سود سرمایه ای یا گین در بورس چیست و چه کمکی به ما می کند؟

بورس، سازمانی مربوط به خرید و فروش سهام مرتبط با شرکت‌ها است. هر شرکتی بعد از دریافت مجوزهای مربوطه می‌تواند بخشی از سهام خود را در بورس عرضه کند. به سودی که از فروش سهام به دست می‌آید گین (Capital Gain) می‌گویند. گین زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت فروش سهام بالاتر از قیمت خرید باشد. در این صورت است که، شما از این معامله سود کسب می‌کنید. مفهوم سود یعنی درآمد منهای هزینه‌ای که شده است. این بدین معناست که، اصلاح سود با درآمد یکی نیستند و دو مفهوم کاملا متفاوت دارند.

تاریخچه تشکیل بورس در ایران چگونه است؟

ایده ایجاد بورس در ایران در سال 1315 شکل گرفت اما به دلیل وقوع جنگ جهانی دوم و علیرغم انجام و پیگیری‌های بانک ملی تشکیل بورس اوراق بهادار در ایران 25 سال به تاخیر افتاد. در نتیجه در سال 1341 کمیسیونی در وزارت بازرگانی با حضور نمایندگان وزارت دارایی و… تشکیل و موافقت‌نامه تاسیس بورس تنظیم شد. در اواخر همان سال، هیاتی از بورس بروکسل به ایران دعوت و نحوه تاسیس و اداره بورس کم و بیش مشخص شد و چهار سال بعد در سال 1345 لایحه قانون بورس اوراق بهادار تصویب گردید. در ادامه، قانون تاسیس بورس به بانک مرکزی ابلاغ و خواسته شد تا نسبت به اجرا اقدام نمایند. اما، به دلیل آماده نبودن بخش صنعتی و بازرگانی اجرای این قانون تا سال 1346 به تعویق افتاد و بورس اوراق بهادار در تهران از پانزده بهمن 1346 فعالیت رسمی خود را شروع کرد. اولین سهامی که وارد بورس ایران شد سهام بانک صنعت و معدن و نفت پارس بود.

بازار بورس چیست؟

برای شناخت ساده و عامیانه می‌توان گفت که بازار، مکانی برای خرید و فروش است. هر وقت بین خریدار و فروشنده رابطه برقرار شود تا معامله‌ای صورت گیرد بازار تشکیل می‌شود. دارایی‌های بازار به دو دسته تقسیم می‌شوند؛

• دارایی‌های واقعی؛ همان دارایی فیزیکی (مثل زمین، ساختمان، خودرو و …)
• دارایی مالی و کاغذی؛ (مثل سهام و اوراق)

بورس یک بازار کاملا سازماندهی شده است که هدف آن خرید و فروش سهام می‌باشد. هدف اصلی بازار بورس به دست آوردن اطمینان از انجام یک معامله عادلانه در کنار انتشار اطلاعات قیمت برای همه اوراق و دارایی‌های معامله شده در بازار است. بازار بورس هم می‌تواند یک مکان فیزیکی باشد تا معامله‌گران و سهامداران در آنجا جمع شده و خرید و فروش سهام انجام دهند و یا به صورت کاملا الکترونیکی انجام شود. موفقیت در بازار بورس بستگی به داشتن دانش اولیه و آشنایی کامل با مفاهیم بازار بورس و روش معامله آن دارد. برای موفقیت در بورس و کسب سود، علاوه بر داشتن دانش خرید و فروش و معامله در بازار باید اطلاعات کامل از اقتصاد کلان و اوضاع سیاسی کشور داشته باشیم؛ چون اوضاع و شرایط بورس تحت تاثیر اینگونه مسائل می‌باشد.

انواع بازار بورس

بازار بورس انواع مختلفی دارد که پر‌سابقه‌ترین آن بورس اوراق بهادار و جدیدترین آن بورس انرژی است. در ادامه، به توضیح مختصر از این بازارها می‌پردازیم.

