین قرار دارد. به عبارت دیگر ریپل قصد ندارد خود را سیستم بانکداری مجزا کند. قدرت XRP به عنوان یک رمز ارز در توانایی آن در به حداقل رساندن نقدینگی مطرح بوده و علت این امر آن است که رمز ارز ریپل را می‌توان در بین هر تراکنشی بین دو ارز فیات مورد استفاده قرار دارد. ریپل همچنین یکی از نقاط قوت خود را سرعت بالاتر تراکنش‌ها در مقایسه با بیت کوین برمی‌شمارد. دقت داشته باشید که ۱۰۰ میلیارد توکن XRP ایجاد شده صرفاً وجود داشته و تحت فرآیند ماینینگ قرار نمی‌گیرند.
• لایت کوین: یکی دیگر از شبکه‌های ارز دیجیتال که سرعت تراکنش‌های خود را به رخ می‌کشد لایت کوین است. لایت کوین مدعی است که سرعتی بالاتر از بیت کوین دارد. برخی طرفداران کریپتوکارنسی لایت کوین را به عنوان جایگزین بالقوه بیت کوین می‌دانند و بر این باورند که این توکن می‌تواند به عنوان یک ارز قانونی پذیرفته شود. برخی مؤسسات تجاری در ایالات متحده که پرداخت‌های بیت کوین را می‌پذیرند، پیشاپیش تمایل خود را برای پذیرفتن آلت کوین‌ها مانند لایت کوین اعلام نموده‌اند. 

سخن آخر

در این مقاله در خصوص انواع مختلف شبکه‌های ارز دیجیتال اعم از شبکه‌های عمومی، خصوصی، مجوز محور و بلاکچین‌های کنسرسیوم صحبت کردیم و تفاوت این شبکه‌ها را با یکدیگر برشمردیم. درک این تفاوت‌ها به شما در انتخاب مناسب‌ترین سازوکار به شما یاری خواهد رساند.

شبکه‌های ارز دیجیتال هنوز در مراحل اولیه توسعه خود قرار دارند. با این حال، این واقعیت که این شبکه‌ها از پتانسیل خارق‌العاده‌ای برخوردارند به هیچ وجه قابل چشم پوشی نیست. این شبکه‌ها به طور بالقوه می‌توانند به عنوان یک سازوکار ذخیره ارزش ایمن به کار برده شوند. علاوه بر آن از شبکه‌های کریپتوکارنسی می‌توان برای تسهیل تراکنش‌ها به نحوی مقرون به صرفه و با کارایی بیشتر در مقایسه با دیگر سیستم‌های پرداخت بهره جست.