آموزش 0 تا 100 فیبوناچی در تحلیل تکنیکال

منظور از اصطلاح فیبوناچی در معاملات، ابزاری است که ابتدا حرکت قیمت ردیابی کرده و متعاقباً سطوح حمایت و مقاومت افقی را در نمودار قیمت قرار می‌دهد. این سطوح مقاومت و حمایت در نمودار به عنوان "سطوح فیبوناچی" شناخته شده و از آنها مانند سطوح حمایت افقی و مقاومت معمولی برای تصمیم‌گیری‌های مربوط به معاملات استفاده می‌شود.

در زمان‌هایی که قیمت سهام در یک جهت در حال حرکت است، به عقیده گروهی احتمال کاهش یا پولبک (Pullback) قیمت وجود خواهد داشت. طرف‌داران ابزار فیبوناچی معتقدند که این عقب نشینی به احتمال زیاد در سطوح فیبوناچی اتفاق می‌افتد. در ادامه این مطلب به معرفی این سطوح و بررسی مزایا و معایب این ابزار تکنیکال می‌پردازیم.

فیبوناچی اصلاحی چیست؟

فیبوناچی اصلاحی، ابزاری تکنیکال و محبوب در میان معامله‌گران است. فیبوناچی اصلاحی بر اساس اعداد کلیدی بوده، و توسط ریاضیدان قرن سیزده به نام Leonardo Fibonacci شناسایی شده است. اما دنباله اعداد فیوناچی به اندازه روابط ریاضی که به صورت نسبت بین اعداد سری بیان می‌شود، اهمیت ندارد.

در تحلیل تکنیکال، با استفاده از فیبوناچی اصلاحی، دو نقطه حداکثری (قله و فرورفتگی) در نمودار سهام نظر گرفته شده و سپس فاصله عمودی بر نسبت‌های اصلی فیبوناچی یعنی 23.6%، 38.2%، 50%، 61.8% و 100% تقسیم می‌شود. پس از شناسایی سطوح، خطوط افقی ترسیم شده و از آنها برای شناسایی سطوح مقاومت و حمایت احتمالی استفاده می‌شود.

نحوه عملکرد نسبت‌های فیبوناچی

دنباله اعداد فیبوناچی شامل اعداد 0، 1، 1، 2، 3، 5، 8، 13، 21، 34، 55، 89، 144 و... است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، هر جمله (Term) این دنباله مجموع دو جمله قبلی بوده و می‌تواند تا بی‌نهایت ادامه پیدا کند. یکی از ویژگی‌های قابل توجه این دنباله عددی این است که هر عدد تقریباً 1.618 بار از عدد قبلی بزرگ‌تر است.
این موضوع رابطه مشترک بین هر عدد در این دنباله بوده و پایه و اساس نسبت‌هایی است که برای تعیین سطوح اصلاحی توسط معامله‌گران تکنیکال استفاده می‌شود. محاسبات واقعی سطوح فیبوناچی بر اساس اعداد موجود در دنباله فیبوناچی یا به عبارت دیگر درصد اختلاف بین این آنها است.

✔️ نسبت 61.8%، نسبت کلیدی فیبوناچی بوده و از تقسیم یک عدد در دنباله فیبوناچی به عدد بعدی آن به دست می‌آید. برای مثال، 21 تقسیم بر 34 برابر با 0.6176 و 55 تقسیم بر 89 برابر با 0.61798 است.

✔️ نسب 38.2% فیبوناچی، با تقسیم یک عدد دنباله بر عدد موجود در دو جایگاه بعد از آن به دست می‌آید. برای مثال، 55 تقسیم بر 144 تقریباً برابر با 0.38194 است.

✔️ نسبت 23.6% با تقسیم یک عدد دنباله بر عدد موجود در سه جایگاه بعد از آن به دست می‌آید. برای مثال، 8 تقسیم بر 34 برابر با 0.23529 است.

