عوامل موثر بر تعیین و تغییر قیمت طلا

سرمایه‌گذاران و تحلیل‌گران بسیاری، معتقدند که با افزایش نرخ بهره، تمایل به سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه و سایر اوراق با درآمد ثابت بیشتر می‌شود. نقدینگی از بازار‌هایی مانند طلا خارج شده و به سمت سرمایه‌گذاری‌های با بازده بالاتر حرکت می‌کند. بر این اساس زمانی که فدرال رزرو سیاست‌های مبتنی‌بر افزایش نرخ بهره در پیش می‌گیرد، ضعف در بازار طلا را به‌دنبال خواهد داشت.

اما به‌طور قطع نمی‌توان گفت همیشه سیاست افزایش نرخ بهره فدرال رزرو، به تضعیف طلا منجر می‌شود. علی‌رغم همبستگی منفی که در دهه 2000 مشاهده شد، در بازار موارد بسیاری زیادی از افزایش قیمت طلا همزمان با افزایش نرخ بهره مشاهده شد و این موضوع ثابت می‌کند که افزایش نرخ بهره تنها عامل کاهش قیمت طلا نیست. 

رابطه بین قیمت طلا و نرخ بهره یک رابطه پایدار و همیشگی نیست، زیرا در بازارهای جهانی، طلا تحت تاثیر عوامل دیگری به غیر از سیاست‌های فدرال رزرو، نوسان دارد.

تاریخچه تغییرات قیمت طلا و نرخ بهره

علی‌رغم باور رایج در مورد همبستگی منفی قوی بین نرخ بهره و قیمت طلا، بررسی سوابق روند‌های نرخ بهره و قیمت طلا در یک بازه زمانی بلند مدت، خلاف آن را نشان می‌دهد و شواهد از عدم رابطه بین نرخ بهره و قیمت طلا خبر می‌دهد. بررسی حرکت نرخ بهره و قیمت طلا در نیم قرن گذشته، از سال 1970، نشان می‌دهد که همبستگی ناچیزی بین این دو متغیر وجود دارد و به حدود 28 درصد می‌رسد. مرور حرکت پرقدرت صعودی بازار طلا در دهه 1970، نشان می‌دهد که موج افزایش قیمت طلا و سقف قیمت بی سابقه آن در قرن بیستم، درست زمانی رخ داد که نرخ بهره بالا و به سرعت در حال افزایش بود. در سال 1971،نرخ بهره کوتاه مدت که در اوراق یکساله منعکس می‌شود، به 3.5 درصد رسید و تا سال 1981، با افزایش 4 برابری، به 16 درصد رسید.

در بازه زمانی یکسان، قیمت 50 دلاری هر اونس طلا، با رشد بی سابقه و غیرمنتظره به حدود 850 دلار در هر اونس رسید. این موضوع همبستگی مثبت و قوی قیمت طلا و نرخ بهره را نشان داد. جدیدترین سیاست‌های افزایش نرخ بهره فدرال رزرو در مارس 2022، آغاز شد. درست پس از حمله روسیه به اوکراین و در این بین بازار طلا روند افزایشی قیمت را در پیش گرفت. فدرال رزرو به منظور کنترل تورم، سیاست افزایش نرخ بهره را در پیش گرفت و قیمت طلا کاهش یافت. طلا سال 2022 روندی نزولی در پیش گرفت و از سقف 2000 دلاری خود در ماه مارس، در پاییز به پایین ترین سطح خود رسید و حدود 1630 دلار را ثبت کرد. 

علی‌رغم ابهام در همبستگی تاریخی نرخ بهره و قیمت طلا، نباید این موضوع را نادیده گرفت که در نرخ‌های بالاتر جذب سرمایه‌گذاران به سرمایه‌گذارای‌های با درآمد ثابت، می‌تواند قیمت طلا را تحت تاثیر قرار دهد، موضوعی که در کاهش قیمت طلا در سال 2022 ، قابل مشاهده بود.

سال 2023 برای قیمت طلا با آغاز روند بهبود همراه شد و با آشکار شدن نشانه‌هایی از تعدیل تورم و انتظار تغییر سیاست فدرال رزرو در مورد نرخ بهره، در اواسط ژانویه قیمت هر اونس طلا به 1900 دلار رسید. 

با کاهش نرخ بهره انتظار می‌رود سرمایه‌گذاران دوباره به سمت بازار طلا حرکت کنند. اما باید به خاطر داشته باشید که سیاست‌های پولی تنها یکی از عوامل متعددی است که قیمت طلا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

قیمت طلا تحت تاثیر چه عواملی تغییر می‌کند؟

قیمت طلا نیز، مانند هر کالای دیگر، در بلند مدلت تابعی از عرضه و تقاضا است و صرفا تحت تاثیر نرخ بهره نیست. افزایش عرضه می‌تواند به کاهش شدید قیمت طلا منجر شود. در بین عوامل مختلف تقاضا را می‌توان عامل قدرتمندی در نوسانات قیمت دانست. با توجه به اینکه فرایند استخراج طلا روندی طولانی دارد و از زمان کشف یک ذخیره و تبدیل به معدن و استخراج حدود 10 طول می‌کشد، سطح عرضه طلا ثابت نبوده و ناپایدار است. حرکت صعودی و افزایش نرخ بهره که برخلاف ایجاد روند نزولی در سهام، می‌تواند به روند صعودی قیمت طلا منجر شود. 

