مجامع عمومی شرکت ها؛ آشنایی با نحوه گردهمایی سهامداران شرکت و دستورالعمل‌های آن

بروزرسانی در18 شهریور 1403
به منظور آگاهی از دستور جلسات، حیطه اختیارات، قوانین و نحوه گردهمایی سهامداران شرکت، شما را با انواع مجامع عمومی شرکت ها آشنا نموده‌ایم.

تعریف مجمع عمومی شرکت و انواع آن

هر شرکت برای تصمیم‌گیری در خصوص فعالیت‌های خود، هر ساله جلساتی تشکیل می‌دهد که به آن مجمع عمومی شرکت گفته می‌شود. در این گردهمایی، امور مهم شرکت مطرح و مورد بررسی صاحبان سهام قرار می‌گیرد. بررسی عملکرد هیئت مدیره، وضعیت و گزارش بازرسان شرکت، تصمیم‌گیری در خصوص افزایش سرمایه و تخصیص سود نقدی به سهامداران، تعیین خط مشی کلی در سال مالی آینده از جمله اهداف تشکیل مجامع می‌باشند. به طور کلی مجامع عمومی شرکت ها سه نوع هستند که هر کدام به منظور و هدف خاصی تشکیل می‌گردند. از این رو نسبت به هدف مورد نظر، مجمع مخصوص به آن تشکیل می‌گردد. انواع مجامع عمومی شرکت ها عبارتند از:

  • مجمع عمومی موسس
  • مجمع عمومی عادی سالیانه
  • مجمع عمومی فوق‌العاده

    در ادامه هر یک را به طور کامل شرح می‌دهیم.

مجمع عمومی موسس

هر شرکت قبل از تأسیس و راه‌اندازی باید مراحل قانونی خود را طی نموده و همچنین ارکان و اطلاعات اصلی خود را مشخص نماید. شرکت‌های سهامی عام ملزم به تشکیل این مجمع می‌باشند اما شرکت‌های سهامی خاص می‌توانند این مجمع را تشکیل ندهند. این گردهمایی پس از انتشار اعلامیه پذیره‌نویسی و جذب سرمایه از عموم با حضور مؤسسین و پذیره‌نویسان شرکت تشکیل می‌گردد.

هدف از تشکیل

اقداماتی که در این گردهمایی صورت می‌گیرد شامل موارد زیر است:

  • رسیدگی به گزارش موسسین
  • احراز پذیره‌نویسی و پرداخت مبلغ مورد نیاز
  • بررسی آورده‌های غیرنقدی سرمایه‌گذاران
  • بررسی و در صورت نیاز اصلاح طرح اساسنامه شرکت و در نهایت تصویب آن
  • تعیین اولین مدیران و بازرسان شرکت
  • تعیین روزنامه کثیر‌الانتشار جهت درج آگهی‌های مربوط به شرکت

در نهایت تصمیمات اتخاذ شده در جلسه با رای موافق دو سوم حاضرین در جلسه به تصویب می‌رسد.

مراحل تشکیل

پس از پایان پذیره‌نویسی شرکت اگر کلیه مبالغ مورد نیاز شرکت تعهد و حداقل 35 درصد آن پرداخت شده باشد می‌توان مجمع عمومی مؤسس را تشکیل داد. بررسی این امر بر عهده مؤسسین شرکت می‌باشد که حداکثر تا یک ماه پس از اتمام پذیره نویسی صورت می‌گیرد. سپس اقدام به درج آگهی دعوت به مجمع در روزنامه کثیرالانتشار معرفی شده می‌نمایند. این روزنامه در اعلامیه پذیره‌نویسی شرکت ذکر و معرفی می‌گردد تا پذیره‌نویسان از طریق آن از آگهی‌های شرکت مطلع گردند.
مقاله پیشنهادی: پذیره‌نویسی به زبان ساده

حد نصاب مجاز

مجمع عمومی موسس یکی از مجامع عمومی شرکت ها

حضور تمامی پذیره‌نویسان و صاحبان سهام در این گردهمایی مجاز است اما حضور تعدادی از پذیره‌نویسان که حداقل 50 درصد سرمایه را تعهد نموده‌اند الزامی است. در صورتی که در دعوت اول حاضرین به حد نصاب ذکر شده نرسد مجمع تشکیل نمی‌گردد. در آگهی دعوت به مجمع دوم، حضور دارندگان بیش از یک سوم سهام پذیره‌نویسی شده الزامی می‌باشد.