• فرابورس: شامل شرکت‌هایی است که نتوانسته‌اند به بازار بورس اوراق بهادار راه پیدا کنند. در فرابورس قوانین ثبت شرکت ساده‌تر از بورس اوراق بهادار است. فرابورس برای افراد تازه کار بازار پر ریسکی است.
• بورس کالا: خرید و فروش کالاهای معینی و مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می‌گیرد. در بورس کالا هر کالایی که مورد معامله قرار می‌‎گیرد با نام خودش نامگذاری می‌شود. این بورس برای کسانی که می‌خواهند از نوسان قیمت‌ها استفاده کنند و به حداکثر سود برسند توصیه می‌شود.
• بورس انرژی: در بورس انرژی معاملات حامل‌های انرژی و اوراق بهادار کالاهای مذکور انجام می‌شود. منظور از حامل‌های انرژی؛ برق، نفت، گاز و… است.
• بورس ارز: در این بازار خرید و فروش ارزهای خارجی انجام می‌گیرد ولی این قسمت در ایران فعال نمی‌باشد و خرید و فروش ارزهای خارجی در ایران به صورت دستی در بازار آزاد یا صرافی‌ها معامله می‌شود.
• بورس اوراق بهادار: دارایی‌هایی از قبیل سهام و اوراق مشارکت مورد معامله قرار می‌گیرد و بیشترین سرمایه‌گذاری در این بخش اتفاق می‌افتد.

سهام بورس

سهم یک واحد معرفی شده در بازار بورس است. سرمایه‌گذاران با خرید تعدادی از سهم یک شرکت صاحب درصدی از آن شده و این باعث می‌شود هر شخصی در سود و زیان آن سهیم باشد. سرمایه‌گذاران باید در خرید و فروش خود دقت نمایند چون با خرید هر سهم در روند سوددهی یا زیان‌دهی آن شرکت شریک می‌شوند.

دو نوع سهام به نام سهام عام و سهام خاص در بازار سرمایه وجود دارد. برخی از شرکت‌ها، سهامی عام و برخی سهامی خاص می‌باشند. سهامی عام شرکتی است که در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرد و فقط مختص افراد خاص نیست اما سهامی خاص فقط مختص افراد خاصی است و در اختیار عموم قرار نمی‌گیرد.

بورس سازمانی مربوط به خرید و فروش سهام مرتبط با شرکت‌ها است. هر شرکتی بعد از دریافت مجوزهای مربوطه می‌تواند بخشی از سهام خود را در بورس عرضه کند. سهام هر شرکتی که ابتدا وارد بورس می‌شود به عنوان عرضه اولیه با کمترین قیمت اراِئه می‌گردد. اکثریت افرادی که بتوانند عرضه اولیه خریداری کنند سود خواهند کرد زیرا قیمت این نوع سهام در روزهای اول تا مدتی به صورت نوسان مثبت خواهد بود و زمانی که به مرحله فروش برسد سود خوبی به سهامدار خواهد رساند.

بورس بازار پر ریسک و پیچیده‌ای است که اگر بدون داشتن آگاهی  وارد آن شوید شاید در زمان رشد از آن سود کسب کنید. ولی زمانی که بازار در حال اصلاح یا حالت نزولی است از آن سود حاصل نمی‌کنید.برای پیش‌بینی قیمت سهم مورد نظر و تعیین قیمت آن در آینده باید آن سهم را تحلیل کرد. دو نوع تحلیل در بورس وجود دارد تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال.
در تحلیل بنیادی؛ به تحلیل صورت‌های مالی شرکت می‌پردازند و بر اساس نسبت‌های به دست آمده سهم با ارزش را شناسایی می‌کنند.
در تحلیل تکنیکال؛ گذشته قیمت سهم در نظر گرفته می‌شود و با تجزیه و تحلیل سهم، روند سهم پیش‌بینی می‌شود. بنابراین، قبل از خرید هر سهمی یکی از این دو روش تحلیل مورد استفاده قرار می‌گیرد تا با خرید درست از ضرر جلوگیری شود. برای کسب اطلاعات از روند سهام و قیمت‌های آن می‌توانید به سایت شرکت مدیریت فناوری مراجعه فرمایید.

