کم ریسک ترین سرمایه گذاری در ایران

برای سرمایه گذاران محافظه کار، سرمایه گذاری کم ریسک می‌تواند گزینه ای عالی برای حفظ سرمایه در برابر ضررهای احتمالی و درآمد پایدار باشد. در همه انواع سرمایه گذاری، ریسک و بازده، در دو جهت مختلف حرکت می‌کنند. هرچه در یک سرمایه گذاری ریسک بالاتری را بپذیرید، بازده بالقوه نیز بالاتر خواهد بود. اما گاهی اوقات، ریسک احتمالی ارزش بازدهی آن را ندارد و سرمایه با خطر مواجه می‌شود. به این ترتیب سرمایه گذاری کم ریسک می‌تواند راه حلی مفید باشد. 

علی رغم اینکه سرمایه گذاری در دارایی‌های کم ریسک، سرمایه را از خطرات احتمالی محافظت می‌کند، اما بازدهی محدود تری نیز به همراه دارد. همیشه سرمایه گذاری با ریسک همراه است و همه چیز به شخصیت، تحمل ریسک، اهداف و افق‌های سرمایه گذاری، در سرمایه گذار بستگی دارد. اغلب سرمایه گذاری در دارایی‌های کم ریسک برای سرمایه گذاران محافظه کار و افرادی که اهداف مالی کوتاه مدت دارند پیشنهاد می‌شود. در ادامه با انواع این سرمایه گذاری‌ها آشنا می‌شویم.

انواع سرمایه گذاری کم ریسک

سرمایه گذاری در بانک

سرمایه گذاری در بانک، اولین و رایج ترین گزینه ای است که برای یک سرمایه گذاری کم ریسک، به ذهن خطور می‌کند. بانک‌ها نقش مهم در اقتصاد دارند و راه مطمئنی برای حفاظت از سرمایه محسوب می‌شوند. در ازای سپرده گذاری وجوه خود در بانک، سود دریافت می‌کنید که نرخ آن توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود. این سود به صورت دوره ای، ماهانه یا سالانه، به حساب سرمایه گذار واریز می‌شود. نرخ سود پرداختی شاید کم به نظر برسد اما راهی مطمئن برای حفاظت از سرمایه‌های اولیه در برابر ریسک‌های احتمالی است. سپرده بانکی در بین روش‌های مختلف سرمایه گذاری، کمترین میزان بازدهی را دارد و در شرایط تورمی ممکن است از نرخ تورم بازبماند و به کاهش ارزش سرمایه گذاری منجر شود.

اسناد خزانه اسلامی

گاهی دولت برای تصفیه بدهی‌های خود، به جای پرداخت نقدی، از اوراق بهاداری استفاده می‌کند که ارزش اسمی و سررسید مشخصی دارند. این اسناد به اسناد خزانه اسلامی (اخزا) شهرت دارند. با انتشار این اوراق دولت متعهد می‌شود در سررسید تعیین شده، مبلغ اسمی اوراق را به دارنده پرداخت کند. 

در ایران این اوراق بهادار در ازای بدهی دولت، به طلبکاران و پیمانکاران ارائه می‌شود. این اوراق بهادار، قابل معامله هستند و در صورت نیاز به نقدینگی، دارنده می‌تواند برای فروش آنها در بازار ابزارهای مالی نوین فرابورس، اقدام کند. 

کسب سود از اسناد خزانه اسلامی به این صورت است که خریدار، با پرداخت مبلغی کمتر از ارزش اسمی، اسناد خزانه اسلامی را خریدار می‌کند و در زمان سررسید معمولا کمتر از یکسال است، مبلغ اسمی آن را دریافت می‌کند. به این ترتیب از سود ان بهره مند می‌شود. در این روش سرمایه گذاری سود دوره ای به دارنده پرداخت نمی شود و سود سرمایه گذار حاصل از اختلاف قیمت خرید و ارزش اسمی اوراق در سررسید است.

صندوق‌های سرمایه گذاری

سرمایه گذاران ریسک گریز معمولا برای اجتناب از ریسک بازارهای مالی، از مشاوران و متخصصان مالی برای مدیریت سرمایه خود کمک می‌گیرند تا علاوه بر افزایش بازدهی ، ریسک سرمایه گذاری‌ها را نیز کاهش دهند. یکی دیگر از روش‌های مطمئن برای سرمایه گذاری کم ریسک، صندوق‌های با درامد ثابت است. انواع مختلفی صندوق سرمایه گذاری با بازدهی و ریسک متفاوت وجود دارد و سرمایه گذار می‌تواند متناسب با سطح ریسک پذیری می‌تواند برای انتخاب آنها تصمیم گیری کند. 

صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت

صندوق‌های با درآمد ثابت، نسبت به سایر روش‌ها ریسک پایین تری دارند. 70 درصد سرمایه این صندوق‌ها باید در اوراق با درآمد ثابت و سپرده‌های بانکی سرمایه گذاری شود و به همین دلیل جز سرمایه گذاری‌های کم ریسک محسوب می‌شوند. 30 درصد باقیمانده را می‌توانند در سهام، حق تقدم و سایر سرمایه گذاری‌های پرریسک استفاده کنند. تنوع پرتفوی سرمایه گذاری در این صندوق‌ها بسیار بالاست و به همین دلیل سودی بیشتر از سود سپرده بانکی به سرمایه گذار پرداخت می‌شود و نسبت به سپرده بانکی، گزینه بهتری هستند. حداقل مبلغ سرمایه گذاری در یک صندوق با درآمد ثابت، مبلغی است که برای خرید یک واحد از صندوق باید پرداخت کنید. سود این صندوق‌ها معمولا به صورت ماهانه و روزشمار پرداخت می‌شود و سرمایه گذار همواره به وجوه خود دسترسی داشته و می‌تواند آن را برداشت کند.

صندوق سرمایه گذاری مختلط

پرتفوی صندوق‌های سرمایه گذاری مختلط، معمولا از ترکیب سرمایه گذاری در سهام ( 60 درصد) و سرمایه گذاری در اوراق با درآمد ثابت و سپرده بانکی (40 درصد)، تشکیل می‌شود. به همین دلیل نسبت به صندوق‌های با درامد ثابت ریسک بالاتر و به تبع آن بازدهی بالاتری نیز دارد. این صندوق‌های قدرت نقدشوندگی بالایی دارند و سرمایه گذار می‌تواند به راحتی نسبت به خرید و فروش واحد‌های این صندوق اقدام کند. 

صندوق سرمایه گذاری در سهام

دسته سوم از صندوق‌های سرمایه گذاری، صندوق‌های سهامی هستند که بخش عمده ای از سرمایه خود را به بازار سهام اختصاص می‌دهند و درصد کمی از سرمایه در اوراق با درآمد ثابت و سایر روش‌های سرمایه گذاری کم ریسک، سرمایه گذاری می‌شود و به این ترتیب بخشی از ریسک صندوق کاهش می‌یابد. 

در بین صندوق‌های سرمایه گذاری، صندوق‌های سهامی ریسک بالاتری دارند. به علاوه در این صندوق سرمایه گذار سود دوره ای دریافت نمی کند و بازدهی سرمایه گذاری در صندوق سهامی از افزایش ارزش واحد‌های صندوق حاصل می‌شود. از این رو سرمایه گذاری در این صندوق‌ها بیشتر مناسب افرادی است که دید بلندمدت برای سرمایه گذاری دارند.

اوراق مشارکت

اوراق مشارکت از گروه اوراق بدهی هستند. اصلی ترین کاربرد این اوراق تامین مالی برای پروژه‌های اقتصادی، عمرانی یا سایر پروژه‌های دولتی یا خصوصی است. اوراق مشارکت با مدت معین منتشر می‌شوند به این معنی که دارای سررسید مشخصی هستند. این اوراق به صورت بانام و بی نام و با قیمت اسمی به عموم ارائه می‌شوند. دارنده اوراق مشارکت متناسب با قیمت اسمی اوراق خود در دوره‌های مشخص سود مشخصی را دریافت می‌کند. سود اوراق مشارکت معمولا به صورت علی الحساب پرداخت می‌شود و در صورتی که سود حاصل از پروژه بیشتر از سود علی الحساب شود، سود قطعی نیز محاسبه و به دارنده پرداخت می‌شود. در سررسید تعیین شده، اوراق تسویه شده و مبلغ اسمی اوراق به دارنده پرداخت می‌شود. از آنجا که اغلب سود این اوراق توسط بانک‌ها تضمین می‌شود، جزء سرمایه گذاری کم ریسک شناخته می‌شوند.

سرمایه گذاری در سهام با هدف دریافت سود تقسیمی

سود تقسیمی، بخشی از سود شرکت است که بین سهامداران تقسیم می‌شود. افرادی که توان تحمل ریسک بالاتری دارند با سرمایه گذاری در این شرکت‌ها در کنار سرمایه گذاری پایدار به منبع درآمد ثابتی نیز دسترسی پیدا می‌کنند. در بازارهای مالی، سهام کم ریسک وجود ندارد. اما اگر سرمایه گذار با دیدگاه بلندمدت در مجموعه ای از سهام برای دریافت سود تقسیمی سرمایه گذاری کند، علاوه بر اینکه از افزایش ارزش سهام در بلند مدت بهره مند می‌شود، به جریان نقدی منظمی دست پیدا می‌کند که احتمال افزایش آن نیز همیشه وجود دارد.