نکات قابل ذکر در خصوص مجمع عمومی موسس

  • در این جلسه رئیس، ناظر و منشی مجمع با موافقت اکثریت سهامداران حاضر در جلسه مشخص می‌گردند. رئیس و ناظر مجمع بایستی از بین صاحبان سهام انتخاب گردند اما منشی مجمع می‌تواند از بین سهامداران نباشد.
  • در آگهی دعوت به مجمع ذکر تاریخ، ساعت، محل برگزاری مجمع الزامیست.
  • تاریخ درج آگهی دعوت باید حداقل 20 روز قبل از تاریخ جلسه مجمع باشد.
  • در آگهی دعوت دوم ذکر هدف و اقدامات مورد نظر جلسه و همچنین علت عدم تشکیل مجمع در نوبت اول الزامی است.
  • دارندگان سهام می‌توانند در صورت تمایل وکیل و یا نماینده قانونی خود را با ارائه مدرک به جلسه مجمع بفرستند.
  • هر سهم دارای یک حق رای می‌باشد.
  • هر تصمیم با رای موافق دو سوم از حاضرین در جلسه به تصویب می‌رسد.
  • بررسی آورده نقدی و غیر‌نقدی و مزایای مطالبه شده مؤسسین، در مجمع توسط پذیره‌نویسان انجام می‌گردد و در اخذ رای تنها پذیره‌نویسان مجاز به رای دادن می‌باشند.
  • این مجمع تنها یک بار در مدت زمان فعالیت شرکت تشکیل می‌گردد.

مجمع عمومی عادی سالیانه

این مجمع از سایر مجامع شرکت از اهمیت بیشتری برخوردار است و سالی یک بار تشکیل می‌گردد. اختیارات این مجمع گسترده است و می‌تواند در خصوص کلیه موارد شرکت اظهار نظر نماید به جز مواردی که در حیطه اختیارات 2 مجمع دیگر هستند. مهلت تشکیل این مجمع نهایتاً تا 4 ماه پس از پایان سال مالی می‌باشد. از آنجایی که پایان سال مالی بسیاری از شرکت‌ها در اسفند ماه است معمولاً مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت‌ها در خرداد و تیر ماه تشکیل می‌گردد. مباحث مهم شرکت در این مجمع مورد بررسی و تصمیم‌گیری سهامداران قرار می‌گیرد. در زیر اهداف تشکیل این مجمع ذکر شده است که تصویب تصمیمات این گردهمایی با رای موافق نصف به علاوه یک عدد حاضرین مجمع صورت می‌گیرد.

هدف از تشکیل

در این گردهمایی، کلیه سهامداران حق شرکت و رای‌دهی دارند. موارد زیر در حیطه اختیارات این مجمع می‌باشد.

  • بررسی و تصویب ترازنامه
  • بررسی صورت سود و زیان و تصویب میزان سود تخصیصی به سهامداران
  • بررسی عملکرد مدیران
  • رسیدگی به گزارش مدیران و بازرسان
  • تصویب میزان سود تخصیص‌یافته به پروژه‌های آینده شرکت
  • انتخاب مدیران و بازرسان شرکت به جز اولین مدیران و بازرسان که در حیطه اختیارات مجمع عمومی مؤسس است.
  • انتخاب افرادی بعنوان بازرسان علی‌البدل (جایگزین، تا در صورت معذوریت و عزل بازرسی بتواند امورات را بر عهده گیرد)
  • تعیین حقوق و مزایای هیئت مدیره، اعضا غیر موظف هیئت مدیره و بازرسان شرکت
  • تعیین روزنامه کثیر‌الانتشار

مراحل تشکیل

  • اخذ مجوز بانک مرکزی جهت برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه (برای برگزاری مجامع بانک‌ها و موسسات اعتباری)
  • انتشار آگهی دعوت به مجمع توسط هیئت مدیره و یا بازرسان شرکت
    (در سایت codal.ir ، سایت tsetmc.com ، سایت شرکت و روزنامه کثیرالانتشار تعیین شده)
  • ممنوع-متوقف (بسته) شدن نماد 2 روز کاری قبل از برگزاری مجمع
  • بازگشایی نماد پس از برگزاری
  • انتشار خلاصه‌ای از تصمیمات مجمع
  • انتشار تصمیمات مجمع
  • آگهی ثبت تصمیمات مجمع

حد نصاب مجاز

حد نصاب برای تشکیل جلسه مجمع عمومی عادی سالیانه، حضور دارندگان بیش از نیمی از سهام شرکت می‌باشد. در صورتی که در مجمع اول حد نصاب مورد نظر، حاصل نگردد مسئولین شرکت، برای بار دوم اقدام به دعوت می‌نمایند. در آگهی دوم، ذکر علت عدم تشکیل مجمع در نوبت اول الزامی است. در جلسه دوم با هر تعداد از حاضرین، جلسه رسمیت می‌یابد.