چالش‌های استفاده از فیبوناچی

علی رغم محبوبیت و مزیت‌های فیبوناچی، این ابزار نیز مانند سایر ابزارهای تکنیکال دارای معایب مفهومی و فنی است. در ادامه، به بررسی مزایا و معایب فیبوناچی می‌پردازیم:

◾ استفاده از فیبوناچی اصلاحی، یک موضوع کامل ذهنی بوده و ممکن است معامله‌گران از آن به روش‌های مختلفی استفاده کنند. آن گروه از معامله‌گرانی که با استفاده از فیبوناچی به سود می‌رسند، اثربخشی این ابزار تکنیکال را تأیید می‌کنند. درحالی که گروه مقابل، به دلیل از دست دادن سرمایه خود، فیبوناچی را ابزاری غیرقابل اعتماد می‌دانند.

◾بر اساس استدلال گروه دیگر، فیبوناچی یک نوع "پیشگویی محقق کننده" بوده و اگر تمام معامله‌گران از نسبت‌های یکسان فیبوناچی یا سایر اندیکاتورهای تکنیکال استفاده کنند، پرایس اکشن منعکس کننده این واقعیت خواهد بود.

◾ اصل اساسی هر ابزار فیبوناچی یک ناهنجاری عددی بوده و مبتنی بر هیچ دلیل منطقی نیست. نسبت‌ها، اعداد صحیح دنباله‌ها و فرمول‌های مشتق شده از دنباله فیبوناچی تنها حاصل یک فرایند ریاضی هستند. این موضوع ذاتاً باعث بی‌اعتماد شدن به فیبوناچی نمی‌شود، اما ممکن است برای معامله‌گرانی که تمایل به درک منطق پشت استراتژی فیبوناچی را دارند، ابزار مناسبی نباشد.

◾ علاوه بر این، استراتژی فیبوناچی اصلاحی، فقط به اصلاحات احتمالی، معکوس‌ها و جهش‌های متقابل اشاره می‌کند. این سیستم برای تأیید سایر اندیکاتورها تلاش کرده و سیگنال‌های قوی و ضعیفی که به راحتی قابل شناسایی باشند را ارائه نمی‌دهد.

کاربرد فیبوناچی

فیبوناچی اصلاحی ابزارهای محبوبی هستند که برای ترسیم خطوط حمایتی، شناسایی سطوح مقاومت، ثبت سفارش‌های توقف ضرر و تعیین قیمت‌های هدف استفاده می‌شوند. با وجود اینکه برخی از کارشناسان مالی بازار در مورد کارایی این ابزار تکنیکال دچار شک و تردید هستند، اما تا امروز فیبوناچی موفق به پیش‌بینی رکودهای بازار شده است. اما با این حال، مانند سایر ابزارهای معاملاتی جهانی، ابزارهای فیبوناچی نیز کاستی‌هایی دارند و به همین دلیل بهتر است از آنها همراه با سایر اندیکاتورها استفاده کنید.
زمانی که قیمت به جهات مختلف حرکت می‌کند، شروع و پایان حرکت انجام شده به راحتی قابل شناسایی است. با استفاده از ابزار فیبوناچی، فاصله این حرکت اندازه‌گیری شده و سپس به طور خودکار "فیبوناچی اصلاحی" و "سطوح اکستنشن" توسط فیبوناچی قرار داده می‌شوند.

پرسونای استراتژی معاملاتی فیبوناچی

قبل از بررسی جزئیات استراتژی معاملاتی، بپردازیم به بررسی پرسونای افرادی که ممکن است از این استراتژی استفاده کنند:

1. تریدر فیبوناچی با نوسان کم / Low Volatility Fibonacci Trader
2. تریدر فیبوناچی با نوسان بالا / High Volatility Fibonacci Trader
3. تریدر فیبوناچی دیرباور / Skeptical Fibonacci Trader