سرمایه گذاری کم ریسک چیست؟

یک سرمایه گذاری کم ریسک برای به حداقل رساندن ضررهای احتمالی و از دست دادن سرمایه طراحی شده است. حفظ سرمایه را بر رشد بالقوه اولویت می دهد و در نتیجه روش هایی با حداقل نوسانات قیمت ارائه می کند.

سرمایه گذاران ریسک گریز و کسانی که افق سرمایه گذاری کوتاهی دارند، اغلب ایمنی سرمایه گذاری های کم ریسک را به جای بالا و پایین شدن سرمایه گذاری های پرریسک تر مانند سهام ترجیح می دهند.

بسیاری از سرمایه‌گذاران، سرمایه‌گذاری‌های کم‌ریسک و سرمایه‌گذاری‌هایی را که پتانسیل صعودی بیشتری دارند، باهم ترکیب می کنند تا جریان بازدهی مطمئن تری داشته باشند. در دوره‌های ناپایداری های کلان اقتصادی و ژئوپلیتیکی، بسیاری از سرمایه‌گذاران بازدهی مشخص را ترجیح می‌دهند و به سمت سرمایه‌گذاری‌های با ریسک پایین‌تر می‌روند. به این نکته توجه داشته باشید که ریسک کم به معنای حذف خطر نیست. برای سرمایه گذاری های کم ریسک نیز خطر ضررهای احتمالی وجود دارد، حتی اگر بسیار کمتر از بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های دیگر باشد.

مزایا و معایب سرمایه گذاری کم ریسک

حفظ سرمایه و درآمد ثابت از جمله امتیازات سرمایه گذاری کم ریسک است. به علاوه سرمایه گذاران از بازده ثابت بهره مند می‌شوند. اما معمولا این سرمایه‌گذاری‌ها بازدهی کمتری نسبت به دارایی‌های پرریسک‌تر دارند و سرمایه‌گذارانی که به دنبال رشد سرمایه هستند، با این مسئله روبرو می‌شوند که که آیا ابزارهای کم‌ریسک برای آنها مناسب است یا خیر.

اگر جزء طرفداران سرمایه گذاری کم ریسک هستید، به خاطر داشته باشید که بین میزان تحمل ریسک و اهداف مالی خود تعادل برقرار کنید، زیرا اغلب سرمایه گذاری‌های کم ریسک با تورم هماهنگی ندارند. علی رغم اینکه درآمد حاصل از این سرمایه‌گذاری‌ها، به‌ویژه در زمان رکود بازار سهام، مزیت بزرگی محسوب می‌شود، اما تخصیص سرمایه سنگین به سرمایه‌گذاری‌های کم ریسک ممکن است بازدهی کمتری برای شما داشته باشد. 

مزایا

• از طریق پرداخت سود یا تقسیم سود، منبع درآمد پایدار قابل اعتماد ایجاد می‌کند. 
• امکان حفظ سرمایه را فراهم می‌کند و از سرمایه در مقابل نوسانات بازار محافظت می‌کند.
• ممکن است توسط دولت یا مراکز معتبر تضمین و حمایت شده باشد.

معایب

• ممکن است با تورم همگام نباشد و بازدهی پرتفوی را کاهش دهد.
• معمولا به اندازه سرمایه گذاری‌های پر ریسک نقدشوندگی ندارد.
• اغلب برای سرمایه گذاری لازم است وجوه را برای مدت طولانی در سپرده نگهداری کنید.

نکات مهم برای سرمایه گذاری کم ریسک

• میزان ریسک پذیری خود را شناسایی کنید: حتی برای یک سرمایه‌گذار «کم ریسک» نیز باید مدتی را صرف کنید تا میزان ریسک قابل تحمل خود را بررسی کنید و بر اساس ان سرمایه‌گذاری را انتخاب کند. اوراق قرضه شرکتی ریسک بیشتری نسبت به اوراق قرضه دولتی دارد، اما این ریسک اضافه اغلب با نرخ بازده بالاتر پوشش داده می‌شود. به طور کلی پذیرش ریسک سرمایه گذاری‌های بلند مدت بهتر است، اما همیشه میزان ریسک سرمایه گذاری به بازده آن را بسنجید.
• افق زمانی: مهم است قبل از تصمیم به سرمایه گذاری مدت زمانی که می‌توانید وجوه را به سرمایه گذاری اختصاص دهید،تعیین کنید. افق زمانی سرمایه گذاری به تعیین اینکه کدام نوع سرمایه گذاری برای شما بهترین است کمک می‌کند. به عنوان مثال، اگر می‌دانید که در دو سال آینده به پول نیاز خواهید داشت، سرمایه گذاری در اوراق قرضه پنج ساله انتخاب درستی نیست.
• اولویت‌ها: اگر هدف شما حفظ سرمایه یا نقدینگی است، سرمایه گذاری کم ریسک مانند صندوق‌های سرمایه گذاری یا سپرده بانکی می‌تواند انتخاب خوبی باشد. اگر می‌خواهید درآمد بیشتری ایجاد کنید، اوراق قرضه بهتری خواهد بود.