مقالات پیشنهادی:

• آموزش 0 تا 100 فیبوناچی در تحلیل تکنیکال
• تحلیل کردن یعنی چه؟ | انواع تحلیل در بازارهای مالی

سود و زیان در بورس

سرمایه‌گذاری در بورس هم سود‌آور و هم زیان‌آور است. با سرمایه‌گذاری در بورس می‌توان سرمایه خود را چند برابر افزایش داد یا ممکن است به طور کامل ضرر کرد. بازار بورس با ریسک همراه است. یعنی، هدف نهایی که برای یک سهم پیش‌بینی شده ممکن است با انحرافی رو به رو شود. مطمئنا شخصی که مقداری از سرمایه خود را در بانک سرمایه‌گذاری کرده مطمئن است که در پایان سال مقداری سود به دست خواهد آورد به همین خاطر، ریسک در این سرمایه‌گذاری‌ها پایین است. در سایر بازارها مثل بازار سکه و طلا هیچ وقت از میزان سودی که به دست می‌آید مطمئن نخواهیم بود. بازدهی که یک شخص از سرمایه‌گذاری توقع دارد با میزان ریسکی که انجام می‌دهد رابطه مستقیم دارد.

زمان افزایش قیمت سهام

برای اینکه بدانیم قیمت یک سهم افزایش می‌یابد باید به دنبال دلیل افزایش قیمت سهم باشیم. یعنی، چه دلایلی می‌تواند وجود داشته باشد که قیمت سهم یک شرکت افزایش یابد تا سود سرمایه‌ای یا گین برای سرمایه‌گذار اتفاق بیفتد.

دلیل اصلی رشد قیمت سهام یک شرکت افزایش سود‌آوری آن شرکت است. منظور از سود‌آوری، بالا رفتن قیمت سهام آن شرکت نیست بلکه سودی است که شرکت با فعالیت‌ها و عملیات خودش به دست آورده است. در نتیجه، با بالا رفتن سودآوری شرکت به تبع قیمت سهام آن شرکت در بازار هم رشد می‌کند. پس نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که، برای سود کردن در سهام یک شرکت باید چند ماه آتی شرکت را مورد بررسی قرار دهید و بدانید که شرکت در آینده با چه وضعیت مواجه می‌شود.

عوامل موثر بر نوسانات قیمت سهام

افرادی که به تازگی وارد دنیای بورس شده‌اند با سوال‌های زیادی رو‌به‌رو می‌شوند. اما یکی از سوالاتی که ذهن افراد را به خود مشغول می‌کند این است که، چه عواملی بر قیمت سهم‌ها تاثیر می‌گذارد؟ در جواب باید گفت، عوامل زیادی در قیمت سهام تاثیر دارد که به چند نمونه اشاره می‌کنیم؛ عواملی مانند وضعیت اقتصادی و مالی کشور و شرکت‌هایی که قابلیت اندازه‌گیری دارند. اما گاهی عواملی که قابل پیش‌بینی نیستند نیز بر نوسانات قیمت بورس تاثیر می‌گذارد. اتفاقاتی مانند جنگ، افزایش یا کاهش شدید نرخ ارز، تحریم و … به این اتفاقاتی که قابل پیش‌بینی و کنترل نیستند ریسک سیستماتیک می‌گویند.

* برای درک بهتر ریسک سیستماتیک کلیک کنید. 

گین یا همان سود سرمایه ای

فروش یک محصول بالاتر از قیمت خرید را سود سرمایه ای یا گین می‌گویند. گین در بورس هم به همین معناست؛ یعنی به سودی که بعد از فروش سهام به دست می‌آید گین (Capital Gain) می‌گویند. گین در بورس به افزایش دارایی در هنگام فروش اشاره دارد. شما سهمی را که خرید کرده‌اید بعد از زمان مشخصی با قیمت بالاتر از ارزش اولیه به فروش برسانید سود برای شما اتفاق افتاده است.

گین در بورس (capital Gain)

گین در بورس زمانی معنی واقعی پیدا می‌کند که شما سهمی را بالاتر از قیمت خرید خود به فروش برسانید و سود کنید. مدت زمان سرمایه‌گذاری که به صورت کوتاه مدت یا بلند مدت می‌تواند باشد نیز در چگونگی سود کردن شما مدنظر است. به عنوان مثال؛ اگر سودی که به دست آورده‌اید به دلیل افزایش تقاضا برای خرید سهم شما به وجود آمده باشد، سودی که به دست آورده‌اید معتبر نیست.