پیش از هر چیزی، ابتدا از خود بپرسید که چگونه از ابزار فیبوناچی در استراتژی‌های معاملاتی خود استفاده خواهید کرد؟ در صورتی که، از قبل تجربه‌ای در این خصوص ندارید، برای بررسی قبل، در حین و بعد از بسته شدن بازار، یک برنامه معاملاتی تنظیم کنید. بر اساس آنچه که توسط بازار ارائه شده است، می‌توانید میان ترید فیبوناچی با نوسان کم و زیاد در نوسان باشید. همچنین، می‌توانید از فیبوناچی به عنوان ابزار کمکی برای حمایت از طرح معاملاتی خود استفاده کنید. فیبوناچی برای مشاهده سطوح پنهان حمایت و مقاومت و تعیین اهداف ورود و خروج به شما کمک می‌کند. میزان اهمیت دادن به این سطوح، رابطه مستقیمی به میزان اعتماد شما به ابزار فیبوناچی خواهد داشت.

آموزش فیبوناچی

پس از معرفی ابزار فیبوناچی و بررسی کاربردها و چالش‌های استفاده از آن، در این قسمت به آموزش ترید با این ابزار تکنیکال می‌پردازیم:

• از ابتدا تا انتهای حرکت قیمت را دنبال کنید

ابزار فیبوناچی به صورت دستی، و از چپ به راست اعمال می‌شود. برای اندازه‌گیری حرکت نزولی قیمت، لازم است این ابزار را از ابتدا تا پایان حرکت قیمت اعمال کنید. این موضوع در نمودار زیر قابل مشاهده است:

• رسم ابزار فیبوناچی از بالا شروع می‌شود.
• ابزار فیبوناچی در پایین به پایان رسیده و از چپ به راست رسم شده است.

در حالت بعدی برای اندازه‌گیری حرکت صعودی قیمت، ابزار فیبوناچی از پایین و مجدداً از چپ به راست اعمال می‌شود. این موضوع در نمودار زیر قابل مشاهده است:

• رسم ابزار فیبوناچی از پایین شروع می‌شود.
• ابزار فیبوناچی در پایین به بالا رسیده و از چپ به راست رسم شده است.

سطوح فیبوناچی به طور خودکار در MT4 قرار می‌گیرد. همانطور که در نمودار بالا قابل مشاهده است، پس از اعمال ابزار فیبوناچی، سطوح فیبوناچی به طور خودکار در میان نقطه شروع و انتهای حرکت قرار می‌گیرد. به این سطوح، سطوح اصلاحی گفته می‌شود.

سطوح فیبوناچی به صورت درصدی از کل حرکت انجام شده نشان داده می‌شود. سطحی که در نیمه راه میان نقطه شروع و پایان حرکت قرار گرفته است را سطح اصلاحی 50% می‌گویند؛ بنابراین، در صورتی که قیمت در نیمه راه به حالت قبلی برگردد، به اصلاح گفته می‌شود که قیمت به سطح 50 درصد بازگشته است. در نهایت، بسته به روند حرکتی قیمت (نزولی یا صعودی)، سطح 50 درصدی به عنوان سطح حمایت یا مقاومت عمل می‌کند؛ بنابراین می‌توان گفت، سطوح اصلاحی میزان احتمالی عقب نشینی را به ما نشان می‌دهد.

در نمودار زیر سطوح 38.2%، 50% و 61.8% قابل مشاهده هستند. آنها معمولاً به عنوان سطوحی استفاده می‌شوند که قیمت می‌تواند به آنها بازگردد، علاوه بر این، سطوح اصلاحی دیگری شناسایی شده که کارایی خوبی هم دارند.

1. سطح 38.2%
2. سطح 50.0%
3. سطح 61.8%

• استفاده از فیبوناچی اصلاحی برای ورودی‌ها

همان‌طور که در نمودار زیر مشاهده می‌کنید، ابزار فیبوناچی برای یک حرکت صعودی اعمال شده و سطوح 38.2%، 50% و 61.8% بین نقاط شروع و پایان حرکت قرار گرفته‌اند. از آنجایی که ممکن است قیمت به این سطوح بازگردد، از آنها برای ورودی‌های بالقوه استفاده می‌شود.