سرمایه گذاری کم ریسک بهتر است یا سرمایه گذاری با ریسک بالا؟

هنگام تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری، همیشه ریسک و بازده را ارزیابی کنید. معمولا دارایی‌هایی با بازده بالقوه بالاتر با ریسک بیشتری همراه هستند. نکته مهم یافتن تعادل مناسب بین اهداف مالی و تحمل ریسک است.

در حالی که سرمایه گذاری‌های کم ریسک مانند حساب‌های بانکی، اوراق قرضه، بازدهی متوسط اما پایدار با حداقل خطر از دست دادن اصل سرمایه را فراهم می‌کنند،اما این بازدهی ممکن است با تورم همگام نباشد.

از سوی دیگر، سرمایه گذاری‌های با ریسک بالاتر مانند سهام، کالاها، پتانسیل بازدهی بسیار بالاتری دارند، اما نوسانات قابل توجهی را تجربه می‌کنند و همیشه با خطر ضررهای هنگفت روبرو هستند.

کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که یک سبد متنوع ایجاد کنید که شامل ترکیبی از سرمایه گذاری‌های با ریسک کم، متوسط و بالا باشد. تشکیل یک سبد سرمایه گذاری ایده آل به عواملی مانند چارچوب زمانی سرمایه گذاری، اهداف، سن و سطح ریسک پذیری فرد بستگی دارد. سرمایه‌گذاران جوان‌تر با افق‌های زمانی طولانی‌تر اغلب ریسک بیشتری را متحمل شوند، زیرا این ذهنیت را دارند که زمان دارند تا از رکودهای دوره‌ای دارایی‌های ناپایدار عبور کنند. سرمایه‌گذاران مسن‌تر اغلب برای حفظ سرمایه به سمت اوراق بهادار کم‌ریسک سوق پیدا کنند. صرف نظر از میزان ریسک پذیری، توصیه می‌شود ترکیبی از سرمایه گذاری کم ریسک و پرریسک انتخاب کنید. قرار داده حداقل تعدادی دارایی با پتانسیل بازدهی بالا فرصت‌هایی برای رشد فراهم می‌کند. حفظ سرمایه‌گذاری‌های با ریسک پایین، علاوه بر تامین منبع درآمد، از سرمایه در مقابل نوسانات محافظت می‌کند.

سخن پایانی

سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت، اوراق خزانه اسلامی، صندوق‌های سرمایه گذاری، از جمله روش‌های سرمایه گذاری کم ریسک به شمار می‌روند. این سرمایه گذاری‌ها مناسب افراد محافظه کاری است که حفاظت از سرمایه را اولویت اهداف خود قرار می‌دهند و بازدهی ثابت، هرچند پایین تر را، ترجیح می‌دهند. حتی اگر این سرمایه گذاری‌های کم خطر، بازدهی بالایی به همراه نداشته باشند، نقش مهمی در تشکیل یک پرتفوی متنوع سرمایه گذاری ایفا می‌کنند و می‌توانند درآمدی ثابت و قابل پیش بینی را در کنار پوشش خطرات احتمالی حاصل از نوسانات بازار، ارائه دهند.

ریسک و بازده با هم مرتبط هستند و این یک حقیقت در سرمایه گذاری است. درست است که سرمایه گذاری‌های کم خطر، از سرمایه در برابر نوسانات بازار محافظت می‌کنند اما نسبت به سرمایه گذاری با ریسک بیشتر، بازدهی کمتری دارند. هنگام تصمیم گیری برای سرمایه گذاری در دارایی‌های کم ریسک، لازم است محدودیت‌های آن را به دقت بررسی کنید. ممکن است بازدهی پایین این سرمایه گذاری‌ها با تورم یا سایر ویژگی‌های نقدینگی و مالیاتی، همخوانی نداشته باشد. در تصمیم گیری به سرمایه گذاری توجه به این نکته مهم است که روشی را انتخاب کنید که با اهداف مالی، ریسک پذیری و استراتژی کلی سرمایه گذاری شما هماهنگ باشد.