سود در زمینه‌های زیادی مطرح می‌شود اما سودی که عام مردم به آن شناخت دارند سود مالی است. یعنی فایده مالی داشته باشد. زمانی که خروجی در|آمد ما بیشتر از ورودی (مقدار هزینه‌ای که کرده‌ایم) باشد به این معناست که، سودی اتفاق افتاده است. برای به دست آوردن سود خالص می‌توانیم هزینه‌ای که کرده‌ایم را از کل درآمد کسر کنیم در این صورت، هر چه باقی مانده است سود خالص ماست. گین در بورس به دو حالت شناخته می‌شود، کوتاه مدت(کمتر از یکسال) و بلند مدت (بیش از یکسال). زیان یا ضرر سرمایه‌ای معنایی مخالف گین (سود سرمایه‌ای) است. زمانی که ارزش سود شما کمتر از قیمت اصلی شود زیان سرمایه‌ای عنوان می‌شود.

تفاوت گین با سود تقسیمی یا Dps

گین همان سودی است که از خرید و فروش سهام به دست می‌آید، آن هم زمانی که سهام را بیشتر از قیمت خرید به فروش می‌رسانیم. اما سودی که شرکت‌ها پس از برگزاری مجمع که سالی یک بار برگزار می‌کند، بین سهامداران تقسیم می‌کند، سود تقسیمی می‌گویند که متفاوت از گین است. پس افرادی که در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند اصولا با دو روش کسب سود می‌کنند:

روش اول؛ از محل افزایش قیمت سهمی که خریداری کرده است که همان سود سرمایه‌ای یا گین (capital Gain) تعریف می‌شود. مثلا اگر شخصی سهمی را با قیمت 500 تومان خریداری کرده است چنانچه بتواند سهم خود را بالاتر از قیمت خرید به فروش برساند، سود سرمایه‌ای یا همان گین اتفاق افتاده است.

روش دوم؛ از محل سود قابل تقسیم شرکت‌ها است. میزان این سود بستگی به سیاست‌های کلی تقسیم سود شرکت دارد. همه شرکت‌ها قادر به پرداخت سود نیستند و تعدادی از شرکت‌ها سود خود را برای توسعه و پیشرفت طرح خود انباشته می‌کنند. اگر شرکتی طی یک سال با زیان مالی رو‌به‌رو شود ولی در آخر سال با در نظر گرفتن زیان مالی سود انباشته داشته باشد در این صورت، آن شرکت می‌تواند سود تقسیم کند.

گین معتبر در بورس

سودی معتبر است که در نتیجه بهبودی فعالیت شرکت به دست آید. یعنی رشد شرکت موجب افزایش قیمت سهام و سودآوری آن سهم شود. وگرنه اگر به دلیل استقبال بدون آگاهی و کورکورانه مردم از یک سهم و بیشتر شدن تقاضا، قیمت سهم بالا رود این اتفاق سودآوری محسوب نمی‌شود. قطعا هر کس با ورود به بازار سرمایه‌گذاری هدفی برای کسب سود دارد. پیش از اینکه به سهمی ورود کنید از تحلیل‌های بنیادی بهره ببرید تا علت سوددهی هر شرکت را متوجه شوید. همچنین، پیگیری اخبار مربوط به فعالیت شرکت مورد نظر نیز شما را در مسیر خود موفق می‌نماید.

کلام آخر

با بالا رفتن تقاضا در بورس و رقابتی شدن بورس حتما با داشتن اطلاعات کافی و جامع درباره یک شرکت و سهم مورد نظر اقدام به خرید آن نموده تا از خرید خود سود کرده و سرمایه خود را افزایش دهید. همچنین، اگر با اطلاعات کافی وارد دنیای بورس شوید با خرید به موقع هر سهم و فروش به موقع سهم در بالاترین قیمت خود می‌توانید سود کافی از آن سهم  به دست آورید. در غیر این صورت، نه تنها سودی نمی‌کنید بلکه سهم خود را پایین‌تر از قیمت خرید فروخته و دچار زیان مالی می‌شوید.