1. ورودی بلند احتمالی در 61.8%
2. ورودی بلند احتمالی در 50.0%
3. ورودی بلند احتمالی در 38.2%

نحوه انتخاب بهترین سطح ورودی

به منظور انتخاب بهترین سطوح اصلاحی برای ورود به بازارها دو روش وجود دارد؛ در ادامه به توضیح این دو روش می‌پردازیم:

1. روش تهاجمی: با قرار دادن یک توقف ضرر در طرف دیگر سطح فیبوناچی، می‌توانید به هر یک از سطوح اصلاحی مدنظر وارد شوید. در صورتی که قیمت به نقطه استاپ لاس شما برسد، می‌توانید مجدداً از طریق سطح بعدی وارد شده و این کار را تا زمان بازگشت قیمت به نقطه موردنظر ادامه دهید. این یک روش تهاجمی برای یافتن ورودی‌ها با استفاده از ابزار فیبوناچی است.
2. روش غیرفعال: در این روش ابتدا لازم است صبر کنید تا قیمت، سطوح حمایت یا مقاومت خود را در سطوح فیبوناچی پیدا کند، در مرحله بعد نیز مجدداً صبر کنید تا قیمت، به مسیر ابتدایی حرکت خود بازگردد، پس از آن می‌توانید وارد شوید. توجه داشته باشید که فیبوناچی به خودی خود یک سیستم معاملاتی نبوده و باید در به عنوان بخشی از یک سیستم معاملاتی یا در ارتباط با آن، استفاده شود.

• سطوح فیبوناچی اکستنشن

ابزار فیبوناچی نه تنها برای تعیین سطوح اصلاحی استفاده می‌شود، بلکه با طراحی سطوح اکستنشن، می‌تواند حرکت قیمت را نیز نشان دهد؛ بنابراین، می‌توانید از فیبوناچی اکستنشن برای کسب سود و حتی ورودی‌های روند مخالف استفاده کنید.

سطوح اکستنشن مختلفی توسط معامله‌گران استفاده می‌شود، اما متداول‌ترین آنها سطوح 138.2% و 161.8% است. در نمودار زیر، نمونه‌ای از سطوح اکستنشن در یک روند نزولی قیمت آورده شده است:

1. سطح اکستنشن 138.2%
2. سطح اکستنشن 161.8%

زمانی که قیمت به عقب رفته و سپس در یکی از سطوح اکستنشن خارج می‌شود، می‌توان از طریق ابزار فیبوناچی در یکی از سطوح اصلاحی پوزیشنی را وارد کرد. در نمودار زیر، سطوح اکستنشن ابزار فیبوناچی برای یک روند صعودی اعمال شده و می‌توانید سطوح اصلاحی و اکستنشن را در آن مشاهده کنید:

1. ورودی بلند بالقوه در سطح اصلاحی
2. خروجی بالقوه در سطح اکستنشن

نحوه انتخاب بهترین سطح اکستنشن برای کسب سود

به منظور به حداکثر رساندن میزان سودآوری، می‌توان سطوح اکستنشن را با سطوح اصلاحی مربوطه مطابقت داد. به عنوان مثال، اگر قیمت به سطح اصلاحی 38.2% بازگردد، سطح اکستنشن مربوط به آن 138.2 خواهد بود.

1. ورودی کوتاه در سطح اصلاحی 38.2%
2. سطح اکستنشن مربوط در 138.2%

اکستنشن مربوط به سطوح اصلاحی 50.0 یا 61.8، برابر با 161.8 است.

1. ورودی کوتاه در سطح اصلاحی 50.0%
2. سطح اکستنشن مربوط در 161.8%

نتیجه‌گیری

فیبوناچی یکی از مهم‌ترین مفاهیم در تحلیل تکنیکال است که برای تعیین سطح حمایت و مقاومت و در نهایت پیش‌بینی قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مطلب به چند نمونه از کاربردهای این مفهوم در نمودارهای قیمت اشاره شد. در این روش تحلیل، از دنباله اعداد فیبوناچی که هریک ارتباط خاصی با یکدیگر دارند، استفاده می‌شود.