نکات قابل ذکر در خصوص مجمع عمومی عادی سالیانه

  • گزارش فعالیت‌های هیئت مدیره و صورت‌های مالی حسابرسی شده شرکت همراه با فایل پیوست باید 10 روز قبل از برگزاری مجمع در سایت کدال منتشر گردند. این امر جهت تصمیم‌گیری بهتر سهامداران صورت می‌گیرد تا در خصوص سهامداری خود تصمیم بگیرند.
  • در صورت وجود شرکت‌های تابعه، گزارش و صورت‌های مالی آنان نیز باید منتشر گردند.
  • ارائه جدول زمان‌بندی پرداخت سود نقدی توسط ناشران نیز الزامیست.
  • اعلام زمان، تاریخ، محل تشکیل و دستور جلسه حداقل 10 روز قبل از برگزاری مجمع الزامیست.
  • افرادی که در تاریخ برگزاری مجمع سهامدار شرکت هستند می‌توانند در مجمع شرکت نموده و در تصمیم‌گیری مشارکت نمایند.
  • شرکت‌ها پس از برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه تا 8 ماه فرصت دارند تا سود نقدی تقسیمی را بین سهامداران توزیع نمایند.
  • برخی شرکت‌ها از طریق سامانه سجام و برخی از طریق ارائه مدرک و مراجعه به بانک سود نقدی را پرداخت می‌نمایند. برای آگاهی از نحوه واریز سود نقدی، سهامداران باید جدول زمان‌بندی پرداخت سود نقدی را مطالعه نمایند.
  • در صورتی که شما سود خود را دریافت نکنید از شرکت طلبکار هستید و بعد مدت‌ها نیز می‌توانید آن را طلب کنید.
  • بانک‌ها و موسسات اعتباری برای برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه ملزم به اخذ مجوز بانک مرکزی می‌باشند. برای این منظور، موظفند صورت‌های مالی که به تایید هیئت مدیره رسیده و همچنین گزارش نهایی حسابرس را یک ماه قبل از تاریخ برگزاری مجمع، برای بانک مرکزی ارسال نمایند.
  • اگر هیئت مدیره و یا بازرسان شرکت اقدام به برگزاری مجمع ننمایند، سهامداران دارای حداقل 20 درصد از سرمایه شرکت، می‌توانند با رعایت قوانین و مراحل ذکر شده، اقدام به انتشار آگهی دعوت به مجمع نمایند. ذکر عدم پیگیری هیئت مدیره در خصوص برگزاری مجمع در این آگهی الزامیست.
  • مجمع عمومی عادی به طور فوق‌العاده مجمعی است که در آن مباحثی مطرح می‌گردد که در حیطه اختیارات مجمع عمومی عادی سالیانه می‌باشد. از آنجایی که مجمع عادی سالیانه تنها یکبار در سال مجاز به برگزاری می‌باشد این مجمع به طور فوق‌العاده تشکیل می‌گردد.

مجمع عمومی فوق‌العاده

مجمع عمومی فوق العاده یکی از مجامع عمومی شرکت ها

برخی امور که از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند در مجمع مهم دیگری مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند که مجمع عمومی فوق‌العاده نام گرفته است. همانطور که در بالا اشاره شد در مجمع عادی سالیانه کلیه امور عادی شرکت مورد بررسی سهامداران قرار می‌گیرد و به تصویب می‌رسد و سالی یکبار تشکیل می‌گردد اما مجمع عمومی فوق العاده تنها در مباحث مهم شرکت تشکیل می‌گردد و ممکن در سال چند مرتبه تشکیل شود و یا چند سال تشکیل نگردد. تصمیمات این مجمع باید به تصویب دو سوم حاضرین مجمع برسد این در حالی است که در مجمع عادی سالیانه با رای موافق نصف به علاوه یک نفر از حاضرین تصمیمات تصویب می‌گردند. در زیر موارد مورد بررسی در این مجمع مهم را ذکر نموده‌ایم.