در بازار سرمایه زمان افزایش نرخ بهره، سرمایه‌گذار به بازار اوراق با درآمد ثابت جذب می‌شود،به‌همین دلیل بیشترین خروج سرمایه از بازار سهام اتفاق می‌افتد. در واقع افزایش نرخ بهره باعث می‌شود سرمایه‌گذار در سبد سرمایه‌گذاری به جای افزودن سهام، اوراق بیشتری را جای دهد. 

اوراق قرضه با بازدهی بالاتر نیز باعث می‌شود که سرمایه‌گذاران تمایل کمتری به خرید سهام داشته باشند. نرخ بهره بالاتر به معنی افزایش هزینه‌های تامین مالی برای شرکت‌ها است، هزینه‌هایی که حاشیه سود خالص را تحت تاثیر مستقیم قرار می‌دهند بر این اساس، احتمال کاهش قیمت سهام در اثر افزایش نرخ بهره، بیشتر می‌شود.

قرار گرفتن شاخص‌های سهام در بیشترین سطح ممکن، احتمال آغاز روند اصلاحی را در بازار افزایش می‌دهد. زمانی که انتظار کاهش و اصلاح در بازار سهام وجود داشته باشد، اولین سرمایه‌گذاری جایگزینی که به ذهن سرمایه‌گذار خطور می‌کند، انتقال پول به بازار طلا و سرمایه‌گذاری در آن است.به‌عنوان مثال، در طی سال‌های 1973 و 1974، قیمت طلا بیش از 60 درصد افزایش یافت. این اتفاق در شرایطی به وقوع پیوست که نرخ بهره در حال افزایش بود و شاخص S&P 500 بیش از 20 درصد کاهش را تجربه می‌کرد.

افزایش نرخ بهره چه تاثیری بر قیمت طلا دارد؟

باور رایج عموم این است که افزایش نرخ بهره رابطه معکوس با قیمت طلا دارد. این نظریه این‌گونه مطرح می‌شود که نرخ بهره بالاتر، باعث افزایش سرمایه‌گذاری‌های با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه می‌شود، به این ترتیب نقدینگی از بازار طلا خارج شده و به سرمایه‌گذاری‌های پربازده وارد می‌شود. با این همه، بررسی روند تاریخی قیمت طلا به آشکار شدن شواهدی منجر شد که نشان می‌دهد هیچ ارتباط معنی داری بین افزایش نرخ بهره و کاهش قیمت طلا وجود ندارد. علی‌رغم اینکه سیاست‌های پولی تاثیر قابل توجهی بر بازار طلا دارند، اما باید توجه داشت که عوامل بسیار دیگری نیز وجود دارند که روند قیمت فلزات گرانبها مانند طلا، تحت تاثیر قرار می‌دهند.

عامل تعیین کننده قیمت طلا چیست؟

عمده تغییرات قیمت طلا به عرضه و تقاضا وابسته است. تولید طلا یک فرایند طولانی مدت است، در بازار تمایل به عرضه دیده می‌شود، اما تقاضا به شدت تغییر می‌کند و ثابت نیست. به عنوان مثال، ناپایداری‌های اقتصادی یا سیاسی، می‌تواند تمایل برای سرمایه‌گذاری در یک داریی امن مانند طلا را افزایش دهد. افزایش ذخایر طلا توسط بانک مرکزی، افزایش تقاضای عمومی برای جواهرات و نگرانی‌ها از شرایط تورم را نیز می‌توان از عوامل تاثیر گذار بر بازار طلا دانست.

آیا کاهش ارزش دلار، در بازار طلا تاثیر گذار است؟

این باور در بین سرمایه‌گذاران وجود دارد که ارزش دلار تاثیر بسزایی بر قیمت طلا دارد. بر اساس این نظریه، زمانی که دلار ضعیف شود، خریدارانی که از سایر ارزها استفاده می‌کنند امکان خرید طلای بیشتری دارند و با افزایش تقاضا برای این فلز زرد، قیمت آن افزایش می‌یابد. برعکس، اگر دلار قدرت بگیرد، طلا به یک سرمایه‌گذاری گران تبدیل می‌شود و تقاضا برای آن کاهش می‌یابد و طبیعتاً با کاهش قیمت همراه خواهد بود.

سخن پایانی

بررسی تاریخچه حرکت قیمت طلا و بازار سهام و واکنش‌های قبلی این بازار‌ها به افزایش نرخ بهره، این باور شکل می‌گیرد که قیمت سهام همبستگی منفی با افزایش نرخ بهره داشته و حرکت نزولی را در پیش می‌گیرد و در این زمان طلا، می‌تواند یک سرمایه‌گذاری جایگزین و سودمند برای سهام باشد. 

علی‌رغم اینکه افزایش نرخ بهره می‌تواند به افزایش ارزش دلار آمریکا منجر شده و در نتیجه کاهش قیمت طلا را در پی داشته باشد، عوامل بسیاری مانند قیمت سهام، نوسانات عرضه و تقاضای عمومی، محرک‌های واقعی برای نوسان قیمت طلا هستند.

منابع :

https://www.investopedia.com/articles/investing/100915/effect-fed-fund-rate-hikes-gold.asp