هدف از تشکیل

  • تغییر در اساسنامه
  • افزایش و یا کاهش سرمایه
  • تغییر نام، تغییر محل و یا تغییر موضوع شرکت
  • تمدید و یا تقلیل مدت زمان فعالیت شرکت
  • مجوز صدور اوراق قرضه
  • تغییر در عده مدیران، بازرسان و مدت خدمت آنان (در صورتی که از حداقل و حداکثر میزان معین شده در قانون تجاوز نکند.)
  • مجوز صدور سهام ممتاز
  • تغییر قوانین مجامع و نحوه دعوت سهامداران برای شرکت در مجمع
  • انحلال شرکت
  • و...
    در واقع تغییر موارد اساسنامه شرکت، در حیطه اختیارات مجمع عمومی فوق العاده شرکت می‌باشد. افزایش سرمایه یکی از این موارد است که قوانین و دستورالعمل‌هایی دارد که در مقاله پیشنهادی زیر به طور کامل به بررسی و آموزش آن پرداخته‌ایم.
    مقاله پیشنهادی: مراحل ثبت افزایش سرمایه و آشنایی با اطلاعیه‌های مربوط به آن در سامانه کدال

مراحل تشکیل

  • انتشار آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق العاده و موضوع جلسه توسط هیئت مدیره
  • ممنوع-متوقف (بسته) شدن نماد 2 روز کاری قبل از تاریخ برگزاری مجمع
  • بازگشایی نماد پس از برگزاری مجمع
  • انتشار خلاصه‌ای از تصمیمات مجمع
  • انتشار تصمیمات مجمع

حد نصاب مجاز

برای رسمیت یافتن این گردهمایی در دعوت اول باید دارندگان بیش از نیمی از سهام دارای حق رای شرکت، در زمان و محل ذکر شده در آگهی حضور یابند. در صورت به حد نصاب نرسیدن تعداد حاضرین در دعوت اول، این جلسه تشکیل نمی‌شود. در این صورت هیئت مدیره موظف است برای نوبت دوم آگهی دعوت به مجمع را در سامانه کدال منتشر نماید. در آگهی نوبت دوم، ذکر علت عدم تشکیل جلسه در دعوت اول الزامیست. در نوبت دوم، با حضور دارندگان یک سوم سهام دارای حق رای مجمع عمومی فوق العاده رسمیت می‌یابد.

بازگشایی نماد پس از برگزاری مجامع عمومی شرکت ها

یکی از مسائل مورد اهمیت سهامداران، زمان و نحوه بازگشایی نماد پس از برگزاری مجامع عمومی شرکت ها می‌باشد. نماد شرکت برای برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه و مجمع عمومی فوق‌العاده باید 2 روز کاری قبل از تاریخ جلسه بسته شود و نهایتاً تا 5 روز کاری بعد از جلسه بازگشایی شود. نحوه بازگشایی نماد پس از این نوع مجمع بصورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان می‌باشد تا قیمت نماد بر اساس مکانیزم عرضه تقاضا کشف شود.

نحوه شرکت در مجامع عمومی شرکت ها

همانطور که در بالا ذکر نمودیم نماد شرکت‌ها 2 روز کاری قبل از برگزاری مجامع عمومی در حالت ممنوع-متوقف قرار گرفته و معامله‌ای صورت نمی‌گیرد. برای شرکت در مجامع و مشمول تصمیمات آن قرار گرفتن سهامدار باید در تاریخ برگزاری مجمع، سهامدار شرکت باشد. به عبارت دیگر قبل از برگزاری مجمع سهام خود را نفروخته باشد. همچنین کسانی که بعد از برگزاری مجمع نیز سهام شرکت را خریده و سهامدار شده باشند مشمول افزایش سرمایه شرکت نمی‌شوند. تنها قانون مشارکت در افزایش سرمایه، سهامدار بودن شخص در روز برگزاری مجمع عمومی فوق العاده شرکت است. یعنی اگر شخصی، 2 روز قبل از برگزاری مجمع که نماد هنوز باز و قابل معامله می‌باشد سهم شرکت را خریداری نموده و بلافاصله پس از بازگشایی دارایی خود را به فروش رساند مشمول افزایش سرمایه قرار می‌گیرد.

جمع‌بندی و توصیه به سهامداران عزیز
از نظر برخی شرکت در مجامع مفید تلقی می‌شود در حالی که برخی دیگر آن را فاقد مزایا می‌دانند. از این رو شرکت در گردهمایی مدیران، بازرسان و دارندگان سهام کاملا به استراتژی معاملاتی سهامدار بر می‌گردد. آشنایی با مجامع، نحوه و هدف از گردهمایی سهامداران شرکت می‌تواند سهامداری شما را هدفمند‌تر سازد.